ភ្នំពេញៈ សាស្រ្ដាចារ្យចំនួន ៥០ រូបមកពី ៥០ សាកលវិទ្យាល័យនៅកម្ពុជាត្រូវបានមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជាសហការជាមួយក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡាបណ្ដុះបណ្ដាលរយៈពេល ៣ ថ្ងៃចាប់ពីថ្ងៃទី ១ ដល់ទី ៣ ខែមេសានៅវិទ្យាស្ថានជាតិកម្ពុជា ទាក់ទងនឹងការបង្រៀនប្រវត្ដិសាស្រ្ដខ្មែរក្រហម (១៩៧៥-១៩៧៩) ដើម្បីយកទៅបញ្ជ្រាបដល់សិស្សជំនាន់ក្រោយបន្ដទៀត។
លោកស្រី សូ ហ្វារីណា នាយករងមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជាបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ក្នុងវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលកាលពីម្សិលមិញថា នេះជាវគ្គទី ៣ នៃការបណ្ដុះបណ្ដាលសាស្រ្ដាចារ្យដោយផ្ដោតសំខាន់លើការពង្រឹងនិងពង្រីកសមត្ថភាពពួកគាត់បន្ថែមពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ខ្មែរក្រហម ដើម្បីយកចំណេះដឹងនេះទៅបញ្ជ្រាបឲ្យសិស្សបន្តទៀត។
លោកស្រីបានបញ្ជាក់ថា៖ «ការយល់ពីប្រវត្ដិសាស្រ្ដខ្លួនឯង អាចធ្វើឲ្យយើងដឹងថា យើងមានដើមកំណើតមកពីណា ហើយយើងធ្លាប់មានបញ្ហាអ្វីខ្លះនៅក្នុងប្រទេស ដូចជា របបប្រល័យពូជសាសន៍នេះ។ យើងត្រូវស្គាល់ទាំង ២ ទាំងប្រវត្ដិសាស្រ្ដល្អនិងប្រវត្ដិសាស្រ្ដដែលនាំឲ្យមានអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ និងការកាប់សម្លាប់»។
លោកស្រីបានបន្ថែមថា វគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលនេះ នឹងផ្ដល់ការពិភាក្សាស៊ីជម្រៅបន្ថែមទៀតដើម្បីអាចយល់បានថា កម្ពុជាមិនមែនជាប្រទេសដែលរងគ្រោះតែមួយនោះទេ តែប្រទេសផ្សេងទៀតក៏រងគ្រោះដូចកម្ពុជាដែរ។ ក្នុងន័យនេះបង្ហាញថា កម្ពុជាមិននៅឯកោដែលអាចចូលរួមក្នុងការផ្សះផ្សា។
លោកស្រី ហ្វារីណា បានឲ្យដឹងថា ប្រទេសទាំង ៤ ដែលរងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ដូចកម្ពុជានោះ រួមមាន ប្រទេស អាមេនី ប្រទេស អាល្លឺម៉ង់ ប្រទេស រ៉្វាន់ដា និងប្រទេស បូស្នុី ហើយការបណ្ដុះបណ្ដាលនេះមានវាគ្មិនជំនាញប្រវត្ដិសាស្រ្ដនៅអាស៊ីអាគ្មេយ៍និងនៅកម្ពុជានឹងចែករំលែកបទពិសោធនេះ។
លោស្រីបានបន្ដថា៖ «យើងចង់ជំរុញឲ្យលោកគ្រូអ្នកគ្រូស្វែងយល់រឹតតែសីុជម្រៅថែមទៀតពីប្រវត្ដិសាស្រ្ដរបបប្រល័យពូជសាសន៍ដើម្បីយកចំណេះដឹងនេះទៅបញ្ជ្រាបបន្ដក្នុងការបង្រៀនរបស់ពួកគាត់ទៅដល់សិស្ស»។
បើតាមលោកស្រី ហ្វារីណា សាស្ត្រាចារ្យដែលចូលរួមវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលនេះ ជាសាស្រ្ដាចារ្យជំនាញផ្នែកប្រវត្ដិសាស្រ្ដ អក្សរសាស្រ្ដខ្មែរ និងមុខវិជ្ជាភូមិវិទ្យា ដែលជាផ្នែកសំខាន់ក្នុងការបញ្ជ្រាបចំណេះដឹងដល់សិស្ស។
លោកស្រីបានបញ្ជាក់ថា៖ «ការយល់ពីប្រវត្ដិសាស្រ្ដខ្លួនឯង អាចធ្វើឲ្យយើងដឹងថា យើងមានដើមកំណើតមកពីណា ហើយយើងធ្លាប់មានបញ្ហាអ្វីខ្លះនៅក្នុងប្រទេស ដូចជា របបប្រល័យពូជសាសន៍នេះ។ យើងត្រូវស្គាល់ទាំង ២ ទាំងប្រវត្ដិសាស្រ្ដល្អនិងប្រវត្ដិសាស្រ្ដដែលនាំឲ្យមានអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ និងការកាប់សម្លាប់»។
លោកស្រីបន្ដថា៖ «យើងធ្វើម៉េចជំរុញឲ្យយុវជនជំនាន់ក្រោយរៀនសូត្រពីប្រវត្ដិសាស្រ្ដនៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍នេះបន្ថែមទៀត ឲ្យពួកគាត់យល់ដឹងពីរបបនេះ កុំឲ្យភ្លេច ដើម្បីចៀសវាង ការកើតឡើងរបបនេះនៅថ្ងៃក្រោយទៀត និងដើម្បីឲ្យយើងរួចចេញពីភាពជាជនរងគ្រោះពីប្រវត្ដិនៃការកាប់សម្លាប់នេះ»។
លោកស្រី ហ្វារីណា បានបន្ថែមថា ការបង្កើតគម្រោងនៃការបង្រៀនប្រវត្ដិសាស្រ្ដខ្មែរនេះគឺមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជានិងក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡាបានសហការគ្នាធ្វើតាំងពីឆ្នាំ ២០០៩ មក ដោយបានបោះពុម្ពជាសៀវភៅប្រវត្ដិសាស្រ្ដ និងបានដាក់បញ្ចូលក្នុងកម្មវិធីសិក្សានៅកម្រិតមូលដ្ឋាន (ថ្នាក់ទី៧ ដល់ថ្នាក់ទី១២ ) រួចហើយ។ ដោយឡែកវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលរយៈពេល ៣ ថ្ងៃនេះ គឺដើម្បីបញ្ជ្រាបដល់សាស្រ្ដាចារ្យនៅកម្រិតមហាវិទ្យាល័យបន្ថែមទៀត។
លោកស្រី ទន់ សាអុីម អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ថ្លែងក្នុងវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលកាលពីម្សិលមិញដែរថា ការបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះដឹងអំពីប្រវត្ដិសាស្រ្ដនៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍នេះ ដើម្បីបញ្ជ្រាបពីប្រវត្ដិសាស្រ្ដដ៏ជូរចត់នេះ កុំឲ្យកើតមានឡើងទៀត និងបញ្ជ្រាបចំណេះដឹងបន្ថែមឲ្យដល់យុវជនកម្ពុជា។
លោកស្រីបានបន្ដថា៖ «យើងមានគោលបំណងធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីឲ្យការបង្រៀនប្រវត្ដិសាស្រ្ដកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យនេះ ជ្រួតជ្រាបទៅដល់គ្រប់ស្រទាប់ ជាពិសេសយុវជនជំនាន់ក្រោយរបស់យើង»។ «យើងបានដើរចេញឆ្ងាយពីប្រវត្ដិសាស្រ្ដដែលយើងជួបប្រទះក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៥-១៩៧៩។ រយៈពេលដែលវិវឌ្ឍជឿនលឿននៅកម្ពុជាដែលជាការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់យើងរហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ន»។
លោកស្រី សាអុីម បានរំឭកដល់សាស្រ្ដាចារ្យដែលចូលរួមឲ្យយកចិត្ដទុកដាក់ចំពោះការបញ្ច្រាបចំណេះដឹងនេះដល់យុវជនជំនាន់ក្រោយឲ្យបានខ្លាំងក្លាឡើងថែមទៀតខណៈលោកស្រីមើលឃើញថាការសិក្សាពីប្រវត្ដិសាស្រ្ដនៃការកាប់សម្លាប់នេះនៅមានកម្រិតទាបនៅកម្ពុជា៕