.jpg)
គ្រួសារដែលចោទចេះអាបធ្មប់ រត់គេចពីការគំរាមសម្លាប់។ ភ្នំពេញ ប៉ុសិ៍្ត
ភ្នំពេញៈ ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សកើតចេញពីការចោទប្រកាន់ថា ចេះអំពើអាបធ្មប់នៅកម្ពុជាបានធ្លាក់ចុះ ប៉ុន្តែវានៅតែជាក្ដីកង្វល់នៅតំបន់ដាច់ស្រយាល។ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍របស់ការិយាល័យឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស (OHCHR) ប្រចាំនៅកម្ពុជា។
ក្នុងរបាយការណ៍ដែលចេញផ្សាយកាលពីខែកក្កដាកន្លងទៅ OHCHR បានសរសេរថា៖ «ចន្លោះពីឆ្នាំ ២០១២ ដល់ឆ្នាំ ២០១៨ OHCHR បានកត់ត្រាករណីពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើអាបធ្មប់ចំនួន ៤៩ ករណី ដែលក្នុងនោះ ៣៥ ករណី មានពាក់ព័ន្ធនឹងការសម្លាប់ ហើយ ១៤ ករណីទៀត ជាករណីប៉ុនប៉ងឃាតកម្ម ឬការបៀតបៀន»។
របាយការណ៍ដដែលបានឲ្យដឹងថាក្នុងចំណោមករណីសម្លាប់ទាំង ៣៥ មាន ៣ ករណី ដែលជនរងគ្រោះជាស្ត្រី។ ករណីទាំង ៣៥ នេះគឺជាផ្នែកមួយអំពើហិង្សាដោយមហាជនចំនួន ៧៣ ករណី កើតឡើងចន្លោះឆ្នាំ ២០១០ ដល់ឆ្នាំ ២០១៨ ដែលបណ្ដាលឲ្យមនុស្ស ៥៧ នាក់ស្លាប់។ នៅចន្លោះពីឆ្នាំ ២០១៧ ដល់ឆ្នាំ ២០១៨ ក្រសួងមហាផ្ទៃបានកត់សម្គាល់ឃើញមានហិង្សាដោយមហាជន ១៦ លើក ហើយក្នុងចំនួននេះមានមនុស្សស្លាប់ ៨ នាក់ បន្ទាប់ពីពួកគេត្រូវបានគេចោទថា ចេះអំពើអាបធ្មប់។
របាយការណ៍ OHCHR បានសរសេរថា៖ «ការសម្លាប់ វាយដំ ការបៀតបៀន ឬការជម្លៀសមនុស្សដែលគេចោទថាជាអាបធ្មប់ មិនមែនមិនធម្មតាទេនៅកម្ពុជា គឺអ្នកដែលគេចោទថាជាអាបធ្មប់បានក្លាយជាអ្នកទទួលរងការចោទប្រកាន់ពីបញ្ហាជាច្រើននៅក្នុងភូមិ។ បញ្ហាទាំងនេះរួមមានទាំងគ្រោះអកុសលដែលគួរឲ្យសង្ស័យ ការឈឺថ្កាត់ ជំងឺ និងមរណភាព»។
របាយការណ៍ដដែលលើកឡើងថា ការចោទប្រកាន់លើអំពើអាបធ្មប់ទំនងជាមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងភាពក្រីក្រ និងការកាត់ផ្ដាច់ទំនាក់ទំនង។ មានករណីបែបនេះកើតឡើងច្រើននៅតំបន់ភូមិសាស្ត្រជាក់លាក់ដែលមានកម្រិតសេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍទាប ឬជាតំបន់ដែលពិបាកនឹងទៅដល់។
OHCHR សរសេរថា៖ «ជាឧទាហរណ៍មានចំនួនច្រើនករណីកើតឡើងនៅស្រុកមួយចំនួននៅខេត្តតាកែវ កំពង់ស្ពឺ និងពោធិ៍សាត់ដែលជាស្រុកពិបាកទៅដល់។ នៅតំបន់ដាច់ស្រយាលទាំងនេះ អត្រានៃភាពក្រីក្រនៅខ្ពស់នៅឡើយ»។
កាលពីខែកក្កដាឆ្នាំមុន ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍បានរាយការណ៍ករណីចោទប្រកាន់រឿងអាបធ្មប់មួយនៅឃុំកំពង់ត្រាចខាងលិច ស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្តកំពត ដែលគ្រួសារមួយត្រូវបានសង្ស័យថាជាអ្នកចេញអំពើអាបធ្មប់ ហើយត្រូវបង្ខំឲ្យផឹកទឹកសម្បថ និងចាកចេញពីភូមិ។
លោក ព្រំ គឹមជឺ ជំទប់ទី ២ ឃុំកំពង់ត្រាចខាងលិច បានថ្លែងប្រាប់កាលពីម្សិលមិញថា បន្ទាប់ពីគ្រួសារនោះបានចាកចេញទៅរស់នៅខេត្តកែបមក អ្នកភូមិមិនបានចោទប្រកាន់អ្នកផ្សេងថាចេះធ្មប់ទៀតទេ ប៉ុន្តែអ្នកភូមិនៅតែមានជំងឺដែលពួកគេមានដូចមុនដដែល។
លោកថា៖ «ឥឡូវពេលគាត់ឈឺ គាត់ទៅព្យាបាលនៅពេទ្យ តែពីមុនគាត់តែងចោទទៅលើគ្រួសារគាត់នោះ។ ករណីនេះមិនមានភ័ស្តុតាងណាបញ្ជាក់ច្បាស់ទេ តែគាត់ចេះតែជឿលើអបិយជំនឿ។ តែតាមពិតគាត់អត់ទៅព្យាបាលនៅពេទ្យ»។
លោកស្រី Marie-Dominique Parent អនុប្រធានការិយាល័យ OHCHR ប្រចាំកម្ពុជា និងជាមន្ត្រីទទួលបន្ទុកបានថ្លែងកាលពីម្សិលមិញតាមរយៈអ៊ីមែលថា OHCHR នឹងបន្តកត់ត្រា និងតាមដានអំពើហិង្សាពាក់ព័ន្ធនឹងការចោទប្រកាន់អាបធ្មប់ ដើម្បីធានាបានថា ករណីបែបនេះត្រូវបានស៊ើបអង្កេត និងថ្កោលទោសភ្លាមៗ ដើម្បីលើកទឹកចិត្តឲ្យមានការជួសជុលដល់ការខូចខាតទៅលើជនដែលរងការចោទប្រកាន់ថា ជាអាបធ្មប់ ហើយជាអ្នកដែលរងទុក្ខដោយការបៀតបៀន វាយដំ ឬការជម្លៀសចេញ។
OHCHR ក៏នឹងលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីសិទ្ធិមនុស្សពាក់ព័ន្ធក៏ដូចជាបទដ្ឋានច្បាប់កម្ពុជាដើម្បីជួយការពារមិនឲ្យអំពើហិង្សាកើតឡើងសាជាថ្មី។ លោកស្រីបន្តថា OHCHR នឹងបន្តចុះតាមមូលដ្ឋានក៏ដូចជាជួបជាមួយជនរងគ្រោះ ឬសាច់ញាតិរបស់ពួកគេ ឬជួបជាមួយអ្នកប្រព្រឹត្ត និងសាច់ញាតិរបស់គេ និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់។
លោកស្រីថ្លែងថា៖ «ការិយាល័យ OHCHR កំពុងពិភាក្សាអំពីសកម្មភាពបន្តជាមួយគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាដូចជាការចែកចាយរបាយការណ៍នេះ និងសកម្មភាពលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងជាប្រព័ន្ធសម្រាប់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងសហគមន៍នានា។ ការិយាល័យក៏កំពុងធ្វើការជាមួយអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិក្នុងការចែករំលែករបាយការណ៍នេះទៅដល់មន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌»។
លោកស្រីថា នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះមិនមានគម្រោងជាក់លាក់ ឬកញ្ចប់ថវិកាសម្រាប់ការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងលើបញ្ហានេះទេ ប៉ុន្តែ OHCHR ប្រហែលជាធ្វើការសម្រេចចិត្តលើវិធានការបន្ថែមទៀតដោយផ្អែកលើការពិភាក្សាដែលកំពុងកើតមានជាមួយគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា និងអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ។
លោក ជិន ម៉ាលីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌បានថ្លែងកាលពីថ្ងៃចន្ទថា ការធ្លាក់ចុះនៃអំពើហិង្សាកើតចេញពីការចោទប្រកាន់រឿងអាបធ្មប់គឺ ដោយសារតែការចូលរួមសហការរវាងរដ្ឋាភិបាល និងសង្គមស៊ីវិលក្នុងការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងផ្លូវច្បាប់ និងការអប់រំ។
លោកថា៖ «ការធ្លាក់ចុះនេះក៏ដោយសារមានការរួមចំណែកពីការអនុវត្តច្បាប់ ដែលអ្នកប្រព្រឹត្តត្រូវបាននាំមកកាត់ទោស។ ដូច្នេះឥឡូវនេះអំពើអាបធ្មប់បានធ្លាក់ចុះនៅពេលដែលពលរដ្ឋយល់ដឹងកាន់តែច្រើនលើបញ្ហានេះ»៕
វីដេអូ៖
