Phnom Penh Post - វិភាគសង្គម
ទស្សនទាននៃពាក្យជាតិនិយមមិនមែនមានន័យថា ទាល់តែកាន់ក្បាលមេក្រូប្រកាសលើកទង់ជាតិខ្មែរ លើករូបថតស្តេច ឬក៏ការទូងស្គរលើបញ្ហាអ្វីមួយទើបហៅថា មានលក្ខណៈជាតិនិយមនោះទេ។ តែជាតិនិយម គឺជាការបង្ហាញអត្តសញ្ញាណរបស់ជាតិខ្លួន
ការវិនិយោគសំណង់អគារលំនៅឋានសហកម្មសិទ្ធិខ្ពស់ៗ (ខុនដូ) នៅកម្ពុជា ជាពិសេសរាជធានីភ្នំពេញ និងក្រុងព្រះសីហនុបាននិងកំពុងកើនឡើងគួរឲ្យកត់សម្គាល់ក្នុងរយៈពេល ១០ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការរបស់អតិថិជនក្នុងស្រុក និងក្រៅស្រុក។
ម្នាក់ៗឲ្យតែជជែកគ្នារឿងការប្រើពាក្យ និងអត្ថន័យខុស ឬក៏ត្រូវគឺផ្អែកទៅលើវចនានុក្រមសម្តេចសង្ឃ ជួន ណាត តែចំពោះពាក្យ និងការពន្យល់ថ្មីដែលមិនមានក្នុងវចនានុក្រមនោះគឺហាក់ដូចជានាំគ្នាប្រើទៅតាមចិត្តចង់ ឬតាមការយល់ឃើញរៀងៗខ្លួន និងទៅតាមស្ថាប័ននីមួយៗ
គិតមកទល់ថ្ងៃទី ១៥ ខែមិថុនា មានអ្នកឆ្លងជំងឺកូវីដ ១៩ នៅលើពិភពលោកជិត ៨ លាននាក់ និងមានអ្នកស្លាប់កើនដល់ជាង ៤៣ ម៉ឺននាក់។ ក្នុងកាលៈទេសៈនេះ មនុស្សភាគច្រើនសុទ្ធតែរងផលប៉ះពាល់ពីជំងឺដ៏កាចសាហាវមួយនេះគ្រាន់តែតិច ឬក៏ច្រើនតែប៉ុណ្ណោះ។
បញ្ហាម្ហូបសាច់សត្វស្រុកបច្ចុប្បន្ន មិនខ្វះខាតដូចកាលពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ៨០ នោះទេ ដែលកាលពីសម័យនោះសម្បូរព្រៃឈើ សម្បូរជីវចម្រុះជាពិសេសសត្វព្រៃដែលច្រើនពេកចេញពីព្រៃរត់កាត់ថ្នល់ចូលភូមិដែលមានចំនួនសត្វព្រៃលើសលប់ គឺអ្នកភូមិដាក់អន្ទាក់ដើម្បីទទួលទានបាន ព្រោះវាមិនមានតុល្យភាពនៅក្នុងព្រៃ។
«ការឈប់ជក់បារី អំឡុងពេលជំងឺកូវីដ ១៩ ជាឱកាសនៃការសម្រេចចិត្តដ៏ត្រឹមត្រូវរបស់អ្នក!» នេះគឺសារ ១ ចំណោមសារសំខាន់ៗសម្រាប់ទិវាពិភពលោកគ្មានថ្នាំជក់ថ្ងៃទី ៣១ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០២០ ថ្មីៗនេះដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក (www.who.int/covid-19/smoking)។
ចាប់តាំងពីជំងឺកូវីដ ១៩ (COVID-19) បានរីករាលដាលពាសពេញផ្ទៃពិភពលោក អង្គការសុខភាពពិភពលោកបានប្រកាសថា ជំងឺរាតត្បាតជាសកលមួយនេះ មានអ្នកបន្តឆ្លងកើនឡើងរហូតដល់ជាង ៥,៦ លាននាក់ អ្នកស្លាប់មានជាង ៣៥ ម៉ឺននាក់គិតត្រឹមថ្ងៃទី ២៧ ឧសភា ២០២០។
ការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩បានបង្កឱ្យមានសម្ពាធហិរញ្ញវត្ថុយ៉ាងខ្លាំងចំពោះអាជីវកម្មទាំងតូច និងធំនៅទូទាំងពិភពលោករួមទាំងនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាផងដែរ។ រោងចក្រ សណ្ឋាគារ ភោជនីយដ្ឋាន និងអាជីវកម្មជាច្រើនផ្សេងទៀតត្រូវផ្អាកដំណើរការ ឬឈានទៅរកការត្រូវបិទតែម្តង។
ខណៈពលរដ្ឋកំពុងបារម្ភពីជំងឺកូវីដ១៩ តែមានសមត្ថកិច្ចដែលមានសិទ្ធិប្រើកាំភ្លើងខ្លីខ្លះបែរជាទាញចំណាប់អារម្មណ៍ពីមហាជនដោយបានបាញ់ប្រហារប្រពន្ធកូន ឬក៏ប្អូនថ្លៃខ្លួនឯងទៅវិញដែលទង្វើបែបនោះ ចង់មិនចង់បានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសមន្ត្រីមិនតិចទេ។
ពាក្យ «កាតព្វកិច្ចឧត្តមជន» (noblesse oblige) នេះមានប្រភពដើមពីភាសាបារាំង និងជាផ្នត់គំនិតទូទៅនៅអឺរ៉ុបដែលគេសំដៅទៅលើតួនាទីរបស់ត្រកូលអភិជន (noble) ក្នុងការតបស្នង និងទំនុកបម្រុងសង្គម។ កាតព្វកិច្ចឧត្តមជន មិនមែនជាការទទួលខុសត្រូវខាងផ្លូវច្បាប់ទេ តែជាមនសិការខាងសីលធម៌ទូទៅសម្រាប់អភិជន ឬឧត្តមជន។
ពាក្យចាស់បុរាណតែងតែដំណាលតៗគ្នា «ចុះទឹកក្រពើ ឡើងលើខ្លា ចូលព្រៃបន្លា ចូលផ្សារប៉ូលិស!» ឃ្លានេះយកមកប្រើនាពេលស្ថានភាពបច្ចុប្បន្នគឺឆ្លើយតបទៅនឹងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងជំងឺរាតត្បាតកូវីដ១៩ និងការរឹតបន្តឹងច្បាប់ចរាចរណ៍រួមទាំងការធ្វើឆៀកធ្វើស្លាកលេខ ធ្វើបណ្ណបើកបរថ្មី និងការផាកពិន័យជាដើម