.jpg)
អ្នកចូលរួមសន្និសីទកាសែតអាជ្ញាធរអប្សរាពីម្សិលមិញ។ រូបថត អាជ្ញាធរអប្សរា
សៀមរាបៈ អ្នកជំនាញនៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបានសន្និដ្ឋានថា ព្រះពុទ្ធបដិមាបែកបាក់ចំនួន ២១ អង្គ ដែលរកឃើញកប់ក្នុងដីនៅក្បែរប្រាសាទអង្គរវត្ត គឺជាការកប់របស់អ្នកជំនាន់មុនក្នុងន័យគោរពនូវបដិមាដែលបែកបាក់ ដែលមិនមែនជាការកប់ចោលដោយសារតែមានជម្លោះផ្នែកសាសនានោះទេ។
ការអះអាងយ៉ាងដូច្នេះបានធ្វើឡើងនៅក្នុងការធ្វើបាឋកថាស្តីពី «ព្រះពុទ្ធបដិមានៅអង្គរវត្ត» កាលពីម្សិលមិញនៅសាលសន្និសីទអង្គរនៃមជ្ឈមណ្ឌលអាជ្ញាធរអប្សរា បន្ទាប់ពីរកឃើញព្រះពុទ្ធបដិមាបាក់បែកចំនួន ២១ អង្គនៅក្នុងរណ្តៅកំណាយស្រាវជ្រាវបុរាណវិទ្យានៅទីធ្លាមុខរួតព្រះរយព្រះពាន់កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ ២០២០។
លោកសាស្ត្រាចារ្យ អ៊ឹម សុខរិទ្ធី អ្នកជំនាញនៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបានថ្លែងថា បន្ទាប់ពីប្រទះឃើញនូវព្រះពុទ្ធបដិមាទាំងនេះ រួមទាំងការរកឃើញព្រះពុទ្ធបដិមាផ្សេងៗទៀតនៅក្នុងដី ដែលត្រូវបានកប់ចោលក៏មានការសន្និដ្ឋានខុសៗគ្នាពីក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ ដោយអ្នកខ្លះសន្និដ្ឋានថា ព្រះពុទ្ធបដិមាដែលត្រូវបានកប់ចោលនេះ ក៏ព្រោះតែកើតមានជម្លោះសាសនារវាងអ្នកកាន់ព្រហ្មញ្ញសាសនា និងព្រះពុទ្ធសាសនា ដែលបណ្តាលឲ្យអ្នកដែលមិនពេញចិត្តនឹងសាសនាព្រះពុទ្ធ បានបំផ្លាញរូបសំណាកព្រះពុទ្ធ និងកប់រូបបដិមាទាំងនោះនៅក្នុងដី។
ប៉ុន្តែលោក សុខរិទ្ធី អះអាងថា ការសន្និដ្ឋានបែបនេះគឺមិនត្រឹមត្រូវនោះទេ ព្រោះថាតាមប្រវត្តិសាស្ត្រចាប់តាំងពីព្រហ្មញ្ញសាសនា និងព្រះពុទ្ធសាសនា ចូលមកកម្ពុជាគឺសាសនាទាំង ២ នេះបានរួមរស់ជាមួយគ្នាដ៏ល្អ ម្យ៉ាងសម្រាប់ព្រះពុទ្ធបដិមាដែលត្រូវបានកប់រួមគ្នាជាច្រើនក្នុងរណ្តៅតែ ១ នេះក៏មិនមែនកើតចេញពីជម្លោះសាសនានោះដែរ។
លោកថា ជាទូទៅសម្រាប់អ្នកមានជំនឿដែលជឿលើបដិមាដែលស័ក្ដិសិទ្ធិទាំងនោះ គឺតែងរៀបចំរូបដែលបាក់បែកកប់នៅកន្លែងទីតាំងសមរម្យ តែមិនមែនមានន័យថា បោះចោលទេ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «រឿងសំខាន់នោះ ២ គឺម៉េចបានគេកប់ចោល។ នៅ (ប្រាសាទ) បន្ទាយស្រីមានអ្នកប្រាជ្ញជាច្រើន ខំប្រឹងប្រែងទាញរឿងកែប្រែសាសនា ការប្តូរសាសនាអាចនឹងមានការបំផ្លាញព្រះពុទ្ធបដិមាចាស់ចោល ហើយយកទៅកប់ចោល។ មានច្រើនគ្នាដែលយល់អ៊ីចឹង។ ចំពោះអ្នកប្រាជ្ញមួយចំនួនទៀតគឺមិនយល់អ៊ីចឹងទេព្រោះបញ្ហាទំនាស់សាសនា មិនមាននៅស្រុកខ្មែរទេ។ ទំនាស់សាសនាអាចមាននៅប្រទេសដទៃ ប៉ុន្តែមិនមាននៅក្នុងស្រុកខ្មែរទេ»។
លោកស្រី ភិន វិជ្ជាសច្ចរ៉ា ដែលបានធ្វើបទបង្ហាញដែរនោះថ្លែងថា រូបបដិមាដែលរកឃើញក្នុងកំណាយរណ្តៅតែ ១ ទាំងនេះគឺមានមនុស្សរៀបចំទុកដាក់យ៉ាងត្រឹមត្រូវដោយអង្គបដិមាភាគច្រើនត្រូវដាច់ជាបំណែកៗ ហើយខ្លះក៏រកមិនទាន់ឃើញព្រះសិរ និងខ្លះបាត់ដៃ ឬខ្លះបាត់ជើងជាដើម។ លោកស្រីបន្តថា ចំពោះទម្រង់ព្រះបដិមាវិញ គឺមួយចំនួនមានទម្រង់ទ្រង់ឈរ ហើយមួយចំនួនទៀតមានទម្រង់ប្រក់នាគសមាធិ និងគង់សមាធិលើបល្ល័ង្ក។
លោកស្រីបន្ថែមថា ទាំងនោះមានដងខ្លួនព្រះពុទ្ធបដិមាសម័យក្រោយអង្គរបំណែករូបសិល្បៈ សម្ភារប្រើប្រាស់ កាំបិត ដប។ល។ ដែលតាមការសន្និដ្ឋានរូបទាំងនោះត្រូវបាននាំយកពីរួតព្រះពាន់ ហើយតាមការសន្និដ្ឋាន ការកប់នេះអាចធ្វើឡើងនៅអំឡុងឆ្នាំ ១៩៨០។
លោកស្រីបញ្ជាក់ថា៖ «ជាចុងបញ្ចប់ តើការកប់ព្រះពុទ្ធបដិមានេះក្នុងន័យអ្វីក៏ដោយក្នុងរយៈពេលមិនដល់ ១០០ ឆ្នាំក៏ដោយ ក៏វាជាប្រវត្តិសាស្ត្រមួយ ហើយយើងដឹងទៀតថា ព្រះពុទ្ធបដិមាទាំងអស់នេះគឺមានប្រភពមកពីខឿនព្រះពាន់នៅផ្នែកខាងត្បូង (ប្រាសាទ)។ ដូច្នេះជាគំនិតពួកខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំចង់យកព្រះពុទ្ធបដិមាទាំងអស់នេះទៅដាក់នៅទីតាំងដើម»។
លោក វង់ សុធារ៉ា សាស្ត្រាចារ្យអក្សរសាស្ត្រខ្មែរ និងសិលាចារិកនៃសាលាភូមិន្ទភ្នំពេញថ្លែងពីម្សិលមិញថា ការសន្និដ្ឋានបែបណារបស់អ្នកបុរាណវិទ្យាគឺគ្រាន់ជាការយល់ឃើញរបស់បុគ្គលនីមួយៗតែប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែលោកថា ចំពោះសិលាចារិកជាច្រើនដែលបានបន្សល់ទុកជាភ័ស្តុតាងបានបង្ហាញពីជំនឿរបស់អ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនាគឺមានតែវិធីបិទព្រះដែលបានបាក់បែកឲ្យជាប់ល្អឡើងវិញ។
លោកថា ចំពោះការកប់ព្រះពុទ្ធបដិមានៅក្នុងដីគឺលោកគិតថា មិនមែនជាស្នាដៃរបស់អ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនានោះទេហើយបើសិនជារកឃើញថា ការកប់ព្រះពុទ្ធបដិមាទាំងនេះធ្វើក្នុងឆ្នាំ ១៩៨០ ទៀតនោះវាអាចជាសកម្មភាពរបស់ក្រុមចោរដែលលួចលក់វត្ថុបុរាណ៕
