.jpg)
ភ្នំពេញៈ អ្នកវិភាគយល់ឃើញផ្សេងគ្នាអំពីស្ថានការណ៍ និងដំណោះស្រាយបញ្ហានយោបាយកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន ដើម្បីរក្សាប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP និង EBA របស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប ខណៈដែលអ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលថ្លែងថា កម្ពុជាមិនកំពុងស្ថិតក្នុងវិបត្តិនយោបាយនោះទេ។
នៅខណៈដែលលោក កឹម សុខា ប្រធានអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកំពុងជាប់ចោទពីបទ «ក្បត់ជាតិ» លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានស្ដីទីគណបក្សនេះបានប្រកាសវិលត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញនៅថ្ងៃទី ៩ ខែវិច្ឆិកាដោយអះអាងថា ដើម្បីមកចាប់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដោយប្រើអំណាចពលរដ្ឋ។
អ្នកគាំទ្រលោក សម រង្ស៊ី ជាច្រើននាក់ត្រូវបានចោទប្រកាន់ និងចាប់ខ្លួនដោយសារតែការប្រកាសគាំទ្រដំណើរវិលត្រឡប់របស់លោក សម រង្ស៊ី ដែលរដ្ឋាភិបាលចាត់ទុកថាជាផែនការធ្វើរដ្ឋប្រហារផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាល និងរាជបល្ល័ង្ក។
លោក សម រង្ស៊ី ដែលកំពុងប្រឈមនឹងសំណុំរឿងជាង ១០ នៅតុលាការ កំពុងរស់នៅក្រៅប្រទេសហើយបានធ្វើសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដែលប៉ះពាល់ដល់អង្គព្រះមហាក្សត្រដែលជាផ្លូវចុងក្រោយសម្រាប់លោកស្នើសុំការលើកលែងទោស។ លោក សម រង្ស៊ី ក៏បានលើកឡើងនូវប្រធានបទជាច្រើនដោយលោកថា ធ្វើឲ្យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន «ឆ្កួត»។
ការកើនឡើងនូវកម្តៅនយោបាយគឺកើតមានឡើងស្របជាមួយនឹងពេលវេលាដែលចេះតែដើរទៅមុខឆ្ពោះទៅកាន់ការសម្រេចចិត្តរបស់សហភាពអឺរ៉ុបទៅលើបញ្ហាថា តើត្រូវព្យួរ ឬមិនព្យួរប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA និងការអនុម័តច្បាប់ «ប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា ២០១៩» ដោយសភាជាន់ទាបសហរដ្ឋអាមេរិក។ វាក៏ស្របនឹងការចោទប្រកាន់ថាកម្ពុជាបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសម្ងាត់ជាមួយចិនក្នុងការបង្កើតមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹកនៅកោះកុងដែលរដ្ឋាភិបាលថា ជាការចោទប្រកាន់គ្មានមូលដ្ឋាន។
លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគនយោបាយបានថ្លែងថា៖ «គេអាចនិយាយបានថាកម្ពុជាកំពុងស្ថិតនៅក្នុងគ្រាអាសន្នចាប់តាំងពីមានការបង្ក្រាបកាលពីឆ្នាំ ២០១៤ លើកលែងតែក្នុងពេលមានវប្បធម៌សន្ទនារយៈពេលខ្លី»។ លោកថ្លែងដូច្នេះដោយសំដៅលើបាតុកម្មក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១៤។
លោកបន្តថា៖ «ស្ថានការណ៍បានក្លាយជាវិបត្តិនយោបាយចាប់តាំងពីមានការកាត់ក្បាល និងរំលាយបក្ស CNRP ហើយអ្នកដឹកនាំប្រទេសត្រូវបានគេចោទថា បានបំផ្លាញលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិមនុស្ស និងនីតិរដ្ឋនៃសង្គមសេរី»។ លោកបន្តថា របៀបរបបនយោបាយដែលរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានធានាមិនបានកើតឡើងទៀតទេ។
លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ យល់ឃើញថា ដំណោះស្រាយឈ្នះ-ឈ្នះសម្រាប់ពេលនេះដំបូងគឺត្រូវដោះលែងលោក កឹម សុខា ពីព្រោះធ្វើដូច្នេះនឹងស្របតាមការទាមទាររបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបឲ្យពួកគេពិចារណាវិជ្ជមានក្នុងការរក្សាទុកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP និង EBA សម្រាប់កម្ពុជា។
លោកថ្លែងថា៖ «ការដោះលែងលោក កឹម សុខា និងធានាឲ្យមានការជជែកគ្នានឹងសម្រាលដល់សម្ពាធក្នុងស្រុកលើរដ្ឋាភិបាល និងទប់នឹងខ្យល់នៃយុទ្ធនាការឲ្យពលរដ្ឋងើបបះបោររបស់លោក សម រង្ស៊ី នៅពេល ឬបើសិនលោក សម រង្ស៊ី វិលត្រឡប់មកវិញមែន»។
ទោះយ៉ាងណាលោក សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែប្រកាន់ជំហររបស់ខ្លួន ចំពោះវិធានការផ្លូវច្បាប់នានាដែលបានធ្វើ ហើយត្រូវតែត្រៀមខ្លួន និងហ៊ានដើរនៅលើផ្លូវលំបាកពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហា EBA និង GSP។
លោកថ្លែងថា ផ្លូវដែលកម្ពុជាត្រូវដើរនៅចំពោះមុខប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនេះ គឺត្រូវបង្កើនបរិមាណផលិតផលក្នុងស្រុកធ្វើឲ្យពលរដ្ឋកម្ពុជាស្នេហាជាតិពិតប្រាកដឲ្យស្រឡាញ់ផលិតក្នុងស្រុកហើយកម្ពុជាត្រូវតែបើកចំហ និងចាប់ដៃជាមួយគ្រប់ប្រទេសនៅលើពិភពលោកដោយមិនប្រកាន់និន្នាការដរាបណាប្រទេសទាំងនោះមានគោលដៅគិតពីប្រយោជន៍ដូចគ្នា។
លោកបន្តថា៖ «ទាំងអស់នេះគឺដើម្បីបញ្ចៀសពីការយកកម្ពុជាទៅប្រើជាកូនអុក សម្រាប់បម្រើប្រយោជន៍មហាអំណាច។ យើងមានបទពិសោធរួចហើយក្នុងអំឡុងសង្គ្រាមត្រជាក់ហើយឥឡូវយើងក៏ត្រូវគេប្រើជាកូនអុកម្ដងទៀត»។
លោកបញ្ជាក់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតរៀងរាល់ ៥ ឆ្នាំម្ដង មិនមែនកើតឡើងពីរដ្ឋប្រហារទេ។ បើសិនជាមានសកម្មភាពខុសច្បាប់កើតឡើង រដ្ឋាភិបាលមិនចាំបាច់និយាយច្រើនទេ គឺត្រូវតែអនុវត្តច្បាប់។ លោកបន្តថា រដ្ឋាភិបាលមានកាតព្វកិច្ចអនុវត្តច្បាប់ និងការពារអធិបតេយ្យភាពរបស់ប្រទេស។
លោក សុខ ទូច មិនបានបង្ហាញដំណោះស្រាយពីបញ្ហានយោបាយនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះទេ ប៉ុន្តែលោកថ្លែងថា ប្រជាប្រិយភាពរបស់អតីតបក្សប្រឆាំងគឺមិនមានទៀតទេចាប់តាំងពីត្រូវបានតុលាការរំលាយមក ហើយអ្វីដែលកក្រើកឡើងនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះគឺដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលតែងតែប្រតិកម្មជាញឹកញាប់ចំពោះអ្វីដែលលោក សម រង្ស៊ី បានថ្លែង។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «រដ្ឋាភិបាលគួរតែចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍បញ្ជាក់ថា ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាអនុវត្តនីតិរដ្ឋ រាជរដ្ឋាភិបាលមិនឆ្លើយតបនឹងជនដែលតុលាការកាត់ទោសទេ»។
លោក សម រង្ស៊ី បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍តាមអ៊ីមែលកាលពីម្សិលមិញថា ដំណោះស្រាយដែលមានប្រសិទ្ធភាពណាមួយសម្រាប់វិបត្តិនយោបាយបច្ចុប្បន្នត្រូវតែរួមបញ្ចូលការរៀបចំការបោះឆ្នោតនាពេលអនាគតឆាប់ៗដែលត្រឹមត្រូវ និងមានការចូលរួមពីអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលជាគណបក្សប្រឆាំងដែលគួរឲ្យជឿជាក់ ពីព្រោះមិនមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដោយគ្មានតុល្យភាពអំណាចទេ។
អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចលោក ចាន់ សុផល បានថ្លែងនៅលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីថ្ងៃពុធថា ថ្នាលប្រជាធិបតេយ្យត្រូវតែបណ្តុះតទៅទៀត ក៏ប៉ុន្ដែការកសាងស្ថាប័នរឹងមាំ និងនីតិរដ្ឋមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់ជាខឿនគ្រឹះនៃការអភិវឌ្ឍសង្គមសេដ្ឋកិច្ច និងសិទ្ធិនយោបាយប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ។
លោកថ្លែងថា៖ «ប្រជាធិបតេយ្យដែលមានយន្តការកែតម្រូវទំនងជាប្រាកដនិយមជាងគេសម្រាប់បរិបទប្រទេសកម្ពុជាក្នុងដំណាក់កាលដែលមិនអាចខ្វះបានសន្តិសុខ និងសន្តិភាពនៅក្នុងរយៈពេលមធ្យម និងជាពិសេសសម្រាប់រយៈពេលយូរអង្វែងនៅក្នុងការទប់ទល់នឹងមហាអំណាចផ្សេងៗ ដើម្បីរក្សាបានឯករាជភាព និងបូរណភាពទឹកដីដោយមានប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ថៃ និងសិង្ហបុរីជាឧទាហរណ៍»។
លោកថា គួរតែមានពន្លកប្រជាធិបតេយ្យមួយដែលមិនស្វែងរកការផ្តួលរំលំ រំលើងឫសគល់ភាគីម្ខាងទៀតដោយគ្រប់វិធី។ ជម្លោះរវាងភាគីបច្ចុប្បន្នមានតាំងពីជម្លោះរវាងភាគីក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិល ដែលម្ខាងចោទថាម្ខាងទៀតក្បត់ជាតិ អាយ៉ងវៀតណាម។ សុទ្ធតែត្រូវសង្គ្រោះជាតិប្រមូលថវិកាបានពីខ្មែរនៅបរទេសដែលស្គាល់ស្រុកខ្មែរតិចតួច ក្រោយពីសម័យប៉ុលពត។ បន្ទាប់មកទៀតក៏មានការចោទប្រកាន់ថា បម្រើមហិច្ឆតាបរទេសដើម្បីផ្តួលភាគីម្ខាងទៀត។
លោកថ្លែងថា៖ «ជម្លោះរបៀបនេះមិនមែនជាពន្លកប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដទេ តាមការយល់ឃើញរបស់ខ្ញុំ។ ប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដគួរតែមានប្រភពនៅក្នុងស្រុក និងស្វែងរកសំឡេងគាំទ្រគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍បែបណាមួយ»។
ប៉ុន្តែលោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលបានថ្លែងកាលពីម្សិលមិញថា កម្ពុជាមិនមានវិបត្តិនយោបាយទេនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «រាជរដ្ឋាភិបាលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតនៅតែដំណើរការជាធម្មតា ទាំងក្នុងប្រទេសក៏ដូចជានៅលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ។ ទោះបីជាមានវោហារស័ព្ទពីខាងក្រៅក៏ដោយ ដែលធ្វើឡើងក្នុងគោលដៅផ្ដួលរំលំរបបរាជានិយមក៏ដោយ រដ្ឋាភិបាលនឹងនៅតែដំណើរការជាធម្មតា»៕
