ព្រះសីហនុៈ ក្រសួងការពារជាតិកាលពីចុងសប្ដាហ៍កន្លងមកនេះបានបើកទ្វារដល់អ្នកកាសែតជាតិ និងអន្តរជាតិប្រមាណជាង ៧០ នាក់ ចូលទៅកាន់មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម នៅក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ ដើម្បីជាសាក្សីផ្ទាល់ភ្នែកបញ្ជាក់ការពិតក្រោយពីមានការចោទប្រកាន់តាមបណ្ដាញផ្សព្វផ្សាយបរទេសមួយចំនួនមកលើកម្ពុជាថា បានអនុញ្ញាតឲ្យចិនសាងសង់មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកនៅក្នុងតំបន់សមុទ្រ។
ការធ្វើដំណើររបស់អ្នកកាសែតទាំងនោះទៅកាន់មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាមរួមមានទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានបរទេសល្បីៗដែលមានការិយាល័យនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញដូចជា Reuters AP AFP និងសារព័ត៌មានជាច្រើនទៀតត្រូវបានរៀបចំដោយលោក ឈុំ សុជាតិ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិ និងលោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងគោលបំណងបង្ហាញការពិត និងបញ្ចប់រឿងប្រឌិតដ៏អាក្រក់បំផុតមកលើកម្ពុជា។
ក្រុមមន្ត្រីនៃក្រសួងការពារជាតិ និងកងទ័ពជើងទឹករាម បាននាំអ្នកសារព័ត៌មានចូលទៅមើលឃ្លាំងដាក់ថែរក្សាសម្ភារយោធាដែលជាជំនួយរបស់ពលរដ្ឋអាមេរិកាំងជួយសាងសង់ក្នុងឆ្នាំ ២០១៦។ សារព័ត៌មានអាមេរិក The Wall Street Journal និងសារព័ត៌មានអន្តរជាតិមួយចំនួនទៀតបានចុះផ្សាយថា កម្ពុជា-ចិន បានចុះហត្ថលេខាជាសម្ងាត់ជាមួយគ្នាកាលពីអំឡុងត្រីមាសទី២ ឆ្នាំ ២០១៩ នេះផ្ដល់សិទ្ធឲ្យប្រទេស ចិន កសាងមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកមួយនៅឈូងសមុទ្រខ្មែរក្នុងខេត្តព្រះសីហនុរយៈពេល ៣០ ឆ្នាំ។
ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ មិនបានឃើញវត្តមានទ័ពបរទេស ឬឃើញសញ្ញាណអ្វីពាក់ព័ន្ធនឹងវត្តមានចិននៅលើទីតាំងនោះទេតែឃើញអូប័រ សព្វាវុធ នៅក្នុងឃ្លាំង និងអគារ ក៏ដូចជានាវាចម្បាំងមួយចំនួននៅលើសមុទ្រ ក្នុងមូលដ្ឋានយោធានោះ។
លោក ឆាយ សុផល អ្នកសារព័ត៌មាន និងជានាយកប្រតិបត្តិនៃក្លិបអ្នកកាសែតកម្ពុជាបាន បញ្ជាក់ក្រោយដំណើរទស្សនកិច្ចថាពុំមានសញ្ញាណណាមួយដែលបង្ហាញថា មូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹកនេះមានវត្តមានកងទ័ពបរទេសដូចការលើកឡើងរបស់សារព័ត៌មានបរទេសនោះទេ។
លោក សុផល ថ្លែងថា៖ «ជារួមយើងមើលទៅអត់មានឃើញមូលដ្ឋានកងទ័ពបរទេសនៅទីនោះទេ ហើយវាជាកន្លែង មិនស័ក្តិសមដែលប្រទេសមហាអំណាចដូចជាចិន ឬអាមេរិកដាក់មូលដ្ឋានទ័ពនៅទីនោះដែរដោយសារតែកន្លែងហ្នឹងវាតូចដូចជាមិនមានអ្វីខុសប្លែកទេបើប្រៀបធៀប ៣ ឆ្នាំមុន ដែលខ្ញុំធ្លាប់បានទៅ»។ លោក សុផល ក៏បានអះអាងផងដែរថា កាសែត The Wall Street Journal អាចទទួលព័ត៌មានពីប្រភពមិនច្បាស់ ហើយធ្វើការចុះផ្សាយដោយមិនបានធ្វើការផ្ទៀងផ្ទាត់ឲ្យបានច្បាស់លាស់ពីដំណឹងដែលខ្លួនទទួលបាន។
លោក ពុយ គា ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានជប៉ុន Kyodo News បានអះងអាងថា ចិនមិនត្រូវការកម្ពុជាធ្វើជាមូលដ្ឋានទ័ពឡើយ ដោយសារតែនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងជាមូលដ្ឋានទ័ពចិនដ៏ធំ នៅក្បែរអាស៊ីអាគ្នេយ៍រួចទៅហើយ។
លោក ពុយ គា បាន ថ្លែងថា៖ «តាមភូមិសាស្ត្រនយោបាយ នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ចិនមានភាពទូលំទូលាយ បរិបូណ៌ហើយ គាត់ចង់ចល័តទៅណាក៏បាន។ នៅស្រុកខ្មែរនេះ គឺជាច្រកមួយតូចណាស់ វាចង្អៀតមែនទែន គ្មានផលប្រយោជន៍អ្វីសម្រាប់គាត់ (ចិន) មកចល័ត (ទ័ព) ពី ១ កន្លែងទៅ ១ កន្លែងទេ»។
លោក ឈុំ សុជាតិ ថ្លែងទៅកាន់អ្នកកាសែតកាលពីថ្ងៃសុក្រថា ការអនុញ្ញាតឲ្យក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានចុះទៅពិនិត្យមើលដោយផ្ទាល់នៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមបានបំភ្លឺការពិតចំពោះការប្រឌិតព័ត៌មានរបស់សារព័ត៌មានបរទេសដែលបានធ្វើការចោទប្រកាន់គ្មានមូលដ្ឋានច្បាស់។
លោក សុជាតិ ថ្លែងថា៖ «នេះហើយជាសន្តានចិត្តរបស់សម្តេចពិជ័យសេនា ដែលលោកមានការស្មោះត្រង់ ចំពោះមតិជាតិ និងអន្តរជាតិ ទោះបីរងការចោទប្រកាន់យ៉ាងណាក៏ដោយ ប៉ុន្តែពេលនេះអស់លោកជាភ្នែកជាច្រមុះទាំងជាតិ និងអន្តរជាតិអាចមើលឃើញហើយតើយើងមានអ្វីលាក់បាំងទៀត។ ពួកបរទេសដែលគេចោទថា យើងមាននេះមាននោះ ធ្វើនេះធ្វើនោះ ហើយនៅថ្ងៃនេះ យើងបង្ហាញទាំងអស់តែម្តង»។
លោក បានឲ្យដឹងទៀតថា៖ «ឥឡូវកាលមកឃើញនេះវាច្បាស់ជាងនិយាយ យើងនិយាយ ១០០ ដង មិនស្មើយើងមើលឃើញ ១ ដងទេ។ អ្វីដែលយើងចង់ឃើញចង់បាន ឯកឧត្តម អ៊ុក សីហា គាត់នឹងនាំទៅ។ អត់មានអីលាក់លៀមទេព្រោះថ្វីដ្បិត ទីនេះគឺជាតំបន់យោធាការពារដោយយោធាមែន ប៉ុន្តែយើងអត់មានអីលាក់លៀមដែរ ទោះយើងចង់លាក់ក៏មិនជិតដែរ ព្រោះសម័យឥឡូវមាន Satellite [ផ្កាយរណប] មានស្អីៗច្រើនណាស់តែឥឡូវមក មើលជាក់ស្តែង»។
លោក ផៃ ស៊ីផាន ក៏បានបញ្ជាក់ប្រាប់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានក្រោយដំណើរទស្សនកិច្ចថា ការបើកបង្ហាញនៅថ្ងៃនេះនឹងអាចបំបាត់ព័ត៌មាន ដែលលោកហៅថាជាព័ត៌មានក្លែងក្លាយបាន។
លោកថ្លែងថា៖ «កម្ពុជាពេលនេះ ឆ្លៀតឱកាសបង្ហាញនូវអ្វីទៅដែលហៅថាជាតម្លាភាព ហើយកម្ពុជាទទួលខុសត្រូវទាំងស្រុងនូវគណនីយភាព យើងមិនធ្វើឱ្យមានការបែកបាក់ក្នុងសង្គមរបស់អាស៊ាននោះទេ។ ខ្ញុំជឿជាក់ថា ឱកាសដែលយើងមកនេះគឺយើងបានសម្លាប់នូវ Fake News នឹងជាក់ស្តែងនៅនឹងកន្លែង»។
លោក សុជាតិ ក៏បានបដិសេធថា មិនមានអគារណាមួយក្នុងមូលដ្ឋានទ័ពសមុទ្ររាមដែលមានទំហំ ប្រមាណ ១០០ ហិកតាជាប់សមុទ្រ ត្រូវបានសាងសង់ ឬគ្រប់គ្រងដោយយោធាបរទេសនោះទេ ហើយថា ការស្ថាបនាព្រលានយន្តហោះនៅតារាសាគរ ខេត្តកោះកុង មិនពាក់ព័ន្ធនឹងការបម្រើសកម្មភាពយោធាឡើយ។
លោក គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃរាជបណិ្ឌត្យសភាកម្ពុជា បានអះអាងផងដែរថា តាមរយៈដំណើរទស្សនកិច្ចនេះបានបង្ហាញការពិត និងជម្រះការចោទប្រកាន់ផ្សេងៗ ដែលសារព័ត៌មានបរទេសមួយចំនួនបានប្រឌិតឡើងដើម្បីដាក់កំហុសមកលើកម្ពុជា។
លោក ភា ថ្លែងថា៖ «យើងមើលទៅ អ្វីត្រូវបានបង្ហាញការពិត ហើយទស្សនកិច្ចហ្នឹងគឺបានបើកចំហឲ្យ អស់ការសង្ស័យទាំងអស់គ្នា ហើយតាមការពិតយើងមើលឃើញថា ពុំមានអ្វីដែលខុសប្លែកធម្មតានោះទេទីតាំងហ្នឹងវាមិនមានសមុទ្រទឹកជ្រៅដែលអាចទទួលនាវាទម្ងន់ធ្ញន់ៗបានទេ។ សរុបមកគេផលិតព័ត៌មានក្លែងក្លាយ និងប្រឌិតដើម្បីដាក់កំហុសមកលើកម្ពុជា»។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយលោកស្រី Emily Zeeberg អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជាបានឲ្យដឹងកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញថា សហរដ្ឋអាមេរិកបន្តលើកស្ទួយសន្តិភាព និងវិបុលភាពក្នុងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងសហគមន៍អាស៊ាន។
លោកស្រី បានឲ្យដឹងតាមរយៈអ៊ីមែលថា៖ «យើងព្រួយបារម្ភថាអាចមានវត្តមានយោធាចិននៅកម្ពុជា ហើយអាចនឹងគំរាមកំហែងដល់ស្ថិរភាពតំបន់ និងតួនាទីអាស៊ាន»។
លោកស្រីបន្តថា៖ «សហរដ្ឋអាមេរិកស្វែងរកទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី ដែលមានប្រយោជន៍ដល់កម្ពុជា ហើយបម្រើឲ្យផលប្រយោជន៍ពលរដ្ឋអាមេរិក និងពលរដ្ឋកម្ពុជា»៕