.jpg)
ស្វាព្រាមជាសត្វជិតផុតពូជមាននៅកម្ពុជា។ រូបថត Birdlife
ភ្នំពេញៈ ខណៈពិភពលោកកំពុងមានការថយចុះនូវចំនួនសត្វស្វាព្រាម (Silvered Langur) ប្រមាណ ៥០ ភាគរយ ដែលជាប្រភេទសត្វស្វាជិតផុតពូជ ក៏ប៉ុន្ដែនៅប្រទេសកម្ពុជាព្រោះតែកត្ដាអំណោយផលវត្ដមានស្វានេះនៅតែមានចំនួនច្រើនបង្គួរប្រមាណជាង ៣ ពាន់ក្បាល ដែលវាកំពុងរស់នៅភាគខាងកើតនៃប្រទេស កម្ពុជា នាពេលបច្ចុប្បន្ន។
លោក កែន សិរីរដ្ឋា ប្រធានអង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃនៅកម្ពុជា (WCS) បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍កាលពីថ្ងៃទី ១២ ខែមេសា ថា វត្ដមានស្វាព្រាមនេះភាគច្រើនមាននៅភាគខាងកើតនៃប្រទេស កម្ពុជា ដូចជាដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមា លំផាត់ និងស្រែពក។ ពួកវាចូលចិត្ដរស់នៅតាមតំបន់ទន្លេ និងព្រែក ដូចជាទន្លេសេកុង និងស្រែពកជាដើម។
លោកថ្លែងថា៖ «ចំនួនសត្វស្វានេះជាសកលមានការថយចុះប្រមាណ ៥០ ភាគរយ ក៏ប៉ុន្ដែនៅប្រទេសកម្ពុជាទោះបីចំនួនមានការថយចុះដោយសារកត្ដាគំរាមគំហែងមួយចំនួន ក៏ប៉ុន្ដែចំនួនស្វាព្រាមនេះវាមាននៅច្រើនបង្គួរ។ វាជាប្រភេទសត្វជិតផុតពូជមែនក៏ប៉ុន្ដែនៅកម្ពុជាយើង ដោយសារតែមានលក្ខខណ្ឌអំណោយផលច្រើនចំនួនវានៅតែមានចំនួនច្រើនដែរ។ ច្រើនជាង ៣ ពាន់ក្បាល»។
លោក សិរីរដ្ឋា បានឱ្យដឹងថា មុខងារមួយក្នុងចំណោមមុខងារផ្សេងៗរបស់ស្វាព្រាមនេះគឺវាជាសត្វស៊ីផ្លែឈើ ស្លឹកឈើ។ ដូច្នេះវាគឺជាភ្នាក់ងារ ១ ក្នុងការនាំគ្រាប់ពូជរុក្ខជាតិពី ១ កន្លែងទៅ ១ កន្លែងពីតំបន់ ១ ទៅតំបន់ ១ ដើម្បីអាចឱ្យរុក្ខជាតិ ព្រៃឈើអាចបន្តដុះលូតលាស់បាន។
លោកថ្លែងថា ការគំរាមកំហែងចំពោះសត្វស្វាព្រាមគឺមានការគំរាមកំហែងធំបណ្ដាលមកពីការបាត់បង់ជម្រករបស់ពួកវាតាមរយៈការប្រែក្លាយតំបន់នោះទៅជាតំបន់កសិកម្ម និងកសិឧស្សាហកម្មជាដើម។ ក្រៅពីនេះកត្ដាភ្លើងឆេះព្រៃ ការបរបាញ់យកទៅបរិភោគ និងយកទៅធ្វើជាឱសថបុរាណក៏ជាហេតុនាំឱ្យមានការបាត់បង់ប្រភេទស្វាព្រាមនេះផងដែរ។
លោក សិរីរដ្ឋា បានអំពាវនាវដល់កសិករ ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅចូលរួមទប់ស្កាត់ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាកុំឱ្យមានភ្លើងឆេះព្រៃ ការដាក់ថ្នាំបំពុល ការបរបាញ់ សត្វស្វាព្រាមដែលជាប្រភេទសត្វជិតផុតពូជនេះ ដោយបែរមកចូលរួមអភិរក្សទាំងអស់គ្នា។
លោក សិរីរដ្ឋា៖ «សរុបមកវិញខ្ញុំចង់ជម្រាបថា មិនមែនមានត្រឹម ៣ ពាន់ក្បាលទេ វាអាចមានច្រើនជាង ៣ ពាន់។ ព្រោះគ្រាន់តែស្ថិតនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមាមួយ ការសិក្សារបស់យើងឃើញមានចាប់ពី ១ ពាន់ទៅ ៣ ពាន់ក្បាល ដោយអាស្រ័យទៅតាមទិន្នន័យប្រចាំឆ្នាំ។ ដូច្នេះបើបូកជាមួយដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រែកទាល់ និងតំបន់មួយចំនួនក្នុងខេត្ដព្រះវិហារទៀត វាអាចមានចំនួនលើសពី ៣ ពាន់ក្បាល»។
អង្គការ BirdLife International Cambodia Programme បានឱ្យដឹងថា ត្រឹមដើមខែមេសានេះ ក្រុមមន្ដ្រីឧទ្យានុរក្សបានកត់ត្រាចំនួនសត្វស្វាព្រាមដែលជាសត្វជិតផុតពូជបានចំនួន ៩០ ក្បាលផងដែរ នៅតំបន់ដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់។
អង្គការនេះបានបញ្ជាក់ថា៖ «ស្វាព្រាមជាប្រភេទជិតផុតពូជ វាត្រូវបានប្រទេះឃើញនៅព្រៃពាក់កណ្តាលស្រោង ព្រៃតាមដងទន្លេជាដើម។ ក្នុងដើមខែមេសានេះសត្វស្វាព្រាមប្រមាណជា ៩០ ក្បាល ត្រូវបានកត់ត្រាដោយឧទ្យានុរក្សក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ និងដកហូតមង និងអន្ទាក់បានមួយចំនួន»។ អង្គការនេះអះអាងថា កត្តាគំរាមកំហែងដែលកំពុងកើតមានដល់ពួកវា គឺការបាត់បង់ព្រៃជាទីជម្រកតាមដងទន្លេ ការដាក់មង ដើម្បីចាប់ពួកវាជាដើម។
លោក ប៊ូ វរសក្ស នាយកកម្មវិធីប្រចាំកម្ពុជានៃអង្គការជីវិតសត្វស្លាបអន្តរជាតិ (BirdLife International Cambodia Programme) ថ្លែងថា កន្លងមកក្រុមការងាររបស់លោកតែងតែបានឃើញសត្វស្វាព្រាមនេះនៅតាមដងទន្លេសេកុង ទន្លេស្រែពក និងនៅតំបន់ដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ជាដើម។
លោកថ្លែងថា៖ «អង្គការរបស់យើងគឺបានយកការអភិរក្សសត្វស្លាបជាគោល ប៉ុន្ដែក្នុងនោះយើងក៏ធ្វើទៅលើការអភិរក្សទាំងសត្វព្រៃផ្សេងៗ និងព្រៃឈើនៅក្នុងតំបន់ដែលយើងអភិរក្សនោះផងដែរ។ ដោយអង្គការយើងធ្វើការនៅ ២ ទីតាំង គឺនៅដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ និងសៀមប៉ាង ហើយយើងតែងតែឃើញមានវត្ដមានរបស់សត្វស្វាព្រាមនេះ។ ពួកវាចូលចិត្ដរស់នៅតាមព្រៃតាមដងទន្លេដូចជាទន្លេ សេកុង និងស្រែពក»។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានបានឱ្យដឹងថា សត្វស្វាព្រាមជាសត្វជិតផុតពូជនៅលើពិភពលោក។ កត្តាគំរាមកំហែងរបស់វាគឺការបាត់បង់ទីជម្រក ការបរបាញ់ខុសច្បាប់ដើម្បីធ្វើអាជីវកម្មសាច់ ការយកទៅធ្វើឱសថបុរាណ ឬភ្លើងឆេះព្រៃដែលបណ្តាលឱ្យពួកស្វានេះស្លាប់។
លោកថ្លែងថា ជម្រកដែលវាចូលចិត្តរស់នៅគឺក្នុងព្រៃស្រោង ព្រៃពាក់កណ្តាលស្រោង ព្រៃជ្រុះស្លឹក និងព្រៃលិចទឹក។ ទីកន្លែងដែលវាចូលចិត្តរស់នៅគឺនៅតាមអូរ ព្រែក បឹងទន្លេដែលមានទឹក មានរុក្ខជាតិលាស់។ ចំណីរបស់វាគឺស្លឹកត្រួយខ្ចី និងដំណាំរុក្ខជាតិខ្លីៗ ហើយនិងផ្លែឈើ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «វត្តមានស្វាព្រាមមាននៅប្រទេស ថៃ ភូមា និងឥណ្ឌូចិន និងនៅកម្ពុជា។ វត្តមានស្វាព្រាមនេះមានច្រើនជាងគេនៅកម្ពុជា។ តាមការសិក្សាឆ្នាំ ២០១៨ របស់អង្គការ WCS និងក្រសួងបរិស្ថាននៅតំបន់ព្រែកទាល់ មានវត្តមានស្វាព្រាមចន្លោះពី ៣៥០ ទៅ ៤៥០ ក្បាល ក្នុងផ្ទៃដីអភិរក្សប្រមាណជាង ២ ម៉ឺនហិកតា និងដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមា ខេត្តមណ្ឌលគិរីមានចន្លោះ ១ ០០០ ទៅ ៣ ០០០ ក្បាល និងមានឃើញវត្តមាននៅក្នុងខេត្តព្រះវិហារផងដែរ និងនៅតំបន់ផ្សេងៗទៀត»។ លោកបន្តថា តាមការសង្កេតចំនួននៃសត្វស្វាព្រាមមានការធ្លាក់ចុះប្រមាណ ៥០ ភាគរយ ដោយសារតែសកម្មភាពខុសច្បាប់របស់មនុស្ស។
លោក ភក្ត្រា ថ្លែងថាក្រសួងបរិស្ថានបាននិងកំពុងសហការជាមួយអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលនានាដើម្បីការពារ និងអភិរក្សសត្វកម្រជិតផុតពូជនេះឱ្យបានគង់វង្សដោយការពារដែនជម្រករបស់សត្វទាំងនោះ និងការបន្តពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ទប់ស្កាត់មិនឱ្យមានការបរបាញ់ដោយខុសច្បាប់ ការអប់រំផ្សព្វផ្សាយដល់ប្រជាពលរដ្ឋពីភាពខុសច្បាប់នៃការលក់ដូរសាច់សត្វ និងការខិតខំរបស់មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សក្នុងការដោះអន្ទាក់នៅតាមតំបន់ការពារធម្មជាតិនានាក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន។ នៅឆ្នាំ ២០១៩ មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សបានដោះអន្ទាក់បាន ១៧ ១៧៥ អន្ទាក់។ ជាមួយការអភិរក្ស និងការអនុវត្តច្បាប់ដ៏តឹងរ៉ឹង៕
