.jpg)
ស្ត្រីម្នាក់នៅមុខសាលាឧទ្ធរណ៍ រាជធានីភ្នំពេញនាពេលកន្លងមក។ រូបថត ហ៊ាន រង្សី
ភ្នំពេញៈ មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) បានរកឃើញថា សិទ្ធិទទួលបានការជំនុំជម្រះដោយយុត្តិធម៌ជាមូលដ្ឋានមួយចំនួនក្នុងសវនាការសាលាឧទ្ធរណ៍អនុវត្តបានល្អប្រសើរ ប៉ុន្តែមួយចំនួនទៀតពុំទាន់អនុវត្តបានពេញលេញនៅឡើយទេ បើទោះជាមន្ត្រីអះអាងថារាល់សិទ្ធិទាំងអស់ត្រូវបានអនុវត្តពេញលេញក៏ដោយ។
របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំស្ដីពីរបកគំហើញសំខាន់ៗពីការសង្កេតសវនាការនៅសាលាឧទ្ធរណ៍របស់ CCHR ចេញផ្សាយកាលពី ថ្ងៃទី ២១ តុលា បង្ហាញថា សិទ្ធិទទួលបានការជំនុំជម្រះដោយយុត្តិធម៌ជាមូលដ្ឋានមួយចំនួន រួមមានសិទ្ធិក្នុងការទទួលបានការជំនុំជម្រះជាសាធារណៈ។ សិទ្ធិយល់ដឹងអំពីប្រភេទ និងមូលហេតុនៃការចោទប្រកាន់។ សិទ្ធិមានមេធាវីរបស់ជនជាប់ចោទជានីតិជនសម្រាប់បទមជ្ឈិម។ សិទ្ធិសន្មតទុកជាមុនថាគ្មានទោស គឺមិនទាន់អនុវត្តបានពេញលេញ និងយកចិត្តទុកដាក់គ្រប់គ្រាន់នៅឡើយទេ។
ការរកឃើញនេះបន្ទាប់ពី CCHR បានចូលរួមសង្កេតការណ៍ក្នុងសវនាការនៅសាលាឧទ្ធរណ៍លើសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌចំនួន ២១៣ ករណីចាប់ពីថ្ងៃទី ១ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៧ ដល់ ថ្ងៃទី ៣១ ខែ តុលា ឆ្នាំ ២០១៨។ របាយការណ៍បន្តថា ការអនុវត្តមិនបានពេញលេញនូវសិទ្ធិទទួលបានការជំនុំជម្រះដោយសាធារណៈ ព្រោះក្នុងចំណោមការចុះសង្កេតការណ៍ គ្មានសវនាការណាមួយដែលបិទផ្សាយជូនដំណឹងកាលវិភាគសវនាការនៅក្រៅបន្ទប់សវនាការដើម្បីឱ្យសាធារណជនបានដឹងឡើយ។
ឯចំនួនភាគរយនៃសំណុំរឿងជនជាប់ចោទដែលត្រូវបានប្រាប់អំពីប្រភេទ និងមូលហេតុនៃការចោទប្រកាន់ក៏បានធ្លាក់ចុះពី ៨៦% មកត្រឹម ៦៩% បើប្រៀបធៀបទៅនឹងការសង្កេតការណ៍សវនាការកាលពីឆ្នាំកន្លងទៅ។ ជនជាប់ចោទជានីតិជនក្នុងសំណុំរឿងនៃបទមជ្ឈិមចំនួន ២៥% គឺពុំមានមេធាវីតំណាងឡើយ ដែលនេះផ្ទុយទៅនឹងបទដ្ឋាននៃច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ។
ជាមួយគ្នានេះការអនុវត្តមិនបានពេញលេញនូវសិទ្ធិសន្មតទុកជាមុនថាគ្មានទោស ដោយសារជនជាប់ចោទចំនួន ២៦% បានបង្ហាញខ្លួនចំពោះមុខតុលាការក្នុងឯកសណ្ឋានជាទណ្ឌិតក្នុងសវនាការ។ រីឯសិទ្ធិទទួលបានសេចក្ដីសម្រេចដែលមានសំអាងហេតុ ក៏នៅតែជាបញ្ហា ដោយសារចៅក្រមពុំបានបញ្ជាក់ លម្អិត និងច្បាស់លាស់ពីមាត្រាច្បាប់ និងភ័ស្ដុតាង ដែលប្រើប្រាស់ជាមូលដ្ឋានដើម្បីឈានទៅសម្រេចសាលដីកា។ ប៉ុន្តែចៅក្រមគ្រាន់តែបញ្ជាក់សេចក្ដីសម្រេចរបស់សាលាដំបូងរក្សាទុកដដែល ឬច្រានចោល ហើយមិនបានពន្យល់លម្អិត និងច្បាស់លាស់ឡើយ។
លោកស្រី ចក់ សុភាព នាយិកាប្រតិបត្តិនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លើកឡើងថា ដើម្បីឱ្យសិទ្ធិទទួលបានការជំនុំជម្រះដោយយុត្តិធម៌ត្រូវបានគោរពអនុវត្តបានល្អប្រសើរទូទាំងប្រទេសគឺអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធត្រូវតែចាត់វិធានការបន្ទាន់ដើម្បីធានាដល់សិទ្ធិទាំងនោះ។
លោកស្រីថ្លែងក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ថា៖ «យើងខ្ញុំសូមជំរុញដល់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធចាត់វិធានការបន្ទាន់ និងសមស្រប ដើម្បីធានាថាសិទ្ធិទទួលបានការជំនុំជម្រះដោយយុត្តិធម៌។ ជាពិសេស សិទ្ធិទទួលបានការសន្មតទុកជាមុនថាគ្មានទោស។ សិទ្ធិយល់ដឹងអំពីប្រភេទ និងមូលហេតុនៃការចោទប្រកាន់។ សិទ្ធិទទួលបានសម្រេចតាមសម្អាងហេតុ និងការការពារឯកជនភាពរបស់អនីតិជនឱ្យបានពេញលេញ»។
លោក ទូច ថារិទ្ធ អ្នកនាំពាក្យសាលាឧទ្ធរណ៍ថ្លែងថា លោកមិនអាចឆ្លើយតបបានទេជុំវិញការរកឃើញនេះ ដោយសារលោកពុំទាន់បានឃើញរបាយការណ៍របស់ CCHR នេះនៅឡើយ។ ប៉ុន្តែលោកបញ្ជាក់ថា រាល់សិទ្ធិជាមូលដ្ឋានក្នុងការទទួលបានការជំនុំជម្រះដោយយុត្តិធម៌នៅសាលាឧទ្ធរណ៍ សុទ្ធតែត្រូវបានអនុវត្តបានពេញលេញទាំងអស់ស្របតាមគោលការណ៍ច្បាប់ និងនីតិវិធី។
លោកថ្លែងថា៖ «សំខាន់ការសង្កេតរបស់អង្គការហ្នឹង មិនដឹងថាតើគាត់សង្កេត និងឃ្លាំមើលដោយវិធីណាមួយ និងនីតិវិធីណាមួយដែរ។ អ៊ីចឹងទាល់តែមានរបាយការណ៍ហ្នឹងមកដល់ដៃខ្ញុំសិន ដើម្បីខ្ញុំពិនិត្យមើលតាមផ្លូវច្បាប់ និងការសង្កេតរបស់គាត់ ហើយខ្ញុំនឹងរាយការណ៍ជូនឯកឧត្តមប្រធាន»។
ជាមួយគ្នានេះលោក ជិន ម៉ាលីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ក៏មិនអាចអធិប្បាយជុំវិញការរកឃើញរបស់ CCHR នេះដែរដោយលោកអះអាងថា កំពុងជាប់រវល់បំពេញបេសកកម្មនៅក្រៅប្រទេស។
ទោះបីយ៉ាងណាមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានអះអាងថា សិទ្ធិមានពេលវេលា និងមធ្យោបាយគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីរៀបចំការពារក្ដី សិទ្ធិទទួលបានការប្រកាសសេចក្ដីសម្រេចជាសាធារណៈ និងសិទ្ធិមិនត្រូវបានបង្ខិតបង្ខំឱ្យសារភាពពីពិរុទ្ធភាពគឺត្រូវបានគោរពល្អប្រសើរ៕
