ភ្នំពេញៈ អង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្ស (Human Rights Watch) អំពាវនាវ កាលពីចុងសប្តាហ៍មុន ឲ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជា បង្ហាញខ្លួនសកម្មជនដីធ្លីម្នាក់ នៅខេត្តព្រះវិហារ ដែលបានបាត់ខ្លួនអស់រយៈពេល ២ ខែ ក្រោយទាហានចាប់ខ្លួនកាលពីខែមករាកន្លងទៅ។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ Human Rights Watch ចេញថ្ងៃទី ២០ ខែ មីនា បាននិយាយថា កាលពីថ្ងៃទី ២០ ខែមករា លោកស៊ុំ ម៉ឺន អាយុ ៥៤ ឆ្នាំ និងកូនប្រុសគាត់ ត្រូវបានយោធាមកពីទីបញ្ជាការវរសេនាតូចអន្តរាគមន៍លេខ ២៦១ ស្ថិតនៅក្រោមទីបញ្ជាការកងពលតូចអន្តរាគមន៍លេខ ៦ នៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ចាប់ខ្លួនពេលកំពុងបើកគោយន្តដឹកសម្ភារលក់ដូរ។
បន្ទាប់មក អ្នកទាំង ២ ត្រូវបានបញ្ជូនទៅកាន់ការិយាល័យដែនជម្រកសត្វព្រៃគូលែនព្រហ្មទេព ជាទីកន្លែងដែលអ្នកទាំង ២ ត្រូវបានឃុំខ្លួនអស់រយៈពេលមួយយប់។
អង្គការនេះលើកឡើងបន្តថា សាក្សីមួយចំនួនបានរាយការណ៍ថា ស៊ុំ ម៉ឺន និងកូនប្រុសគាត់ត្រូវបានវាយដំ ក្រោយអ្នកទាំង ២ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ហើយសាច់ញាតិរបស់លោក មឿន បានទទួលព័ត៌មានថា ទាហានបានបាញ់សម្លាប់គាត់ដោយប្រើកាំភ្លើង ហើយវាយគាត់នៅពេលពួកគេចាប់ខ្លួនគាត់ ព្រោះរូបថតដែលថតនៅពេលគាត់ស្ថិតនៅក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំងហាក់ដូចជាបង្ហាញស្នាមជាំនៅលើមុខរបស់គាត់។
ទោះជាយ៉ាងណា កន្លងទៅអាជ្ញាធរខេត្តនេះ ធ្លាប់បដិសេធ និងថា ករណីនេះមិនមានការឃាត់ខ្លួនលាក់ទុកនោះទេ ហើយការបាត់ខ្លួននេះ ក៏ព្រោះតែលោក ស៊ុំ ម៉ឺន បានរត់គេចដោយខ្លួនឯង ព្រោះខ្លាចសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនពាក់ព័ន្ធនឹងទំនាស់ដីធ្លីតែប៉ុណ្ណោះ។
លោក អ៊ុន ចាន់ដា អភិបាលខេត្តព្រះវិហារ ធ្លាប់បានអះអាងថា៖ «គាត់អត់មានទៅណាទេ គឺនៅក្បែរៗផ្ទះគាត់ហ្នឹងទេ គឺគាត់បានរត់រួចពីការឃាត់ខ្លួនរបស់សមត្ថកិច្ច ហើយមកទល់ពេលនេះ គ្មានវិធានការផ្លូវច្បាប់ចំពោះគាត់ទៀតទេ។ តាមព័ត៌មានពីអ្នកជិតខាងគាត់ហ្នឹង គឺគាត់នៅក្បែរៗហ្នឹងទេ ខ្ញុំបានឲ្យអភិបាលស្រុកទៅជួបប្រពន្ធគាត់ដែរ គាត់និយាយមកធម្មតាទេ ហើយប្រពន្ធគាត់ក៏ជួយលាក់ប្ដីដែរ ខ្លាចសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួន យើងលែងមានវិធានការតាមចាប់គាត់ហើយ»។
លោក Brad Adams នាយកប្រចាំទ្វីបអាស៊ីនៃ Human Rights Watch បានថ្លែងឲ្យដឹងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គួរតែនាំយកលោក ស៊ុំ ម៉ឺន ទៅតុលាការ ហើយត្រូវចោទប្រកាន់គាត់តាមច្បាប់ ឬក៏ត្រូវបញ្ជូនគាត់ទៅផ្ទះឲ្យជួបជុំគ្រួសារវិញ។ បន្ថែមពីនេះ លោក Brad Adams បានថ្លែងថា អាជ្ញាធរគួរមានការស៊ើបអង្កេតជាបន្ទាន់ដោយឯករាជ្យអំពីករណីបាត់ខ្លួននេះ ដោយត្រូវមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពេញលេញពីកងទ័ព ដែលបញ្ជាដោយកូនប្រុសលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន គឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត។
លោកអាដាម បានបញ្ជាក់ថា៖ «ប្រទេសកម្ពុជាមិនមានប្រវត្តិនៃការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំទេក្នុងរយៈពេលថ្មីៗនេះ ប៉ុន្តែការគ្រប់គ្រងដោយបក្សតែមួយនិងការកើនឡើងនៃទំនាស់ដីធ្លី មានការកើនឡើងដល់ចំណុចប្រកាសអាសន្ន។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរតែបង្ហាញខ្លួនលោកស៊ុំ ម៉ឺនឱ្យបានឆាប់ និងបង្ហាញថា ខ្លួនប្តេជ្ញាដោះស្រាយបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ដែលជាក្តីបារម្ភរបស់សហភាពអឺរ៉ុប និងរដ្ឋាភិបាលដទៃទៀត»។
នៅខែ មិថុនា ឆ្នាំ ២០១៣ ប្រទេស កម្ពុជា បានផ្តល់សច្ចាប័នលើ International Convention for the Protection of All Persons from Enforced Disappearance (ICPPED) ដែលកំណត់និយមន័យនៃការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំហើយពលរដ្ឋខ្មែរ ត្រូវតែទទួលបានការការពារដោយស្របច្បាប់ និងតម្រូវឱ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើការស៊ើបអង្កេតជាបន្ទាន់ជុំវិញការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំ បើទោះជាមិនមានពាក្យបណ្ដឹងជាផ្លូវការក៏ដោយ។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន បញ្ជាក់ដែរថា អាជ្ញាធរក៏ត្រូវបានតម្រូវឱ្យចាត់វិធានការសមស្របដើម្បីការពារសាច់ញាតិពីការបំភិតបំភ័យឬការដាក់ទណ្ឌកម្មណាមួយ ពីការស្វែងរកព័ត៌មានអំពីមនុស្សដែល "បាត់ខ្លួន" ផងដែរ ខណៈលោក Brad Adams បានអះអាងថា គ្រួសាររបស់លោកស៊ុំ ម៉ឺន មានការភ័យខ្លាចចំពោះសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន ហើយប្រពន្ធរបស់លោក ស៊ុំ ម៉ឺន មិនដែលឮពីដំណឹងរបស់ស្វាមីខ្លួននោះទេ ចាប់តាំងពីគាត់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន បន្ទាប់ពីធ្លាប់បានអំពាវនាវជាសាធារណៈម្តងហើយម្តងទៀតដល់អាជ្ញាធរឱ្យជួយរកប្តីពីការបាត់ខ្លួននេះ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានបដិសេធចំពោះការទទួលខុសត្រូវជុំវិញការបាត់ខ្លួននេះ ហើយថា ការលើកឡើងរបស់អង្គការមួយនេះ គ្រាន់តែជាចេតនាអាក្រក់ ក្នុងការបំបាក់មុខកម្ពុជា ស្របពេលសហគមន៍អឺរ៉ុប ចុះមកកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ។ ជាមួយគ្នានោះ លោកក៏បានបង្វែរសំនួរជុំវិញការបាត់ខ្លួននេះ ឲ្យទៅសួរក្រសួងមហាផ្ទៃផងដែរ ដោយអះអាងថា នេះជាសមត្ថកិច្ចរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំគ្មានអីត្រូវឆ្លើយតបនោះទេ ព្រោះពួកអង្គការនេះ គ្រាន់តែជាការបង្អើលពាក់ព័ន្ធនឹងសហភាពអឺរ៉ុបអីហ្នឹងទេ ហើយរឿងបែបហ្នឹងមានច្រើនណាស់។ អ្វីដែលល្អ គួរតែធ្វើការស៊ើបអង្កេតមួយទៅថា ការបាត់ខ្លួនមែន ឬគេឃុំ ឬក៏គេព្រលែងហើយ»។
ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍មិនអាចទាក់ទងលោក ខៀវ សុភ័គ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃបានទេ កាលពីម្សិលមិញ ព្រោះទូរស័ព្ទមិនអាចទាក់ទងបាន។
តាមរបាយការណ៍របស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស (លីកាដូ) ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី ២១ ខែ មករា ប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ១៤ នាក់ ត្រូវបានឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្នក្នុងពន្ធនាគារខេត្តព្រះវិហារ រង់ចាំសវនាការដោយពួកគេត្រូវបានចោទប្រកាន់តាមមាត្រា ៦២ និងមាត្រា ៥៤ នៃច្បាប់ស្តីពីតំបន់ការពារធម្មជាតិ (ទាក់ទងនឹងការកាប់គាស់រុករានដីព្រៃ) ហើយអាចប្រឈមនឹងការជាប់ពន្ធនាគារ ១០ ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ ១៥០ លានរៀល៕