បាត់ដំបងៈ អាជ្ញាធរជាតិដោះស្រាយទំនាស់ដីធ្លី និងអាជ្ញាធរខេត្តបាត់ដំបង នឹងចុះស្រាវជ្រាវលម្អិតអំពីទំនាស់ដីធ្លីរវាងឧកញ៉ា លឹម ទាឡេង និងអ្នកស្រី ចាន់ ហឿ នៅថ្ងៃចន្ទនេះ បន្ទាប់ពីមានបញ្ជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ខណៈសមាជិកឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់សង្ស័យថា ទំនាស់ដីធ្លីអាយុកាលជាង ១០ ឆ្នាំនេះ គឺមានការបំភ្លៃអង្គហេតុដើម្បីឃុំខ្លួន និងធ្វើទារុណកម្មលើពលរដ្ឋទន់ខ្សោយ។
អាជ្ញាធរជាតិដោះស្រាយទំនាស់ដីធ្លីបានចេញសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានមួយនៅថ្ងៃម្សិលមិញបញ្ជាក់ថា អាជ្ញាធរជាតិដោះស្រាយទំនាស់ដីធ្លីសហការជាមួយអាជ្ញាធរដែនដីក្នុងខេត្តបាត់ដំបង នឹងចុះពិនិត្យនិងស្រាវជ្រាវដោះស្រាយករណីដីធ្លីស្ថិតក្នុងភូមិកុយវែង ឃុំព្រះផុស ស្រុកគាស់ក្រឡ ខេត្តបាត់ដំបងចាប់ពីថ្ងៃទី ៥ ខែសីហា។
ការប្រកាសចុះដោះស្រាយនេះ បន្ទាប់ពីលោក ហ៊ីង ថូរ៉ាក់ស៊ី រដ្ឋលេខាធិការប្រចាំការទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីកាលពីថ្ងៃទី ៣១ ខែ កក្កដា បានផ្ញើលិខិតមួយប្រាប់ទៅលោក ជា សុផារ៉ា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ និងជាប្រធានអាជ្ញាធរជាតិដោះស្រាយទំនាស់ដីធ្លី ដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចារលើលិខិតមួយ កាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែ កក្កដា សម្រេចឱ្យលោក ជា សុផារ៉ា ពិនិត្យ និងដោះស្រាយដីធ្លីនៅខេត្តបាត់ដំបងដែលបានលើកឡើងដោយប្រធានគណបក្សខ្មែរក្រោកលោក សុខ សុវណ្ណវឌ្ឍនាសាប៊ុង។
លិខិតនោះសរសេរថា «សូមជម្រាបជូនឯកឧត្តម ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី (ជា សុផារ៉ា) ជ្រាបថា ករណីទំនាស់ដីធ្លីជាមួយនឹងការបំភ្លៃអង្គហេតុដើម្បីឃុំខ្លួននិងការធ្វើទារុណកម្មលើបុគ្គល ស្ថិតនៅភូមិសាស្ដ្រ ឃុំព្រះផុស ស្រុកគាស់ក្រឡ ខេត្តបាត់ដំបង ដែលបានលើកឡើងដោយប្រធានប្រតិភូគណបក្សខ្មែរក្រោក រាជរដ្ឋាភិបាលឯកភាពប្រគល់ជូនអាជ្ញាធរជាតិដោះស្រាយទំនាស់ដីធ្លីពិនិត្យនិងដោះស្រាយ»។
ទោះជាយ៉ាងណា បើតាមសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានបំភ្លឺពីអាជ្ញាធរជាតិដោះស្រាយទំនាស់ដីធ្លីបញ្ជាក់ថា កាលពីមិនទាន់បង្កើតស្រុកគាស់ក្រឡ ស្រុកនេះ ធ្លាប់ស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់យោធភូមិភាគទី ៥ ហើយនៅក្រោយពេលមានការសាងសង់អគារដ្ឋបាលផ្សេងៗដើម្បីបង្កើតបានទៅជាស្រុក ខាងយោធភូមិភាគទី ៥ ក៏បានប្រគល់ដីចំនួន ៦០០ ហិកតា ទៅឱ្យឈ្មោះ លឹម ទាឡេង ជាថ្នូនឹងការផ្ដល់ប្រេងឥន្ធនៈឈូសឆាយដី និងសម្ភារផ្សេងៗ សម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍ទៅជាស្រុក។
ទំនាស់ដីធ្លីនេះបានផ្ទុះឡើង បន្ទាប់ពីអ្នកស្រី ចាន់ ហឿ បានប្ដឹងទាមទារដី ១៥៩ ហិកតា ពីលោក លឹម ទាឡេង ដោយសំអាងថា បានទិញដីទាំងនោះពីប្រជាពលរដ្ឋតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៧ ដល់ឆ្នាំ ២០០០ ហើយក្រោយមក ជម្លោះនេះបានធ្វើឱ្យអ្នកស្រី ចាន់ ហឿ ប្រឈមនឹងបណ្ដឹងព្រហ្មទណ្ឌ បន្ទាប់ពីប្រើគោយន្តចំនួន ២ គ្រឿងទៅឈូសឆាយដំណាំរបស់លោក លឹម ទាឡេង និងបានប្រើកម្លាំងបង្កជម្លោះជាមួយកម្មករដាំដំឡូង ។
សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានដដែលបន្តថា ទំនាស់ដីធ្លីនេះធ្លាប់ត្រូវបានគណៈកម្មការខេត្តបាត់ដំបងដោះស្រាយបញ្ចប់ម្ដងហើយក្នុងឆ្នាំ ២០១៤ ខណៈអ្នកស្រី ចាន់ ហឿ សុខចិត្តបញ្ចប់រឿងបន្ទាប់ពីទទួលបានដីចំនួន ២៣ ហិកតា ពីលោក លឹម ទាឡេង ប៉ុន្តែក្រោយមក អ្នកស្រី ចាន់ ហឿ បានផ្លាស់ចិត្តមិនទទួលយកដីនោះវិញ និងបន្តប្ដឹងមកក្រសួងដែនដី រហូតធ្វើឱ្យអាជ្ញាធរខេត្តបាត់ដំបងចុះទៅវាស់វែងតាមការចង្អុលបង្ហាញពីអ្នកស្រីចាន់ ហឿ និងរកឃើញថា ដីវិវាទមានរហូតដល់ ៥២៦ ហិកតា ដែលដីខ្លះជាន់គ្នាលើដីរបស់ឈ្មោះ លឹម ទាឡេង និងដីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនទៀត។
អាជ្ញាធរជាតិដោះស្រាយដីធ្លីអះអាងថា ជុំវិញទំនាស់ដីធ្លីនេះ អាជ្ញាធរខេត្តបានអញ្ជើញអ្នកស្រី ចាន់ ហឿ មកចូលរួមដោះស្រាយជាច្រើនលើក ប៉ុន្តែអ្នកស្រីតែងមិនចូលរួមតាមការអញ្ជើញឡើយ។
ប៉ុន្តែអ្នកស្រី ចាន់ ហឿ អាយុ ៦០ ឆ្នាំ បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ថា លោក លឹម ទាឡេង ដែលមានតួនាទីជាមន្ត្រីយោធាផ្កាយ ៣ និងជាឧកញ៉ាផង តែងតែដឹកនាំកម្លាំងទាហាន មន្ត្រីប៉ូលីស និងអង្គរក្សផ្ទាល់ខ្លួន មកប្រើអំពើហិង្សាវាយទាត់ធាក់មកលើគ្រួសាររបស់អ្នកស្រីបំផ្លាញដំណាំ និងពេលខ្លះទៀត មានទាំងគំរាមបាញ់ប្រឡោះជើងកូនប្រុស និងប្ដីអ្នកស្រី។
អ្នកស្រីបន្តថា អំពើហិង្សាវាយជិះជាន់ដណ្ដើមដីទាំងនោះ បានធ្វើឱ្យប្ដីអ្នកស្រីក្លាយជាមនុស្សបាត់បង់ស្មារតីហើយអ្នកស្រីបានកើតមានជំងឺឈឺស្បូន ប៉ុន្តែចុងក្រោយលោក លឹម ទាឡេង បែរជាប្ដឹងទៅតុលាការចោទប្រកាន់អ្នកស្រីពីបទប៉ុនប៉ងមនុស្សឃាត និងការបំផ្លាញដំណាំទៅវិញ រហូតធ្វើឱ្យអ្នកស្រី ត្រូវជាប់ពន្ធនាគារចំនួន ២ លើក គឺក្នុងឆ្នាំ ២០០៧ ម្ដង និងឆ្នាំ ២០១០ ម្ដង។
អ្នកស្រីថា៖ «ដោយសារការឈឺស្បូន និងនោមមិនចេញនៅពេលកំពុងស្ថិតក្នុងពន្ធនាគារ ខ្ញុំបានសុំមកវះកាត់ ប៉ុន្តែការវះកាត់នោះ គេមិនដោះច្រវាក់ចេញពីជើងខ្ញុំទេ ខណៈអ្នកទោសផ្សេងទៀត ដែលខ្លះជាប់ទោសដោយសារលួចគេអីជាដើម បែរជាគេដោះច្រវាក់ចេញពីជើងនៅពេលមកពេទ្យ»។
អ្នកស្រី ចាន់ ហឿ គឺជាអ្នកតំណាងរបស់ពលរដ្ឋចំនួន៣៨គ្រួសារ ដែលកំពុងមានជម្លោះដីធ្លីជាមួយលោក លឹម ទាឡេង។ ជុំវិញការចោទប្រកាន់នេះ ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍មិនទាន់អាចទាក់ទងសុំការបំភ្លឺពីលោក លឹម ទាឡេង បានទេ។
លោក សុខ សុវណ្ណវឌ្ឍនាសាប៊ុង ប្រធានគណបក្សខ្មែរក្រោកបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ម្សិលមិញថា តាមភ័ស្ដុតាងដែលជាលិខិតចំនួន ២ សន្លឹក ដែលលោកប្រមូលបានជុំវិញជម្លោះដីធ្លីនេះ គឺលិខិតមួយធ្វើឡើងដោយមន្ទីររៀបចំដែនដីខេត្តបាត់ដំបង កាលពីឆ្នាំ ២០១២ និងលិខិតមួយទៀតធ្វើឡើងដោយគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំ ២០១៣ បានបញ្ជាក់ដូចគ្នាថា ដីរបស់លោក លឹម ទាឡេង ដែលទទួលបានពីយោធភូមិភាគទី ៥ គឺមិនស្ថិតនៅក្នុងភូមិកុយវែង ឃុំព្រះផុសឡើយ និងមានចម្ងាយពីទីតាំងមានជម្លោះរហូតដល់ ៩ គីឡូម៉ែត្រ។
លោកថា៖ «អ៊ីចឹងបានន័យថា រឿងកន្លងមក ក្លែងបន្លំទាំងអស់ បន្លំអង្គហេតុដើម្បីចាប់ចងជនរងគ្រោះ ហើយដីគាត់ (លឹម ទាឡេង) អត់នៅហ្នឹងផង ប៉ុន្តែជនរងគ្រោះបែរជាជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងព្រហ្មទណ្ឌដោយសារគាត់ប្ដឹង ជាប់គុក ២៣ ដង ដាក់ច្រវាក់ជើងទាំងសម្រាកព្យាបាលជំងឺនៅពេទ្យ»។
សមាជិកឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានិងពិគ្រោះយោបល់រូបនេះបន្តថា លោកមិនមែនស្នើសុំត្រឹមការសើរើឡើងវិញរឿងទំនាស់ដីធ្លីឡើយ ប៉ុន្តែរួមទាំងសំណុំរឿងរបស់តុលាការដែលអនុវត្តទោសដោយដាក់ច្រវាក់ជើងអ្នកស្រី ចាន់ ហឿ នៅពេលត្រូវសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យ ដែលលោកចាត់ទុកថា គឺជារូបភាពឃោរឃៅមួយ និងធ្វើផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា។
លោក ងួត រតនៈ អភិបាលខេត្តបាត់ដំបងបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ដែរថា លោកមិនអាចរៀបរាប់លម្អិតរឿងដីធ្លីកើតឡើងជាច្រើនឆ្នាំមកហើយតាមទូរស័ព្ទបានឡើយ ប៉ុន្តែលោកថា សាលាខេត្ត នឹងរាយការណ៍ពិស្ដារ និងលម្អិតជូនក្រុមមន្ត្រីក្រសួងដែនដីដែលចុះមកខេត្តបាត់ដំបងនៅថ្ងៃចន្ទនេះ។
លោកក៏បដិសេធថា ករណីដីធ្លីនេះ គ្មានការឃុតឃិតគ្នាដើម្បីបន្លំអង្គហេតុ ឬក៏ការធ្វើទារុណកម្ម ចំពោះអ្នកស្រី ចាន់ ហឿ ឡើយ ពីព្រោះរឿងទំនាស់ដីធ្លីនេះ គឺត្រូវបានដោះស្រាយតាមរដ្ឋប្បវេណីប៉ុណ្ណោះ ហើយចំពោះការដាក់ទោសទណ្ឌអ្នកស្រី ចាន់ ហឿ ក៏មិនមែនជារឿងដីធ្លីដែរ ប៉ុន្តែជាការសម្រេចរបស់តុលាការដោយសារមានបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «អ៊ីចឹងកន្លងទៅ រឿងរបស់គាត់ (ចាន់ ហឿ) គឺភាគច្រើនជារឿងព្រហ្មទណ្ឌ អាហ្នឹងជាសមត្ថកិច្ចរបស់តុលាការទេ ហើយថាគេបន្លែ (បន្លំ) រឿងសំណុំរឿងអ៊ីចឹង អាហ្នឹងមានទោសងាប់ហើយ គេគឺជាសមត្ថកិច្ចមួយកើតឡើងដោយច្បាប់។ កុំសន្និដ្ឋាន (គ្រាន់តែឃើញរូបភាពដាក់ច្រវាក់ជើង ហើយថា គេធ្វើទារុណកម្ម) សន្និដ្ឋានអ៊ីចឹងម៉េចត្រូវ មកស្រាវជ្រាវទៅ មកសួរតុលាការទៅ ហេតុអីបានមានអ៊ីចឹង ហើយការអនុវត្តទោសទណ្ឌហ្នឹងម៉េច ព្រោះពន្ធនាគារ គេមានច្បាប់គ្រប់គ្រងពន្ធនាគារ គេមានច្បាប់គ្រប់គ្រងពិរុទ្ធជន»។
កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ ក៏មិនអាចទាក់ទងលោក យិន ម៉េងលី មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមអាដហុកប្រចាំខេត្តបាត់ដំបងបានដែរ ប៉ុន្តែលោក សឹង សែនករុណា មន្ត្រីនាំពាក្យសមាគមអាដហុកបានលើកឡើងថា ការដាក់ច្រវាក់ជើងអ្នកទោសដែលត្រូវសម្រាកព្យាបាលជំងឺក្នុងមន្ទីរពេទ្យ គឺជារូបភាពអាក្រក់មួយ ដែលជាទង្វើអមនុស្សធម៌ និងធ្វើលើសពីការអនុវត្តច្បាប់។
លោក សែនករុណា បានថ្លែងឲ្យដឹងទៀតថា៖ «ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងទៅពិនិត្យមើលរូបភាពហ្នឹង វាអាក្រក់មើល ព្រោះការដាក់អ្នកជំងឺក្នុងមន្ទីរព្យាបាលដោយដាក់ច្រវាក់អ៊ីចឹង ក៏វាខុសទៅនឹងគោលការណ៍នៃអនុសញ្ញាស្ដីពីការប្រឆាំងអំពើទារុណកម្ម និងអំពើឃោរឃៅអមនុស្សធម៌»។
លោក ករុណា បានថ្លែងដោយសង្ឃឹមថា ប្រជាពលរដ្ឋនឹងទទួលបានយុត្តិធម៌ នៅពេលមានបញ្ជាពីប្រមុខរដ្ឋាភិបាលឱ្យដោះស្រាយរឿងទំនាស់ដីធ្លីនេះ៕