ភ្នំពេញៈ បន្ទាប់ពីបានអនុម័តលើគោលនយោបាយជាតិ ១២៥ ចំណុច កាលពីដើមសប្ដាហ៍នេះសម្រាប់ដឹកនាំរាជរដ្ឋាភិបាល ប្រសិនបើខ្លួនឈ្នះឆ្នោតគណបក្សប្រជាធិបតីមូលដ្ឋាន (GDP) ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយបញ្ញវន្តមួយក្រុមក្នុងនោះក៏មានលោក កែម ឡី ដែលត្រូវបានខ្មាន់កាំភ្លើងបាញ់សម្លាប់ផងនោះបានប្ដេជ្ញាថា ខ្លួននឹងធ្វើការ «កសាងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាឡើងវិញ» ក្រោយពីការរំលាយគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំកាលពីចុងឆ្នាំ ២០១៧។
គណបក្សនេះក៏បានកំណត់អាណត្តិនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រធានរដ្ឋសភា ប្រធានព្រឹទ្ធសភា អភិបាលរាជធានី-ខេត្ត អភិបាលស្រុក-ក្រុង-ខណ្ឌ និងមេឃុំ-ចៅសង្កាត់ឲ្យកាន់តំណែងត្រឹមតែ ២ អាណត្តិប៉ុណ្ណោះ។ នេះបើយោងតាមទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ GDP ដែលចេញផ្សាយកាលពីម្សិលមិញ។
លោក សាម អ៊ីន អគ្គលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍កាលពីម្សិលមិញថាគោលនយោបាយ ១២៥ ចំណុចគឺសម្រាប់បង្ហាញជូនប្រជាពលរដ្ឋ នៅពេលដែលទទួលបានការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋឲ្យដឹកនាំប្រទេសដោយផ្អែកលើវិស័យអាទិភាពទាំង ៩ ដែល GDP ផ្តោតលើរួមមានវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងការងារ,អប់រំ,សុខាភិបាល, អភិបាលកិច្ចល្អ, ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងថាមពល,កសិកម្ម និងធនធានធម្មជាតិ, ការពារជាតិ សន្តិសុខ និងសុវត្ថិភាព, ការបរទេស និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ព្រមទាំងវិស័យទី ៩ គឺវប្បធម៌ និងសាសនា។
លោកថា គោលនយោបាយទាំងនេះបានសង្ខេបនៅក្នុង «គោលនយោបាយ ស ៥» ដោយមាន សេដ្ឋកិច្ច សុខាភិបាល សិក្សាធិការ និងសង្គមកិច្ចដោយរួមមានការបញ្ចេញអ្នកជំនាញចំនួន ៥ ពាន់នាក់ ដើម្បីជួយកសិករនូវការឧបត្ថម្ភប្រាក់កម្ចីចំនួន ៥ លានរៀលក្នុង ១ ឆ្នាំ សម្រាប់រយៈពេល ៥ ឆ្នាំដល់យុវជនសម្រាប់យកទៅបន្តការសិក្សាគ្រប់ជំនាញជាដើម។
លោកបញ្ជាក់ថាគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាននឹងធ្វើការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រីក្នុងសមាជបក្សដែលគ្រោងធ្វើឡើងនាខែឧសភាខាងមុខ។ លោកថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាបាន «កន្ត្រាក់ថយក្រោយ» មួយរយៈចុងក្រោយនេះ ហើយគណបក្សលោកនឹងដើរតួនាទីដើម្បីកសាងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
លោកថ្លែងថា៖ «សំណួរសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋយើង គឺការកសាងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការចង់បានប្រទេសមួយ ដែលមានប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដវាអត់មានងាយស្រួលទេ វាត្រូវការឲ្យយើងទាំងអស់គ្នាប្រឹងប្រែងប្រយុទ្ធ ប្រឹងប្រែងតស៊ូ ប្រឹងប្រែងស្វះស្វែងទាំងអស់គ្នា។ បើយើងជួបបញ្ហាហើយយើងអស់សង្ឃឹម យើងបោះបង់ គឺយើងចុះចាញ់នឹងការកសាងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យហើយ ដូច្នេះហើយយើងអត់ត្រូវចុះចាញ់ យើងអត់ត្រូវលះបង់ យើងអត់ត្រូវអស់សង្ឃឹមទេ ទោះបីជាជួបបញ្ហាប្រឈមក៏ដោយ យើងត្រូវធ្វើដំណើរទៅមុខទៀត»។
លោកបន្តថា៖ «យើងជឿជាក់ថាការបោះឆ្នោតខាងមុខ GDP យើងនឹងត្រៀមខ្លួនចូលរួមប្រកួតប្រជែង ដើម្បីជ្រោងទង់ការកសាងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យស្រុកខ្មែរទៅមុខទៀតជាជាងអស់សង្ឃឹម ហើយបោះបង់។ យើងនឹងត្រៀមខ្លួនចូលប្រកួតឲ្យបានពេញលេញយើងនឹងដាក់បេក្ខជនគ្រប់រាជធានីខេត្តដើម្បីប្រកួតប្រជែងជាមួយបក្សកាន់អំណាច»។
កាលពីថ្ងៃទី ១ ខែមេសា គណៈកម្មាធិការនាយកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន បានបើកកិច្ចប្រជុំក្រោមការសម្របសម្រួលរបស់លោក យ៉ង សាំងកុមារ ប្រធានគណៈកម្មាធិការនាយកទី ១ ដើម្បីពិនិត្យ និងអនុម័តលើសេចក្តីព្រាងគោលនយោបាយជាតិ ១២៥ ចំណុច និងពិនិត្យលើកិច្ចការងារសំខាន់ៗមួយចំនួនដែលត្រូវបន្តដំណើរទៅរកការចូលរួមប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនាខែកក្កដាខាងមុខ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងត្រូវតែបន្តដំណើរកសាងរបបប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស ពិតប្រាកដ។ ប្រាកដណាស់ការកសាងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ តាមរយៈរបបប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស វាមិនមែនជារឿងងាយស្រួលទេ វាតែងតែជួបឧបសគ្គ វាតែងជួបប្រទះការរំលោភអំណាចការប្រើអំណាចផ្ដាច់ការដើម្បីរំខាន»។
លោក អេង ឆៃអ៊ាង អតីតអនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិថ្លែងប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ពីក្រៅប្រទេសមកថា ការខិតខំរបស់ GDP គឺមិនអាចទៅរួចទេ។
លោកថ្លែងថា៖ «អ្នកណាក៏ដឹងដែរថា ឈ្នះគេ គេរំលាយដូចគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គេអត់យកច្បាប់ប្រកួតមួយដែលបាននិយាយគ្នាតាំងពីដើមមកទេគេធ្វើថ្មីគេចង់ឈ្នះគឺកែច្បាប់បណ្ដេញមេបក្សចេញ គេកែច្បាប់ចាប់មេបក្ស គេកែច្បាប់រំលាយបក្ស អ៊ីចឹងច្បាប់ប្រកួតវាអាស្រ័យលើគូប្រកួតដែលមានអំណាចហ្នឹង គឺការប្រកួតបែបហ្នឹងមិនអាចស្មើភាពដែលអាចស្ដារប្រជាធិបតេយ្យបានទេ»។
លោកថាគណបក្សរបស់លោកនឹងបន្តតាមដានជាបន្តទៀតថាតើគួរធ្វើអ្វីនាពេលខាងមុខ។
នៅពេលសួរអំពីការផ្ដល់ភាពស្របច្បាប់ដល់បក្សកាន់អំណាចតាមរយៈការចូលរួមបោះឆ្នោតរបស់បក្សតូចៗលោក ឆៃអ៊ាង ថ្លែងថា៖ «នៅក្នុងស្ថានភាពដូចបច្ចុប្បន្ននេះប្រជាពលរដ្ឋគេមិនគាំទ្រ ការបោះឆ្នោតបែបហ្នឹងទេ ទោះបីអ្នកខ្លះដើរប្រកាស ដើរតួនយោបាយថា ខ្លួនធ្វើនេះ ធ្វើនោះ តែខ្ញុំជឿជាក់ថា ប្រជាពលរដ្ឋលោកច្បាស់រឿងហ្នឹង លោកមិនស្រពេចស្រពិលទេ»។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាលោក សុខ ឥសាន បានប្រកាសស្វាគមន៍គ្រប់គណបក្សនយោបាយឲ្យចូលរួមប្រកួតប្រជែងជាមួយបក្សកាន់អំណាចដែលលោកថា ជាការបង្ហាញពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ទោះយ៉ាងណាលោកថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាមិនបានកន្ត្រាក់ថយក្រោយ ដូចការលើកឡើងនោះទេ។
លោកថ្លែងថា៖ «លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាមិនមែនជាចង្វាក់រាំ ដែលដើរទៅមុខ ២ ហើយថយទៅក្រោយមួយអីទេ គឺទៅមុខរហូត អត់មានរាថយ អត់មានដើរថយក្រោយ រួមតូចអីទេ នៅតែមាននិរន្តរភាពហើយរស់រវើកទៅមុខរហូត។ កម្មវិធីនយោបាយគោលនយោបាយរបស់បក្សគាត់ វាជាសិទ្ធិរបស់គាត់ បើគាត់ថាល្អ វាជារឿងគាត់ ដើម្បីឃោសនាដល់ប្រជាជនឥឡូវចាំមើលលទ្ធផលបោះឆ្នោត ថាតើគាត់បានប៉ុន្មានសំឡេងបានប៉ុន្មានកៅអី យើងនឹងដឹងថា កម្មវិធីនយោបាយគាត់ល្អកម្រិតណា»។
លោក ហង្ស វិទូ ប្រធានក្រុមអ្នកវិភាគវ័យក្មេងបានថ្លែងថាសម្រាប់ការចូលរួមរបស់គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រនាខែកក្កដាខាងមុខវាជារឿងល្អមួយ ដែលបង្ហាញថា ពួកគេមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីឈរឈ្មោះឲ្យគេបោះឆ្នោត ប៉ុន្តែលោកថា GDP មិនទាន់មានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់នៅឡើយសម្រាប់ប្រកួតប្រជែងជាមួយបក្សកាន់អំណាចដោយត្រូវប្រើពេលយ៉ាងតិច ១០ ឆ្នាំបន្ថែមទៀត។
លោកថ្លែងថា៖ «ជារួមខ្ញុំយល់ឃើញថា GDP មិនទាន់មានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ទេក្នុងការអាចធ្វើជាដៃគូប្រជែងជាមួយគណបក្សប្រជាជន និង CNRP។ បើនិយាយពីការជំនួស CNRP ខ្ញុំយល់ឃើញថា នៅស្ទើរនៅឡើយមិនអាចមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ដែលបក្សនេះឈានទៅដល់ជាគណបក្សប្រឆាំងធំជាងគេជំនួសគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានទេ។ អ៊ីចឹងវាត្រូវប្រើរយៈពេលយូរ ហើយគណបក្សនេះនឹងត្រូវឆ្លងកាត់ឧបសគ្គច្រើនទៀតជាពិសេសយុទ្ធសាស្ត្រក្នុងការឃោសនាឲ្យប្រជាពលរដ្ឋជឿលើ GDP»៕