.jpg)
លោកស្រី Rhona Smith អ្នករាយការណ៍ពិសេស អសប។ ហេង ជីវ័ន
ភ្នំពេញៈ ការិយាល័យឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សកាលពីថ្ងៃចន្ទបានចេញឯកសារមួយចំនួនអំពីការប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាប់តាំងពីខែមិថុនាឆ្នាំមុនដោយបង្ហាញថាការិយាល័យបានលើកឡើងនូវក្តីបារម្ភរបស់ខ្លួនអំពីបញ្ហាជាច្រើនដែលមានតាំងពីការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងការបណ្តេញប្រជាពលរដ្ឋចេញពីទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោម២។
លោកស្រីបានសរសេរថាកាលពីថ្ងៃទី ៨ ខែកញ្ញាអ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិលោកស្រី Rhona Smith បានលើកឡើងនូវមន្ទិលសង្ស័យអំពីភាពស្របច្បាប់នៃការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា ៥ ថ្ងៃជាមុន ដែល «ទំនងជាផ្ទុយនឹងសិទ្ធិទទួលបានសេរីភាព និងសន្តិសុខ និងសិទ្ធិទទួលបានការជំនុំជម្រះដោយយុត្តិធម៌»។
គ្រាន់តែ ២ ថ្ងៃមុននោះលោកស្រី Smith និងលោក David Kaye អ្នករាយការណ៍ពិសេសស្តីពីសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិបានសុំឲ្យមានការពន្យល់ចំពោះបញ្ហាបំណុលពន្ធដែលដាក់ទៅលើកាសែតឌឹខេមបូឌាដេលី និងមូលដ្ឋានច្បាប់ចំពោះការដកអាជ្ញាប័ណ្ណផ្សព្វផ្សាយនៃស្ថានីយវិទ្យុជាច្រើន។
កាសែតឌឹខេមបូឌាដេលី បានបិទនៅពេលកាសែតនេះមានបញ្ហាបំណុលពន្ធចំនួន ៦,៣ លានដុល្លារកាលពីខែសីហាឆ្នាំមុន។
ជាងមួយខែកន្លះក្រោយមកនៅថ្ងៃទី ៣០ ខែតុលា បេសកកម្មអចិន្រៃ្តយ៍របស់កម្ពុជាប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិបានឆ្លើយតបដោយអះអាងថា អ្នកគ្រប់គ្រងរបស់កាសែតនេះមិនសហការជាមួយនីតិវិធីរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ។
បេសកកម្មអចិន្រៃ្តយ៍របស់កម្ពុជាប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិបានសរសេរថា៖ «[អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ] បានទូរស័ព្ទជាច្រើនដងទៅការិយាល័យ [កាសែតឌឹខេមបូឌាដេលី] និងបានផ្ញើលិខិតអញ្ជើញមួយចំនួនដោយអញ្ជើញពួកគេឲ្យមកការិយាល័យអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារដើម្បីធ្វើការពិភាក្សាអំពីបញ្ហាមិនអនុលោមភាពពន្ធដារដើម្បីដោះស្រាយកាតព្វកិច្ចពន្ធដាររបស់ពួកគេ ហើយលិខិតទាំងអស់នោះមិនត្រូវបានអើពើដោយកាសែតឌឹខេមបូឌាដេលីដោយចេតនា»។
អ្នករាយការណ៍ពិសេសជាច្រើនរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិកាលពីថ្ងៃទី ១ ខែមិថុនាបានសម្ដែង «ក្តីបារម្ភធ្ងន់ធ្ងរ» ចំពោះការដាក់ពន្ធនាគារ «មន្ត្រីអាដហុក ៥ នាក់» ព្រមទាំងការឃុំខ្លួនសកម្មជនសិទ្ធិដីធ្លីអ្នកស្រី ទេព វន្នី។
នៅខែជាមួយគ្នានោះ «មន្ត្រីអាដហុក ៥ នាក់» ដែល ៤ នាក់ជាមន្ត្រីអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក និងម្នាក់ទៀតជាមន្ត្រីគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតត្រូវបានដោះលែងឲ្យនៅក្រៅឃុំ។
សកម្មជនអង្គការមាតាធម្មជាតិលោក ឌឿម គុនឌី និង លោក ហ៊ុន វណ្ណៈ ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួនដោយសារការថតរូបនាវាដឹកខ្សាច់នៅខេត្តកោះកុងក៏ជាបញ្ហាមួយនៃក្តីបារម្ភផងដែរ ហើយបានលេចឡើងនៅក្នុងលិខិតប្រាស្រ័យទាក់ទងថ្ងៃទី ៦ ខែតុលា។
ចាប់តាំងពីពេលនោះពួកគេត្រូវបានកាត់ទោសព្យួរទោសមួយផ្នែក និងត្រូវបានដោះលែងកាលពីដើមខែនេះ។
ទន្ទឹមនេះលិខិតប្រាស្រ័យទាក់ទងខែកក្កដាបានបង្ហាញ «ក្តីបារម្ភធ្ងន់ធ្ងរអំពីរបៀបដែលគម្រោង [ទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោម២] ដំណើរការយ៉ាងម៉េច»។
ប្រជាពលរដ្ឋរាប់រយគ្រួសារត្រូវបង្ខំចិត្តបោះបង់ផ្ទះរបស់ខ្លួនដើម្បីបើកផ្លូវគម្រោងវារីអគ្គិសនីនេះ។
នៅក្នុងការឆ្លើយតបរបស់ខ្លួនកាលពីខែកញ្ញាបេសកកម្មនេះបានធ្វើទឡ្ហីករណ៍ថា ទំនប់នេះបម្រើ «ប្រជាជនខ្មែរ» ទាំងអស់រួមទាំងក្រុមជនជាតិភាគតិចដែលទទួលរងការប៉ះពាល់។
ក្រុមបេសកកម្មបានសរសេរថា៖ «[យើង] មានឈាមខ្មែរមិនមានជាតិសាសន៍ដទៃណាស្រឡាញ់ខ្មែរជាងខ្មែរខ្លួនយើងនោះទេ»។ [ដូច្នេះ] គម្រោងវារីអគ្គិសនីទាំងអស់គឺមានការពិចារណាពេញលេញ និងច្បាស់លាស់»។
លោក Phil Robertson អនុប្រធានអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំអាស៊ីបានថ្លែងថា លិខិតប្រាស្រ័យទាក់ទងទាំងនេះគឺ «សំខាន់ណាស់» ចំពោះកំណត់ត្រាប្រវត្តិសាស្ត្រ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «[ឯកសារទាំងនេះគឺជាការបង្ហាញដោយសុក្រឹតអំពីក្តីបារម្ភពីអ្នកជំនាញជាន់ខ្ពស់របស់អង្គការសហប្រជាជាតិអំពីការរំលោភបំពានសិទិ្ធមនុស្សហើយឯកសារទាំងអស់នេះគឺជាមូលដ្ឋានដើម្បីឲ្យមានចំណាត់ការបន្ថែមដោយក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ»។
លោកបានបន្តថា៖ «[វា] ក៏ជំរុញឲ្យមានទំនុកចិត្តផងដែរចំពោះក្រុមអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអង្គការដែលត្រូវបានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដោយអនុញ្ញាតឲ្យពួកគេដឹងថា ពួកគេមិនមែននៅម្នាក់ឯងទេ ដោយសារមនុស្សមានឥទ្ធិពលកំពុងការពារសិទ្ធិរបស់ពួកគេ និងដើរតួជួយពួកគេ»។
ប៉ុន្តែលោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានថ្លែងថា ដៃរបស់កម្ពុជាត្រូវបានចងដោយនីតិរដ្ឋរបស់ខ្លួន។ លោកបន្តថា៖ «យើងយល់ថា ពួកគេលើកអំពីក្តីបារម្ភរបស់ពួកគេ ប៉ុន្តែយើងត្រូវតែគោរពច្បាប់»។ «ស្ថិរភាពគឺជា [កត្តា] សំខាន់បំផុត។ តើយើងអាចផ្លាស់ប្តូរច្បាប់យ៉ាងម៉េចទៅ?»៕ PS
