ភ្នំពេញៈ គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CHRC) ចាត់ទុករបាយការណ៍របស់អង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិមួយចំនួនដែលបានចោទប្រកាន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានាពេលកន្លងមកថា បានរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរនោះជាការចោទដោយលម្អៀង និងគ្មានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់។ ប៉ុន្តែមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សក្នុងស្រុក សម្តែង ការសោកស្តាយចំពោះការលើកឡើងនេះ។
CHRC នៅថ្ងៃទី ៦ កុម្ភៈ បានចេញសេចក្តីសង្ខេបព័ត៌មានចំនួន ៦ ទំព័រស្តីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងការអនុវត្តច្បាប់កម្ពុជាឆ្នាំ ២០២០ ដោយលើកឡើងថា របាយការណ៍ចោទប្រកាន់ដោយលម្អៀង និងគ្មានមូលដ្ឋានរបស់អង្គការស្ថាប័នមួយចំនួនដែលមាននិន្នាការនយោបាយប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលមិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិតនៅកម្ពុជានោះទេ។ ព្រោះរបាយការណ៍ទាំងនេះគ្រាន់តែធ្វើការប្រមូលបូកសរុបនូវព្រឹត្តិការណ៍ និងធ្វើការសន្និដ្ឋាន តែលើរូបភាពខាងក្រៅតែប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺមិនបានសិក្សាលើមូលហេតុលម្អិតដែលនាំឱ្យកើតមានព្រឹត្តិការណ៍នីមួយៗទិដ្ឋភាព និងនីតិវិធីច្បាប់ អង្គហេតុនៃបទល្មើស និងអំពើដែលជាធាតុផ្សំនៃបទល្មើសដែលនាំឱ្យមានការទទួលខុសត្រូវតាមផ្លូវច្បាប់នោះទេ។
CHRC បញ្ជាក់ថា៖ «ជាទម្លាប់របស់អង្គការទាំងនេះកាលណាអាជ្ញាធរអនុវត្តច្បាប់លើក្រុមគោលដៅដែលគេមានរបៀបវារៈច្បាស់លាស់ក្នុងការការពារ ដូចជាសកម្មជនអតីតបក្សប្រឆាំង សកម្មជនអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលមាននិន្នាការប្រឆាំង គឺពួកគេតែងតែធ្វើការសន្និដ្ឋាន និងចោទប្រកាន់ថា ជាការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សដោយមិនខ្ចីអើពើ និងធ្វើការពិចារណាលើទិដ្ឋភាព និងនីតិវិធីច្បាប់ អង្គហេតុអំពើដែលជាធាតុផ្សំនាំឱ្យកើតជាបទល្មើស ហើយដែលនាំឱ្យមានការទទួលខុសត្រូវតាមផ្លូវច្បាប់ និងការចោទប្រកាន់តាមផ្លូវតុលាការនោះទេ»។
CHRC សង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «ការចេញរបាយការណ៍មិនគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ លម្អៀង និងមានគោលដៅវាយប្រហារដ្ឋាភិបាលបែបនេះអាចនាំឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់ និងអស្ថិរភាពសង្គមព្រោះថា របាយការណ៍នេះហាក់ដូចជាការពារ និងលើកទឹកចិត្តដល់ក្រុមប្រឆាំងដែលតែងតែធ្វើសកម្មភាពក្រោមរូបភាពផ្សេងៗដែលរៀបចំឧបត្ថម្ភ និងការគាំទ្រដោយចលនា និងអង្គការចាត់តាំងខុសច្បាប់ពីខាងក្រៅ»។
CHRC ថា៖ «វិធានការរបស់ប្រទេស និងស្ថាប័នអន្តរជាតិមួយចំនួនមកលើកម្ពុជាមានភាពលម្អៀង អយុត្តិធម៌ និងមានស្តង់ដា ២ ដែលធ្វើឡើងក្រោមហេតុផលនយោបាយ និងយកប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សធ្វើជាលេស ដើម្បីជ្រៀតចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងកម្ពុជា»។
ការចេញរបាយការណ៍អំពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជានាពេលនេះ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសង្គមស៊ីវិលក្នុងស្រុកក៏ដូចជាសហគមន៍អន្តរជាតិដែលជារឿយៗបានចោទរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថា បានរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ ខណៈកម្ពុជាប្រកាន់ជំហរថា ការអនុវត្តវិធានការកន្លងមកដើម្បីរក្សាស្ថិរភាពក្នុងប្រទេស និងផ្អែកទៅលើមូលដ្ឋានច្បាប់។
ប៉ុន្តែនាយិកាប្រតិបត្តិនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោកស្រី ចក់ សុភាព ប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ពីម្សិលមិញ ដោយសម្តែងការសោកស្តាយចំពោះរបាយការណ៍របស់ CHRC។ លោកស្រីចាត់ទុកការលើកឡើងនេះ មិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីការប្រឹងប្រែងរបស់អង្គការដែលជាដៃគូអភិវឌ្ឍន៍របស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការជំរុញឱ្យមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
លោកស្រីថ្លែងថា៖ «ជារឿងមួយគួរឱ្យសោកស្តាយហាក់បីដូចជារដ្ឋាភិបាលមិនដែលបានចាត់ទុកអង្គការសង្គមស៊ីវិល ជាពិសេសអង្គការធ្វើការងារលើវិស័យសិទ្ធិមនុស្សជាដៃគូស្មើភាពទេ គាត់តែងតែច្រានចោល។ ដូច្នេះរដ្ឋាភិបាលបាត់នូវដៃគូមួយក្នុងការបំពេញនូវការងារខ្វះចន្លោះរបស់រដ្ឋាភិបាល»។
ក្នុងនាមជាគណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្សលោកគួរតែបំពេញនូវអាណត្តិរបស់ខ្លួនក្នុងការរាយការណ៍នូវទិដ្ឋភាពជាក់ស្តែងនៃស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោកស្រី។
លោកស្រី ចក់ សុភាព ថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំគិតថារដ្ឋាភិបាលគួរតែពិចារណាទៅលើអនុសាសន៍ទាំងឡាយរបស់អង្គការក្នុងស្រុក។ ជាពិសេសសហគមន៍អន្តរជាតិក៏មានការឆ្លើយតបច្រើនដែរ។ ដូច្នេះមិនមែនសហគមន៍អន្តរជាតិរាយការណ៍ពីសិទ្ធិមនុស្ស ស្តាប់សង្គមស៊ីវិលតែម្ខាងទេ ព្រោះពួកគាត់ក៏ធ្វើការសន្ទនាជាមួយខាងរដ្ឋាភិបាលដែរ»។
លោកស្រីបន្តថា៖ «យើងមើលឃើញទាំងអស់គ្នានៃការដៅមុខសញ្ញា និងការប្រើប្រាស់នូវវិធានច្បាប់ដែលមានលក្ខណៈរឹតបន្តឹងមកលើសកម្មជនក្នុងឆ្នាំ ២០២០។ ជាពិសេសសកម្មជនបរិស្ថានផ្ទាល់ និងយុវជនជាអ្នកប្រឈមខ្លាំងក្នុងជួរមុខនៃការចូលរួមចំណែកនៃបុព្វហេតុបរិស្ថាន និងសិទ្ធិមនុស្ស»។
លោកស្រីសួរថា តើវាជាបទល្មើសអ្វីនៅពេលដែលសកម្មជនបរិស្ថានខ្វាយខ្វល់ពីការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ? ឬមួយក៏រដ្ឋាភិបាលត្រូវចំណាយធនធាន និងពេលវេលារបស់ខ្លួនក្នុងការទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើទៅវិញ។ កន្លងមកមានការរាយការណ៍ច្រើន ប៉ុន្តែមិនឃើញមានឈ្មួញ ឬជនដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើសកាប់ព្រៃឈើបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិនាំមកកាត់ទោសទេ តែផ្ទុយទៅវិញគឺសកម្មជនទៅវិញទេដែលត្រូវបានប្រឈម។
អ្នកនាំពាក្យ CHRC លោក ជិន ម៉ាលីន ប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា រដ្ឋាភិបាលក៏ខកចិត្តចំពោះសង្គមស៊ីវិលដែរ។
លោកថ្លែងថា៖ «សង្គមស៊ីវិលដើរតួជាដៃគូដ៏សំខាន់របស់រដ្ឋាភិបាល ប៉ុន្តែបែរជាធ្វើការរិះគន់គ្រប់បែបយ៉ាងដោយចាត់ទុករដ្ឋាភិបាលជាសត្រូវរបស់ខ្លួន។ យើងមើលការសន្និដ្ឋានរបស់គាត់ក្នុងនាមជាដៃគូ ឬមិនមែនជាដៃគូ។ ការរិះគន់របស់គាត់គឺមិនផ្អែកលើមូលដ្ឋានច្បាប់ និងស្ថានភាពពិតជាក់ស្តែង។ ជាពិសេសការរិះគន់ទៅលើវិធានការច្បាប់ ដោយមិនមានមូលដ្ឋានច្បាប់បានន័យថាផ្អែកលើរូបភាព និងរបៀបវារៈនយោបាយ៕ ឱ្យតែយើងអនុវត្តច្បាប់លើគោលដៅ ឬសកម្មជនដែលជាគ្នីគ្នាគាត់ គាត់តែងតែសន្និដ្ឋានថា ជាការរំលោភសិទ្ធិផ្នែកនយោបាយ សិទ្ធិនៃការជួបជុំ ប៉ុន្តែគាត់អត់ទទួលយកការបកស្រាយ និងទឡ្ហីករណ៍ផ្នែកច្បាប់នោះទេ»៕