.jpg)
ទូកនេសាទនៅតំបន់ស្រែអំបិលកន្លងមក។ រូបថត សាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋមីស៊ីស៊ីពី
កោះកុង: អង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃនៅកម្ពុជា (WCS) សហការជាមួយរដ្ឋបាលជលផល និងសាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋមីស៊ីស៊ីពីនៅសហរដ្ឋអាមេរិកគ្រោងចាប់ផ្តើមអនុវត្តគម្រោងសិក្សាស្រាវជ្រាវថ្មីមួយស្តីពី «និរន្តរភាពធនធានជលផល និងវារីវប្បកម្មសម្រាប់ភាពធន់របស់សហគមន៍» នៅតាមព្រែកស្រែអំបិលក្នុងខេត្តកោះកុង និងខេត្តព្រះសីហនុ។
លោក កែន សិរីរដ្ឋា ប្រធានអង្គការ WCS បានថ្លែងកាលពីថ្ងៃ ១០ សីហាថា គម្រោងសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះជាការចែករំលែកចំណេះដឹងពីអ្នកជំនាញ និងនិស្សិតមកពីសាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋមីស៊ីស៊ីពី (Mississippi State University) នៃសហរដ្ឋអាមេរិកជូនប្រជាសហគមន៍នេសាទនៅតាមព្រែកស្រែអំបិលក្នុងខេត្តកោះកុង និងខេត្តព្រះសីហនុ ប៉ុន្ដែលោកមិនទាន់ដឹងពីចំនួនអ្នកត្រូវចូលរួមទេ។ គម្រោងនេះនឹងបង្ហាត់បង្រៀនជំនាញពីការចិញ្ចឹមសត្វរស់នៅក្នុងទឹកដូចជា ត្រី ក្ដាម បង្កង កង្កែប កន្ធាយ បង្គា និងសត្វដែលកំពុងមានទីផ្សារខ្ពស់នៅកម្ពុជា។
លោកបន្តថា ការសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះគឺជាការបំពេញបន្ថែមលើការងារអភិរក្សរបស់អង្គការ WCS ដែលគាំទ្រមូលនិធិដោយសហភាពអឺរ៉ុប (EU) អង្គការអភិរក្សព្រៃឈើអាមេរិក (USFS) ដើម្បីបង្កើតក្រុមប្រឹក្សាសហគមន៍នេសាទ និងវារីវប្បកម្មលក្ខណៈគ្រួសារបន្ថែមទៀត។
លោក សិរីរដ្ឋា បញ្ជាក់ថា៖ «គោលបំណងសំខាន់ គឺយើងចង់កាត់បន្ថយសកម្មភាពនេសាទ ឬទន្ទ្រានទៅលើការរកសត្វព្រៃតាមដងព្រែក ដែលយើងកំពុងធ្វើការអភិរក្ស។ អ៊ីចឹងបើយើងជួយធ្វើឲ្យពួកគាត់មានមុខរបរសមរម្យ ដែលខុសពីការនេសាទខុសច្បាប់គឺធនធានធម្មជាតិដែលយើងកំពុងអភិរក្សនេះវានឹងនៅគង់វង្ស និងបង្កបង្កើតពូជបន្តៗទៀតកាន់តែច្រើនដោយគ្មានការបំផ្លិចបំផ្លាញ»។
បើតាមលោក កែន សិរីរដ្ឋា គម្រោងសិក្សានេះនឹងប្រើពេល ៣ ឆ្នាំ ចាប់ពីខែតុលា ឆ្នាំ ២០២០ តទៅ ដោយមានសិស្សនិស្សិតអ្នកជំនាញមកពីអាមេរិកជាច្រើននាក់។ លើសពីនេះលោកចង់ស្នើឲ្យមានសិស្ស និស្សិតកម្ពុជាចូលរួមដែរ ដើម្បីផ្លាស់ប្ដូរបទពិសោធចំណេះដឹងឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមកជាពិសេសរួមគ្នាផ្ដល់ចំណេះដឹងជូនប្រជាសហគមន៍នេសាទនៅតំបន់នោះ។
តាមគេហទំព័ររបស់សាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋមីស៊ីស៊ីពី បានឲ្យដឹងថា ត្រីគឺជាធនធានដ៏សំខាន់សម្រាប់អាហារូបត្ថម្ភ និងពាណិជ្ជកម្មនៅកម្ពុជា។ នៅតាមសហគមន៍ជនបទ មុខរបររកត្រីគឺជាមាគ៌ានៃជីវិតជាច្រើនជំនាន់របស់សហគមន៍ ប៉ុន្តែមានសហគមន៍ជាច្រើនបានផ្លាស់ប្តូរជាបណ្ដើរហើយ។ ជាពិសេសសហគមន៍រស់នៅតាមប្រព័ន្ធព្រែកស្រែអំបិល គឺជាឧទាហរណ៍នៃការផ្លាស់ប្តូរជីវភាពដែលអាចធ្វើជាគំរូដល់សហគមន៍ជាច្រើននៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
គេហទំព័រដដែលបន្តថាប្រជាសហគមន៍មូលដ្ឋាននៅតំបន់ព្រែកស្រែអំបិល ខេត្តកោះកុង និងខេត្តព្រះសីហនុនឹងត្រូវបានការបណ្តុះបណ្តាល ដើម្បីគ្រប់គ្រង និងសម្របខ្លួនទៅនឹងការផ្លាស់ប្តូរជីវភាព។ ប្រជាសហគមន៍នឹងត្រូវបានវាយតម្លៃអំពីចំណូលចិត្តកែច្នៃចំណីអាហារ និងសមត្ថភាពរបស់អ្នកភូមិក្នុងមូលដ្ឋាន ការប្រៀបធៀបបច្ចេកទេសកែច្នៃចំណីអាហារខុសៗគ្នា និងការអនុវត្តដោយប្រើប្រាស់ផលិតផលត្រីកែច្នៃ។
សាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋមីស៊ីស៊ីពីបន្ថែមថា កម្មវិធីនេះក៏នឹងមានប្រយោជន៍ខ្លាំងលើការគ្រប់គ្រងធនធានជលផល និងការផ្គត់ផ្គង់អាហារូបត្ថម្ភប្រកបដោយចីរភាពក្រៅពីការនេសាទនៅតាមព្រែកធម្មជាតិ។ ស្ត្រី និងយុវជនបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងសហគមន៍នេសាទកម្ពុជាហើយផ្នែកខ្លះនៃសង្គមទាំងមូលនឹងត្រូវបានជំរុញឲ្យមានជំនាញ និងបច្ចេកទេសក្នុងការផលិតចំណីអាហារ។
លោក អេង ជាសាន ប្រតិភូរាជរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកជាប្រធានរដ្ឋបាលជលផលនៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ មិនអាចសុំការបញ្ជាក់ពីគម្រោងសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះបានទេ ដោយសារទូរស័ព្ទរបស់លោកមិនមានអ្នកទទួល។
អ្នកស្រី នុត វណ្ណា តំណាងប្រជាសហគមន៍នេសាទនៅតំបន់ព្រែកអំបិល ខេត្តកោះកុងបានថ្លែងកាលពីថ្ងៃ ១០ សីហា ថា អ្នកស្រីបានទទួលព័ត៌មាននេះដែរ ប៉ុន្ដែមិនទាន់ដឹងថា អង្គការ WCS អនុញ្ញាតឲ្យប្រជាសហគមន៍អ្នកស្រីបានចូលរួមដែរ ឬអត់ទេ ខណៈអ្នកស្រីមានបំណងចង់ចូលរួមដែរ ។
អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា៖ «ពីមុនពួកខ្ញុំប្រកបរបរធ្វើនេសាទតាមព្រែកតាមបឹងនៅក្នុងស្រុកភូមិយើងហ្នឹង តែឥឡូវនេះខ្ញុំឈប់នេសាទហើយគឺមកចិញ្ចឹមត្រីវិញហើយខ្ញុំទើបតែចាប់ផ្ដើមបាន ៣ ខែ មិនទាន់ដឹងពីបច្ចេកទេសអ្វីទេ ហើយបើបានគេអ្នកជំនាញចុះមកជួយពន្យល់ថែមទៀត គឺពិតជាល្អខ្លាំងណាស់ ខ្ញុំចង់ចូលរួមក្នុងគម្រោងគេហ្នឹងដែរ»៕
