មណ្ឌលគិរីៈ វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ និងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទកម្ពុជា CIRD កំពុងដំណើរការស្នើសុំចុះបញ្ជី ទឹកឃ្មុំព្រៃ ខេត្តមណ្ឌលគិរី ឱ្យក្លាយជាផលិតផលសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រដើម្បីកុំឱ្យផលិតផលទឹកឃ្មុំកន្លែងផ្សេង មកបន្លំយកឈ្មោះទឹកឃ្មុំមណ្ឌលគិរីបន្តទៀត។
លោក ប្រាក់ សេរីវឌ្ឍន៍ ប្រធាន CIRD ឱ្យដឹងថា មូលហេតុដែលចង់ឱ្យមានការចុះបញ្ជីទឹកឃ្មុំព្រៃមណ្ឌលគិរីនេះ ដោយសារតែឃ្មុំព្រៃមណ្ឌលគិរីមានកិត្តិនាមតាំងពីយូរណាស់មកហើយដែលមានមនុស្សជាច្រើនបានដឹង ហេតុនេះងាយស្រួលក្នុងការផ្សព្វផ្សាយ។
លោកថ្លែងថា៖ «ផលិតផលហ្នឹងវាជាផលិតផលមួយដែលមានកិត្តិនាមតាំងពីដើមមក ទាំងយើងទាំងគេធ្លាប់ឮហើយថា កាលណានិយាយពីឃ្មុំព្រៃ គឺមកពីមណ្ឌលគិរីប្រៀបដូចថា បើយើងនិយាយពីក្រូចពោធិ៍សាត់គឺមកពីបាត់ដំបង បើនិយាយពីម្រេចគឺមកពីកំពត អ៊ីចឹង»។
ការដំណើរការរៀបចំចុះបញ្ជីទំនិញសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រមកដល់ពេលនេះបានបញ្ជូនទៅដល់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មរួចរាល់ហើយ នៅរង់ចាំតែការសម្រេចរបស់ក្រសួងប៉ុណ្ណោះ។
លោកថា គោលបំណងសំខាន់ក្នុងការចុះបញ្ជីទឹកឃ្មុំព្រៃនេះដើម្បីការពារកម្មសិទិ្ធបញ្ញាលើកកម្ពស់ជីវភាពអ្នកប្រមូលឃ្មុំ និងចូលរួមរក្សាធនធានធម្មជាតិបានមួយផ្នែកផងដែរ។ «យើងចុះបញ្ជី អ្នកណាដែលមិនមែននៅក្នុងតំបន់ហ្នឹងមិនផលិតទៅតាមសៀវភៅបន្ទុកគឺយើងអត់ឱ្យប្រើឈ្មោះឃ្មុំព្រៃមណ្ឌលគិរីទៀតទេ អ៊ីចឹងយើងអាចកាត់បន្ថយការក្លែងបន្លំមួយចំនួន ហេតុនេះអ្នកប្រមូលឃ្មុំពិតប្រាកដនឹងបានផលប្រយោជន៍គឺគាត់ស្រួលលក់ជាងមុន»។
បើតាមលោក កើញ បូផាត់ ប្រធានសមាគមអភិរក្សឃ្មុំព្រៃខេត្តមណ្ឌលគិរី ឱ្យដឹងថា ក្នុង ១ ឆ្នាំជាទូទៅប្រជាសហគមន៍បានប្រមូលទឹកឃ្មុំព្រៃចូលក្នុងសហគមន៍បានចាប់ពី ២០ តោនទៅ ៣០ តោនហើយបើបូកសរុបទូទាំងខេត្តមានប្រហែល ៧០ តោន ហើយទឹកឃ្មុំដែលសហគមន៍ប្រមូល គឺឃ្មុំចង្អេរទាំងអស់។
លោកថា ក្នុង ១ ថ្ងៃសហគមន៍របស់លោកលក់ទឹកឃ្មុំបានចាប់ពី ៥០ ទៅ ១០០ លីត្រ។ ពេលវេលានៃការប្រមូលទឹកឃ្មុំព្រៃគឺនៅចន្លោះពីខែ ៣ ដល់ខែ ៦។ សហគមន៍នេះមានអ្នកប្រមូលឃ្មុំព្រៃចំនួន ១១ ក្រុមដែលមានសមាជិក ៥១៦ នាក់។ ទឹកឃ្មុំរបស់សហគមន៍មានទីផ្សារនៅភ្នំពេញ ខេត្តសៀមរាប ខេត្តព្រះសីហនុ និងលក់តាម Online ផងដែរ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «តាមរយៈការចងក្រងជាសហគមន៍នេះបានបង្វែរអារម្មណ៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋឱ្យរក្សាព្រៃឈើ ដោយសារតែពួកគាត់អាចរកចំណូលបានតាមរយៈរកទឹកឃ្មុំព្រៃមកលក់ដែលមានតម្លៃសមរម្យ»។
អ្នកស្រី ស្រូវ ផារី តំណាងសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិខេត្តមណ្ឌលគិរី និងជាអ្នកប្រមូលឃ្មុំព្រៃឱ្យដឹងថា ការប្រមូលទិញទឹកឃ្មុំព្រៃ មិនមែនចេះតែទទួលទិញយកនោះទេគឺទាល់តែអ្នកដែលរកទឹកឃ្មុំត្រូវចូលជាសមាជិកក្រុមឃ្មុំជាមុនសិន។ «ការដែលយើងឱ្យគាត់ចូលជាសមាជិកហ្នឹងគឺដើម្បីឱ្យគាត់បានសិក្សារៀនសូត្រដឹងពីបច្ចេកទេសក្នុងការប្រមូលឃ្មុំឱ្យមាននិរន្តរភាព មិនមែនឱ្យតែថា មានទឹកឃ្មុំគឺត្រូវតែទទួលយកនោះទេ»។ ការទទួលទិញទឹកឃ្មុំគឺមានឧបករណ៍ពិនិត្យត្រឹមត្រូវដែលអាចបញ្ជាក់ថា ទឹកឃ្មុំសុទ្ធឬមិនសុទ្ធ៕