.jpg)
សិស្សសាលាបឋមសិក្សាវត្តបូព៌ និងលោកនាយកសាលា ពឹង គឹមឆេន នៅក្នុងពិធីមួយនៅក្នុងសាលា នាពេលកន្លងមក។ សហការី
សៀមរាបៈ សាលាបឋមសិក្សាវត្តបូព៌ ត្រូវបានក្រសួងអប់រំ មាតា បិតាសិស្ស និងមជ្ឈដ្ឋានជាច្រើនលើកសរសើរថា ជាសាលាគំរូ ក្នុងការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្សឲ្យមានចំណេះមានឥរិយាបថថ្លៃថ្នូរ ទាំងសីលធម៌ និងសុជីវធម៌ ព្រមទាំងមានវិន័យ ហើយសាលានេះ មានបរិស្ថានល្អស្អាតគ្មានសំរាម ខុសប្លែកពីសាលាដទៃ។
សាលាវត្តបូព៌ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិវត្តបូព៌ សង្កាត់សាលាកំរើក ក្រុងសៀមរាប នៅក្នុងឆ្នាំសិក្សា ២០១៨-២០១៩ នេះ មានគ្រូបង្រៀនចំនួន ១២៦ រូប និងមានសិស្សចំនួន ៦ ៤៤៤ រូប។
លោក ពឹង គិមឆេន នាយកសាលាបឋមសិក្សាវត្តបូព៌ ដែលធ្លាប់ឆ្លងកាត់ការលំបាកជាច្រើនក្នុងជីវិតតាំងពីកុមារមកនោះ មិនចង់ឱ្យកូនខ្មែរ ជួបការលំបាកដូចរូបលោកឡើយ។ ចាប់តាំងពីឡើងធ្វើជានាយកសាលាបឋមសិក្សាវត្តបូព៌កាលពី ២៥ ឆ្នាំមុនមកម្ល៉េះ លោក គិមឆេន មានឆន្ទៈមោះមុត គឺចង់ធ្វើកំណែទម្រង់ទៅលើបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗដែលជាអ្នកបង្រៀន និងអ្នករៀនដើម្បីឱ្យមានឥរិយាបថថ្លៃថ្នូរទាំងសុជីវធម៌ ទាំងសីលធម៌ និងទាំងគុណធម៌។
លោក គិមឆេន បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា នៅពេលសង្គមកម្ពុជាបាត់បង់ឥរិយាបថ ដែលមានទាំង ៣ នេះហើយ សង្គមកម្ពុជានឹងច្របូកច្របល់ទោះបីជាពលរដ្ឋមានចំណេះដឹងខ្ពង់ខ្ពស់ក៏ដោយ។ នាយកសាលាដែលមានវ័យ ៥៨ ឆ្នាំរូបនេះ បញ្ជាក់ថា៖ «អ្វីដែលសំខាន់ គឺការត្រូវការជាក់ស្តែងរបស់យើង។ ឥឡូវយើងត្រូវការស្អី យើងខ្វះអី យើងត្រូវមើលឱ្យឃើញ។ ឥឡូវ យើងកំពុងឈឺអី បើយើងប្រៀបធៀបទៅបណ្តាប្រទេសជិតខាងរបស់យើង តើយើងខ្វះអី? អន់ជាងគេនៅកន្លែងណា។ អ៊ីចឹង យើងរកអាហ្នឹងឱ្យឃើញ។ ទើបយើងធ្វើការកែប្រែនៅកន្លែងនោះ»។
លោក គិមឆេន បានធ្វើជានាយកសាលាវត្តបូព៌តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៤ ដែលគិតរហូតមកដល់ពេលនេះ គឺមានរយៈពេល ២៥ ឆ្នាំមកហើយ។
តាមទស្សនៈរបស់លោក ដើម្បីក្លាយជាអ្នកដឹកនាំដែលល្អ គឺត្រូវប្រតិបត្តិនូវអ្វីដែលលោកហៅថា «១ មិន ៥ មាន»ដែលជា«វិញាណនៃអ្នកដឹកនាំ»។ «១ មិន» គឺមិនអាត្មានិយម ចំណែកឯ «៥ មាន» គឺ ត្រូវមានឆន្ទៈ មានការអត់ធ្មត់ មានការព្យាយាម មានភាពស្មោះត្រង់ និងមានការលះបង់។
ដោយសារតែមានឆន្ទៈក្នុងការចង់ធ្វើកំណែទម្រង់សាលារៀននេះ ក្នុងរយៈពេល ២៥ ឆ្នាំកន្លងមក លោក គិមឆេន បានជួបព្យុះ ៤។ ព្យុះទី១ គឺថ្នាក់លើ មិនយល់ពីនយោបាយធ្វើកំណែទម្រង់ និងចក្ខុវិស័យរបស់លោក។ ថ្នាក់លើតែងតែប្រឆាំង និងមិនគាំទ្រនូវទង្វើរបស់លោក។ ព្យុះទី២ គ្រូបង្រៀននៅសាលារៀននេះ គិតថា ប្រាក់ខែគ្រូបង្រៀនតិច ហេតុអ្វីធ្វើកំណែទម្រង់ខ្លាំងជាងសាលាដទៃ។ ព្យុះទី៣ គឺឪពុកម្តាយសិស្ស ដែលមិនយល់ជ្រួតជ្រាបពីកំណែទម្រង់របស់លោក និងព្យុះទី៤ គឺនៅពេលដែលភរិយារបស់លោក ចេញទៅខាងក្រៅផ្ទះ បានឮអ្នកដទៃនិយាយដើមពីលោកថា មិនល្អ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ រហូតមកដល់ពេលនេះ សាលាបឋមសិក្សាវត្តបូព៌ បានក្លាយជាសាលាគំរូមួយ ដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយក្រសួងអប់រំ ក្នុងចំណោមសាលាគំរូផ្សេងៗនៅក្នុងប្រទេស កម្ពុជា។
សាលាវត្តបូព៌ ត្រូវបានឪពុក ម្តាយ និងអាណាព្យាបាលសិស្សទទួលស្គាល់ថា បានអប់រំសិស្សឱ្យក្លាយជាមនុស្សល្អ ដែលមិនឲ្យឪពុក មា្តយ ឬអាណាព្យាបាលពិបាកចិត្តឡើយ ខណៈដែលសាលារៀននេះពុំមានការបង្រៀនកួរ ការយកភាស៊ីកង់ម៉ូតូ ឬគ្រូបង្រៀនលក់នំឲ្យសិស្សនៅក្នុងថ្នាក់រៀនដូចសាលារដ្ឋមួយចំនួនទៀតនោះឡើយហើយទាំងសិស្សទាំងគ្រូគឺត្រូវតែប្រកាន់ខ្ជាប់នូវវិន័យ។ លក្ខណៈពិសេសមួយទៀតនោះ គឺសិស្សត្រូវទុកដាក់សំរាមដោយខ្លួនឯង យកទៅដាក់នៅក្នុងធុងសំរាម ទើបធ្វើឲ្យសាលានេះមានបរិស្ថានស្អាតល្អពុំឃើញមានសំរាម។
បើតាមលោកគិមឆេន សាលាថែមទាំងបានជួយសិស្សដែលជួបការលំបាកឱ្យមានលទ្ធភាពរៀនសូត្របានដូចសិស្សដទៃទៀតផងដែរ។ លោកបញ្ជាក់ថា សិស្សដែលជួបការលំបាកនោះ គឺមកពីគ្រួសារដែលមានជីវភាពក្រីក្រ ហើយមិនមានលទ្ធភាពមករៀន ហើយជួនកាលបញ្ញាសមាធិរបស់ពួកគាត់ ក៏ជួបការលំបាកដែរ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ដោយខ្ញុំបានជួយរកអ្នកជួយទំនុកបម្រុងតាមរយៈមូលនិធិ ១ ជួយបាន ៥០០ (ទៅ) ៦០០ នាក់ផងដែរ។ ក្រៅពីនោះ យើងក៏រៀបចំតាមរយៈការអំពាវនាវឱ្យសិស្សានុសិស្សរបស់យើងដែលគេមានលទ្ធភាព ជួយចែករំលែកនូវអ្វីដែលគេមានទៅដល់អ្នកដែលគ្មាន»។
លោក គិមឆេន បន្តថា សាលាមិនតម្រូវឱ្យសិស្សបង់ប្រាក់នោះទេ ហើយការបង់ប្រាក់សម្រាប់គ្រូក៏មិនមានដែរ។ លោកថា៖ «អត់មានទេ មានតែយើងជួយគេវិញ។ កូនអ្នកដែលជួបការលំបាក គឺយើងជួយគាត់ឱ្យមានលទ្ធភាពមករៀនដូចគេដូចឯងបានដោយគ្មានការយកលុយ យកអី ១ ឆ្នាំម្តង ឬក៏មានរៃអង្គាសអី អត់មានទេ។ មានលុយថ្លៃទឹកថ្លៃភ្លើងអី អត់មានទេ»។
សម្ភារដែលសាលាជួយដល់សិស្សដែលជួបការលំបាកមានដូចជា ស្បែកជើង ខោអាវ និងសម្ភារសិក្សា (ប៊ិច សៀវភៅ កាតាប ជាដើម)។
លោកថា៖ «នៅសាលារៀនវត្តបូព៌ មានឯកសណ្ឋានដូចគ្នា អ្នកមានក៏ស្លៀកប៉ុណ្ណឹង អ្នកក្រក៏ស្លៀកប៉ុណ្ណឹង អ្នកមធ្យមក៏ស្លៀកប៉ុណ្ណឹង ដូចគ្នា។ មិនមែនមកឡូយឆាយអីក្រៅពីឯកសណ្ឋានសាលាបានទេ»។
សិស្សសាលាវត្តបូព៌តម្រូវឱ្យមានឯកសណ្ឋានដូចៗគ្នាទាំងអស់ សូម្បីតែស្រោមជើងត្រូវមានពណ៌ដូចគ្នា ហើយម៉ាកក៏ដូចគ្នាទៀត ហើយស្បែកជើងក៏ដូចគ្នាដែរ។ លោក គិមឆេន ថ្លែងថា នៅសាលារបស់លោក ទាំងគ្រូទាំងសិស្ស ប្រហែលជាមានវិន័យ និងសណ្តាប់ធ្នាប់ជាងសាលាដទៃ។ សាលាវត្តបូព៌មានឯកសណ្ឋាន ២ គឺ ពណ៌ខៀវ និងស និងខោអាវកីឡា។ សិស្សដែលស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋានកីឡាបានគឺនៅថ្ងៃចន្ទសម្រាប់សិស្សថ្នាក់ទី២ ថ្ងៃអង្គារសិស្សថ្នាក់ទី៣ ថ្ងៃពុធសិស្សថ្នាក់ទី៤ ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍សិស្សថ្នាក់ទី៥ ថ្ងៃសុក្រសិស្សថ្នាក់ទី៦ និងថ្ងៃសៅរ៍សិស្សគ្រប់ថ្នាក់ទាំងអស់។
ចំពោះគ្រូបង្រៀនវិញ លោក គិមឆេន បានថ្លែងថា លោកបានព្យាយាមធ្វើឱ្យគ្រូបង្រៀន មានសមត្ថភាព ៣ ពេញលេញសំខាន់ រួមមាន សមត្ថភាពរៀន និងបង្រៀន។ គ្រូបង្រៀនម្នាក់ៗ ចាំបាច់ត្រូវតែមានចំណេះដឹង។ រហូតមកដល់ពេលនេះគ្រូចំនួន ១០១ រូប មានបរិញ្ញាបត្រ។ មួយវិញទៀត គ្រូត្រូវមានសមត្ថភាពខាងផ្នែកព័ត៌មាន ទំនាក់ទំនាក់ និងបច្ចេកវិទ្យា (ICT)។ គ្រូត្រូវចេះប្រើប្រាស់កុំព្យូទ័រ បច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មាន។ គ្រូម្នាក់ចាំបាច់ត្រូវតែមានកុំព្យូទ័រយួរដៃ (Laptop) ១ គ្រឿង។ រាល់ឯកសារ ការទំនាក់ទំនង ពិន្ទុព័ត៌មាន និងរបាយការណ៍ផ្សេងៗ ត្រូវបញ្ចូនតាមអុីមែល (Email)។ ក្រៅពីនេះ គ្រូត្រូវចេះ ២ ភាសាយ៉ាងតិច ទាំងភាសាខ្មែរ និងភាសាបរទេស។
លោក ពឹង គិមឆេន ប្រាប់ថា៖ «នេះគឺជាការហ្វឹកហាត់ធនធានមនុស្សរបស់យើងដើម្បីឱ្យរួមចំណែកជួយដល់ការងារបង្រៀនកូនៗរបស់យើងដើម្បីឱ្យគាត់មានសមត្ថភាពពេញលេញ។ ខ្ញុំគិតថា បើសិនជាគ្រូយើងគ្មានសមត្ថភាព ប្រហែលជាសិស្សយើងក៏មិនអាច មិនដឹងថា ទៅរៀនពីកន្លែងណាបានដែរ។ អ៊ីចឹងហើយបានជាអ្វីដែលចាប់ផ្តើម គឺចាប់ផ្តើមពីយើង នៅទីនេះគឺគ្រូបង្រៀនយើងនោះឯង»។
លោក បន្តថា បើការបង្រៀនសិស្សមិនមានសម្ភារប្រើប្រាស់មានន័យថា វាហាក់ដូចជាមិនទទួលបានលទ្ធផលល្អនោះទេ។ លោកបានចាប់ផ្តើមឱ្យគ្រូមានកុំព្យូទ័រមុន ហើយបន្ទាប់មកគ្រូបង្ហាត់បង្រៀនសិស្សឱ្យចេះប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាផ្សេងៗ នៅក្នុងកុំព្យូទ័រនេះ។
សាលារៀនវត្តបូព៌បង្រៀនតាមកម្មវិធីសិក្សារបស់ក្រសួងអប់រំ ប៉ុន្តែសាលានេះក៏មានការយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងទៅលើការបង្រៀនអប់រំផ្នែកបញ្ញា អប់រំកាយ (កីឡា) សិល្បៈតន្ត្រី ពលកម្ម (សម្អាតបរិស្ថាន) ឲ្យស្អាត ក្រៅពីនេះ សាលាបានអប់រំសិស្សឱ្យចេះកាត់បន្ថយ និងគ្រប់គ្រងសំរាមដែលខ្លួនឯងបានបង្កើតឡើង។
អ្នកគ្រូ ម៉ា ផល្លា បង្រៀននៅសាលាវត្តបូព៌បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា អ្នកគ្រូ ត្រូវគោរពពេលវេលាបង្រៀន រៀបចំខ្លួនឱ្យស័ក្តិសមដូចជាស្លៀកពាក់ឱ្យបានសមរម្យ មានអាវុធបង្រៀន គឺកិច្ចតាក់តែងការបង្រៀន សម្ភារបង្រៀន។
អ្នកគ្រូ បញ្ជាក់ថា៖ «គោលការណ៍សំខាន់របស់ខ្ញុំមួយទៀត គឺត្រូវបង្កើនចំណេះដឹងខ្លួនឯង ឱ្យបានខ្ពង់ខ្ពស់ ហើយឱ្យបានចេះដឹងច្រើន ទាំងផ្នែក IT (បច្ចេកវិទ្យា) ភាសាបរទេស»។
អ្នកគ្រូបញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើមានបុគ្គលិកណាម្នាក់ មកបង្រៀនមិនទាន់ពេលវេលា លោកនាយកសាលា បានធ្វើការណែនាំ និងដាស់តឿនដែលធ្វើឱ្យបុគ្គលិកទាំងអស់គ្នាទទួលយកនូវអ្វីដែលបានក្រើនរំឭកនេះដោយរីករាយ។
អ្នកគ្រូ តូច បណ្តូល គ្រូបង្រៀននៅសាលាវត្តបូព៌ម្នាក់ទៀត ក៏បានឲ្យដឹងដែរថា ការគោរពវិន័យសាលាគឺជារឿងសំខាន់មួយសម្រាប់អ្នកគ្រូ ដែលតែងតែយកចិត្តទុកដាក់ ដើម្បីអប់រំសិស្ស ឱ្យគោរពច្បាប់ និងវិន័យនិងទម្លាប់របស់សាលារៀន។
លោក ពឹង គិមឆេន នាយកសាលាបឋមសិក្សាវត្តបូព៌។ សហការី
ទាំងគ្រូ និងសិស្សចាំបាច់ត្រូវគោរពវិន័យសាលា។ អ្នកគ្រូបញ្ជាក់ថា៖ «បើសិនជាមនុស្សអត់មានវិន័យ វាដូចជាអ្នកធ្វើដំណើរប្រសេចប្រសាចពេញផ្លូវអ៊ីចឹង អត់គោរពច្បាប់ចរាចរណ៍។ អ៊ីចឹង យើងអត់អាចដឹងថា តើយើងអាចដឹកនាំថ្នាក់រៀនយើងបានយ៉ាងម៉េចទេ»។
លោកនាយកសាលា តែងតែមានគោលការណ៍មួយរបស់សាលា គឺគ្រូបង្រៀនត្រូវធ្វើយ៉ាងម៉េច គោរពពេលវេលាបង្រៀន និងគោរពភារកិច្ចតួនាទីរបស់ខ្លួនឯងឲ្យបានល្អ។ អ្នកគ្រូបន្តថា៖ «គាត់ (នាយកសាលា) តែងតែលើកឡើងថា ធ្វើយ៉ាងម៉េចខ្លួនឯងជាគ្រូបង្រៀនតើថា មានសីលធម៌ វិជ្ជាជីវៈបែបណាខ្លះ មានន័យថា មានកាតព្វកិច្ចអ្វីខ្លះត្រូវស្គាល់ពីខ្លួនឯងអ៊ីចឹង»។
លោកស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី ប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ ក៏បានទទួលស្គាល់ដែរថា សាលាបឋមសិក្សាវត្តបូព៌គឺជាសាលាគំរូមួយ ដែលមួយផ្នែកគឺដោយសារតែ លោក ពឹង គិមឆេន ឱ្យតម្លៃគ្រូបង្រៀនខ្ពស់ជាង សាលារៀននានា លោកស្រីថា៖ «សាលាដទៃ ឱ្យតែធ្វើធំ មានតែអញ»។
លោកស្រីបន្តថា លោក គិមឆេន ចេះបន្ទាបខ្លួនក្នុងនាមជាថ្នាក់ដឹកនាំ ដែលជានាយកសាលា និងបានយកចិត្តទុកដាក់លើសុខទុក្ខរបស់គ្រូបង្រៀន ។ លោកស្រី ឆាយ៉ាវី បន្ថែមថា ដើម្បីធ្វើឱ្យវិស័យអប់រំកាន់តែមានគុណភាពថ្នាក់ ដឹកនាំក្រសួង ក៏ដូចជារដ្ឋាភិបាលមិនត្រូវឱ្យការអប់រំស្ថិតនៅក្រោមនិន្នាការគណបក្សនយោបាយណាមួួយនោះទេ ហើយត្រូវសិក្សាពីបញ្ហាជីវភាពគ្រូបង្រៀន លុបបំបាត់អំពើពុករលួយ និងពង្រឹងសិស្សានុសិស្សឱ្យទុកចិត្តទៅលើការអប់រំរបស់រដ្ឋ។
អ្នកស្រី គង់ សាន្តរតនា ម្តាយសិស្សម្នាក់ រៀននៅសាលាបឋមសិក្សាវត្តបូព៌ បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា កាលពីមុនកូនអ្នកស្រី ៣ នាក់រៀននៅសាលា ឯកជនទាំងអស់។
ដោយឃើញសាលាវត្តបូព៌អនុវត្តវិន័យនិងបង្រៀនបានល្អ ហើយសិស្សមានរបៀបរបបអ្នកស្រីក៏សម្រេចចិត្តបញ្ឈប់កូនទាំង ៣ នាក់ ពីសាលាឯកជន មកឱ្យចូលរៀននៅសាលារៀនវត្តបូព៌នេះវិញ។ អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា៖ «ពីមុនខ្ញុំអត់ដែលបានចាប់អារម្មណ៍សាលាវត្តបូព៌ទេ។ ដល់ពេលមានថ្ងៃមួយនោះ ខ្ញុំទៅលេងទេ ដោយសារមីងខ្ញុំគាត់នៅហ្នឹង ក៏ទៅលេង ដល់ពេលខ្ញុំទៅលេង ខ្ញុំមើលតាំងពីការរៀបចំនៅក្នុងសាលា ហើយកូនសិស្សមានរបៀប ចេះគោរព ចេះសំពះ ចេះដោះស្បែក ជើង»។
អ្នកស្រីបាននិយាយដោយសំឡេងសើចរីករាយថា៖ «និយាយទៅក្នុងសាលាអត់មានសំរាមតែម្តង។ ខ្ញុំមើលអ៊ីចឹង។ ណាមួយទៀតគឺ ពេលចូលរៀន គឺគេអត់ឱ្យចេញក្រៅរញ៉េរញ៉ៃទេ។ តាមធម្មតា អ៊ីចឹងមានតែសាលាឯកជន ដែលគេធ្វើអ៊ីចឹង»។
ក្រៅពីនេះ អ្នកស្រី សាន្តរតនា មើលឃើញថា គ្រូនៅសាលាវត្តបូព៌ មានចំណេះដឹង និងមានបច្ចេកទេសក្នុងការបង្រៀនបានល្អ។ អ្នកស្រី អ៊ូ សុខវ៉ាន់ធី ម្តាយសិស្សម្នាក់ទៀត ក៏បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ដែរថា អ្នកស្រីមើលឃើញថា សាលារៀនវត្តបូព៌ គ្រូបង្រៀនមានវិជ្ជាជីវៈ មានវិន័យ និងបានផ្តល់ការអប់រំដល់សិស្សមានគុណភាព ព្រមទាំងមានវិន័យតឹងតែងចំពោះសិស្សដែលធ្វើឱ្យកូនអ្នកស្រីក្លាយទៅជាធនធានមនុស្សល្អ។
អ្នកស្រី បានបញ្ជាក់ថា៖ «អ៊ីចឹងបានកូនក្តី ក្មួយក្តី ខ្ញុំណែនាំឱ្យទៅរៀននៅសាលាហ្នឹងទាំងអស់។ បើសិនមានកូន ៥ នាក់ទៀត ឱ្យទៅរៀននៅហ្នឹងទៀត។ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ដក់ជាប់ខ្លាំង នៅពេលដែលឃើញមានការគោរពទង់ជាតិឬក៏ទាក់ទងនឹងពិធីបុណ្យរំឭកគុណគ្រូ ឬក៏អីផ្សេងៗ គឺសាលាមានបង្ហាញពីអរិយធម៌ជាតិច្រើន ទាំងភ្លេងផ្សេងៗ បទចម្រៀងផ្សេងៗ ការដែលឱ្យក្មេងៗទៅរៀននៅហ្នឹងគាត់ចេះលេងភ្លេង គាត់វាយភ្លេងឱ្យយើងស្តាប់»។
លោក រស់ សុវាចា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងអប់រំ បានថ្លែងថា ក្រសួងអប់រំស្វាគមន៍ចំពោះភាពរីកចម្រើនរបស់សាលាបឋមសិក្សាវត្តបូព៌។ សាលារៀននេះជាសាលារៀនមួយនៅក្នុងចំណោមសាលារៀនមួយចំនួន ដែលមានសក្តានុពលខ្ពស់ក្នុងការផ្តល់ការអប់រំទៅដល់សិស្ស។ លោកឲ្យដឹងថា សាលាបឋមសិក្សាវត្តបូព៌ បានចែករំលែកបទពិសោធវិជ្ជមាន ជូនសាលាក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេស។
លោក សុវាចា បញ្ជាក់ថា៖ «ជាទូទៅ សាលារៀនជោគជ័យបាន ដោយសារមានការចូលរួមពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ ជាពិសេសពីសំណាក់គណៈគ្រប់គ្រងសាលា និងគ្រូបង្រៀនដែលប្រតិបត្តិភាពជាអ្នកដឹកនាំ និងមានវិធីសាស្រ្តបង្រៀនតាមបែបសតវត្សរ៍ទី២១»។
ចំពោះលោក គិមឆេន បានប្តេជ្ញាយ៉ាងមោះមុតថា លោកព្យាយាមខិតខំធ្វើយ៉ាងណាឱ្យការអប់រំនៅសាលាវត្តបូព៌នេះមានស្តង់ដាពេញទៅដោយគុណភាព ដូចសាលានៅបណ្តាប្រទេសអាស៊ាន៕
