.jpg)
គ្រូពេទ្យនៅមន្ទីរពេទ្យបង្អែកស្រុកស្វាយអន្ទរ ខេត្តព្រៃវែង។ រូបថត សហការី
«Leaving No One Behind!» បកប្រែមកថា «មិនទុកនរណាម្នាក់ចោលនោះទេ!» គឺជាគោលបំណងរួមរបស់គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព (SDG) របស់ពិភពលោកហើយឃ្លានេះត្រូវបានគេយកមកប្រើសឹងតែគ្រប់វិស័យ ដោយបញ្ជ្រាបទៅក្នុងគោលនយោបាយ ឬក៏ទស្សនទានទៅតាមស្ថាប័ននីមួយៗ។
វិស័យដែលកំពុងពេញនិយមយកមកប្រើជាងគេ គឺវិស័យសុខាភិបាលដែលមានន័យថា គោលនយោបាយរបស់សុខាភិបាលមិនត្រឹមតែពង្រីកសេវាគ្របដណ្តប់ជាសកលនោះទេ គឺថែមទាំងមិនទុកនរណាម្នាក់ចោលនោះដែរនិយាយចំគឺផ្តល់សេវាឲ្យដល់គោលដៅ ហើយមិនមានការរើសអើងអ្នកជំងឺ ឬក៏អតិថិជនដែលមកទទួលសេវានោះទេ។
ក្រៅពីថវិការដ្ឋដែលចំណាយមកលើវិស័យសុខាភិបាលមានការកើនឡើងរៀងរាល់ឆ្នាំ រដ្ឋក៏បានបង្កើតគោលការណ៍ទាញពីវិស័យផ្សេងៗ និងសេវាឯកជន ដើម្បីបំពេញចន្លោះប្រហោងក្នុងការទទួលសេវាសុខភាពរបស់កម្មករនិយោជិត និងបុគ្គលិក តាមរយៈបេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម (ប.ស.ស) របស់ក្រសួងការងារ មិនថាតែសេវាសុខភាពរដ្ឋទេ សេវាឯកជន គ្លីនិកមួយចំនួនក៏បាននិងកំពុងបំពេញបន្ថែមនូវសេវានេះផងដែរ។
ជាងនេះទៅទៀត រាជរដ្ឋាភិបាលក៏បានចំណាយទៅលើលទ្ធភាព ចំពោះស្ត្រីមានផ្ទៃពោះក្រីក្រដែលមានបណ្ណក្រីក្រមកទទួលសេវាតាំងពីពិនិត្យផ្ទៃពោះរហូតដល់សម្រាលកូន និងសេវាក្រោយសម្រាលបានរហូតដល់កូនអាយុ ២ ឆ្នាំ។
តែនៅពេលអនុវត្តជាក់ស្តែង បញ្ហាបណ្ណ ប.ស.ស នេះត្រូវបានសេវាសុខភាពរដ្ឋមួយចំនួនតូច មិនថាមន្ទីរពេទ្យនៅថ្នាក់ជាតិ ឬនៅថ្នាក់ក្រោមជាតិទេ បែរជាធ្វើមិនដឹងមិនឮទៅវិញ។ នៅពេលដែលមានបញ្ហាកើតមានឡើង បានផ្អើលសួររកអ្នកទទួលខុសត្រូវ តែដោយឡែកប្រព័ន្ធសុខាភិបាលមានលក្ខណៈខុសប្លែកពីគេ បើទោះបីជារាជរដ្ឋាភិបាលខំដំឡើងប្រាក់ខែជូនគ្រូពេទ្យក៏ដោយ ប្រសិនបើគ្រូពេទ្យអវត្តមានមិនមកប្រចាំការវិញធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ទៅនឹងអាយុជីវិតរបស់អ្នកជំងឺ ឬក៏អតិថិជន។
តែបើមានករណីអតិថិជន ឬក៏អ្នកជំងឺណារាងធូរធារវិញគឺគ្រូពេទ្យមួយចំនួនចាប់ផ្តើមចាប់ម៉ូយគ្នាយកទៅគ្លីនិករបស់ខ្លួន ឬក៏កន្លែងសេវាដែលខ្លួនធ្វើការឲ្យហើយ យ៉ាងហោចណាស់ក៏គ្រូពេទ្យរដ្ឋហ្នឹងទៅចាក់ថ្នាំឲ្យដល់ផ្ទះឲ្យសាច់ស្អាតយកលុយដែរ។
ហេតុផលធំគឺថា ប្រាក់ខែរដ្ឋចាយមិនគ្រាន់ តើប៉ុន្មានបានគ្រាន់? តែបើឲ្យឈប់ពីការងាររដ្ឋ មិនឈប់ទេ សុខចិត្តទុកឈ្មោះមកមួយភ្លែតៗហើយទៅកន្លែងគ្លីនិកខ្លួនឯង ឬក៏ឱសថស្ថានខ្លួនឯងវិញហើយពេលខ្លះប្រធានស្ថាប័នសុខាភិបាលខ្លះ ឬក៏ប្រធានមន្ទីរពេទ្យបង្អែក មិនហ៊ានជាមួយនឹងបុគ្គលិកពេទ្យខ្លួនឯងផង ព្រោះសុទ្ធតែកូនចៅសែស្រឡាយអ្នកធំៗនៅក្នុងប្រព័ន្ធសុខាភិបាលខ្លួនឯង។
ជួនកាលមានការរិះគន់ពីសាធារណជនចំពោះករណីស្លាប់ស្ត្រី និងកូន ប្រធានមន្ទីរ ឬក៏ប្រធានមន្ទីរពេទ្យគ្រាន់តែចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយទៅហើយស្តីឲ្យតែមន្ត្រីតូចតាច ឬក៏អ្នកមកហាត់ការតែប៉ុណ្ណឹង តែសម្រាប់មន្ត្រីថ្នាក់ធំៗដែលអវត្តមានក្នុងហេតុការណ៍ បែរជារួចខ្លួនទៅវិញ ទោះបីជាអវត្តមាននោះមិនមែនជាប់បេសកកម្ម តែមកនៅគ្លីនិកខ្លួនឯងទៅវិញក៏ដោយ។
ម្យ៉ាងវិញទៀតករណីស្លាប់ម្តាយ និងទារកនៅពេលសម្រាលកូនហ្នឹងនៅមណ្ឌលសុខភាពគឺកម្រកើតមានណាស់ព្រោះខ្លាចថ្នាក់លើស្តីបន្ទោសណាស់ ឲ្យតែពិនិត្យមើលមិនស្រួលគឺប្រធានមណ្ឌលសុខភាព ធ្វើលិខិតបញ្ជូនស្ត្រីមកឆ្លងទន្លេទៅមន្ទីរពេទ្យបង្អែកទៅតាមគោលការណ៍ណែនាំហើយ។
ប៉ុន្តែឥឡូវនេះបែរជាបញ្ហាស្លាប់ស្ត្រី និងទារកហ្នឹងបែរជាកើតឡើងនៅមន្ទីរពេទ្យឯកជន ឬពេទ្យបង្អែកខេត្ត និងស្រុកទៅវិញដូចកាលពីឆ្នាំទៅមានករណីធ្វេសប្រហែសធ្វើឲ្យស្លាប់ម្តាយ ឬក៏ស្លាប់ទាំងម្តាយ និងកូន ពេលឆ្លងទន្លេនៅសេវាគ្លីនិកឯកជនហើយក្រុមគ្រួសារមិនហ៊ានផ្សាយពីឈ្មោះគ្លីនិកឯកជននោះទៀត ហើយក៏គ្មានការដាក់ទណ្ឌកម្មលើគ្លីនិកឯកជនទំនើបៗនៅទីក្រុងនោះទៀតគឺសែស្រឡាយមកជួយទប់។
ជាទូទៅសរសេររបាយការណ៍ថា ទាំងស្រី្តទាំងទារកស្លាប់នៅតាមផ្លូវមកមន្ទីរពេទ្យជាតិ ឬខេត្ត តាមពិតអ្នកជំងឺស្លាប់តាំងពីនៅគ្លីនិកឯកជនមកម្ល៉េះ គ្រាន់តែដាក់អុកស៊ីហ្ស៊ែនបំភាន់ភ្នែកបងប្អូនជនរងគ្រោះទៅចប់ហើយ។ តើនេះមកពីមិនគោរពតាមគោលការណ៍ណែនាំប្រព័ន្ធបញ្ជូនពីគ្លីនិកឯកជនមកមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋ?
កាលពីសប្តាហ៍មុនមានករណីចម្លែកមួយទៀតគឺមានស្ត្រីមកឆ្លងទន្លេចូលមន្ទីរពេទ្យហើយ ចេញពីមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពកម្ពុជា-ជប៉ុន ស្រុកមង្គលបុរី ខេត្តបន្ទាយមានជ័យធ្វើដំណើរទៅមន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផាខេត្តសៀមរាបវិញព្រោះគ្មានលុយបង់ហិរញ្ញប្បទានចំនួន ៦០ ម៉ឺនរៀល គ្មានលុយទិញឈាមពីមន្ទីរពេទ្យនោះ។
ស្ត្រី និងក្រុមគ្រួសារសម្រេចចិត្តជិះឡានតាក់ស៊ីបានពាក់កណ្តាលផ្លូវ ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះស្លាប់ទាំងម្តាយ ទាំងទារកក្នុងផ្ទៃ។ ករណីនេះកំពុងតែស្ថិតនៅក្នុងការស៊ើបអង្កេតនៅកម្រិតថ្នាក់ជាតិ និងគណៈគ្រូពេទ្យខេត្តនៅឡើយ ប៉ុន្តែបើតាមប្រូតូកូលក្នុងករណីគ្រួសារស្ត្រីអត់មានលុយគ្រប់គ្រាន់ក៏ដោយគឺតម្រូវឲ្យគ្រូពេទ្យព្យាបាល និងផ្តល់សេវាសម្រាលកូនសិន បើទោះបីជាទាក់ទងទៅនឹងការវះកាត់យកកូន (C-section) ក៏ដោយ។
លើសពីនេះតម្រូវឲ្យអ្នកជំងឺប្រភេទសង្គ្រោះបន្ទាន់បែបនេះ ជិះរថយន្តសង្គ្រោះបន្ទាន់របស់មន្ទីរពេទ្យ មិនអនុញ្ញតឲ្យអ្នកជំងឺចូលមកមន្ទីរពេទ្យហើយ ចេញទៅវិញទទេដូចនេះទេ។ ជាងនេះទៅទៀត បើនៅមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋមានជម្រើស ២ គឺទី ១- យកលុយមុន ប្រសិនអ្នកជំងឺពិតជាអត់លុយមែនគឺធ្វើការសម្ភាសចងក្រងឯកសារជាក្រោយបន្ទាប់ពីអ្នកជំងឺបានជាសះស្បើយហើយ គឺយកថវិការដ្ឋចេញជំនួសគាត់។
ជម្រើសទី ២- យកលុយក្រោយពេលព្យាបាលឲ្យរួចជីវិតសិន បើអ្នកជំងឺអត់លុយគឺយកថវិការដ្ឋមកជំនួសវិញ។ ហ្នឹងបានគេហៅថាគោលការណ៍ «មិនទុកនរណាម្នាក់ចោលនោះទេ!»។
ចំពោះករណីនីមួយៗខាងលើនេះសុទ្ធតែធ្វើឲ្យប៉ះពាល់អត្រាមរណមាតា និងកុមារនៅពេលឆ្លងទន្លេ ដែលកម្ពុជាត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ពីការធ្លាក់ចុះអត្រាមរណៈមាតា និងកុមារគួរឲ្យកត់សម្គាល់។ អត្រាស្លាប់មាតាមានការធ្លាក់ចុះគួរឲ្យកត់សម្គាល់មកត្រឹម ១៧០ នាក់ក្នុងចំណោមទារកកើតរស់ ១០ ម៉ឺននាក់ (CDHS, 2014)។
ដោយសារតែសាមីក្រសួងសុខាភិបាលមានការគ្រប់គ្រងបែបលក្ខណៈឱបក្រសោបចិត្តមិនដាច់កាត់សាច់មិនបានពីមន្ត្រីសុខាភិបាលទាំងថ្នាក់ជាតិ និងថា្នក់ក្រោមជាតិរបស់ខ្លួន និងសេវាឯកជនដែលភាគច្រើនជាមន្ត្រី ឬក៏អតីតមន្ត្រីសុខាភិបាលរាល់កំហុសរបស់គ្រូពេទ្យ គឺភាគច្រើនធ្វើក្តុងក្តាំងឲ្យឃើញតែបន្តិចទៅ ក៏ស្ងប់ស្ងាត់ទៅវិញ ភាសាសាមញ្ញថាព្យាយាមលាក់លៀមនូវកំហុសមន្ត្រីរបស់ខ្លួន។ ឥឡូវចូលដល់វគ្គអនុវត្តអនុក្រឹត្យស្តីពីការប្រគល់មុខងារគ្រប់គ្រង និងផ្តល់សេវាសុខាភិបាលទៅឱ្យរដ្ឋបាលរាជធានី-ខេត្តដែលបានអនុម័តកាលពីថ្ងៃទី ៤ ខែធ្នូ កន្លងទៅនេះ។
ចំពោះការធ្វើកំណែទម្រង់វិមជ្ឈការ និងវិសហមជ្ឈការ (D&D) វិស័យសុខាភិបាលនេះគឺផ្តល់អំណាចទាំងស្រុងពីថ្នាក់ជាតិសាមីក្រសួងសុខាភិបាលមករដ្ឋបាលរាជធានី-ខេត្តទាំងអស់មានន័យថាមន្ទីរសុខាភិបាលរាជធានី-ខេត្ត ត្រូវស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋបាលរាជធានី-ខេត្តទាំងអស់។ ការផ្ទេរមុខងារបែប «ប្រគល់» ពីថ្នាក់ជាតិមករដ្ឋបាលរាជធានី-ខេត្តនេះរួមមាន៖ មុខងារធនធានមនុស្ស ធនធានហិរញ្ញវត្ថុ និងទ្រព្យសម្បត្តិ ការគ្រប់គ្រងមន្ទីរសុខាភិបាល មន្ទីរពេទ្យបង្អែកខេត្ត ស្រុកប្រតិបត្តិសុខាភិបាលមន្ទីរពេទ្យបង្អែកស្រុក មណ្ឌលសុខភាព និងប៉ុស្តិ៍សុខភាព លើកលែងមន្ទីរពេទ្យជាតិទាំងអស់ស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់សាមីក្រសួងដដែល។ តែសម្រាប់ពេទ្យឯកជនដែលចេញដោយមន្ទីរសុខាភិបាលរាជធានី-ខេត្តគឺក៏ស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋបាលរាជធានី-ខេត្តដែរ។
ហេតុដូច្នេះហើយរដ្ឋបាលរាជធានី-ខេត្ត មានឆន្ទានុសិទិ្ធគ្រប់គ្រាន់លូកដៃចូលទៅក្នុងកិច្ចការគ្រប់គ្រងមន្ទីរពេទ្យបង្អែកខេត្ត និងស្រុក និងមណ្ឌលសុខភាព ដែលមានមន្ទីរសុខាភិបាលរាជធានី-ខេត្ត ជាសេនាធិការ ដើម្បីធ្វើអន្តរាគមន៍ទាន់ពេលវេលា។
ម្យ៉ាងវិញទៀត រដ្ឋបាលរាជធានី-ខេត្តមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការផ្ទេរកិច្ចការងារគ្រប់គ្រងខ្លះតាមបែប «ប្រតិភូកម្ម» មករដ្ឋបាលស្រុក និងរដ្ឋបាលឃុំ តាមតម្រូវការជាក់ស្តែង ដើម្បីផ្តល់សេវាសុខាភិបាលហ្នឹងឲ្យនៅកៀកនឹងប្រជាពលរដ្ឋឲ្យបានល្អប្រសើរឡើង ព្រោះនៅក្នុងអនុក្រឹត្យបានកំណត់ឲ្យក្រុមប្រឹក្សា និងរដ្ឋបាលរាជធានី-ខេត្តទាំងអស់ត្រូវតែមានគណនេយ្យភាពចំពោះក្រសួងសុខាភិបាល និងមានគណនេយ្យភាពចំពោះប្រជាពលរដ្ឋដែលស្ថិតនៅដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួននូវមុខងារសុខាភិបាលដែលប្រគល់ឲ្យទាំងនោះ។
អ៊ីចឹងដូចករណីស្ត្រីមកសម្រាលកូនហើយស្លាប់ទាំងម្តាយ ទាំងកូនបានបង្ហាញខាងលើ មិនថាមកសេវារដ្ឋ ឬក៏សេវាឯកជនទេឲ្យតែស្ថិតនៅក្រោមដែនសមត្ថកិច្ចរបស់រដ្ឋបាលរាជធានី-ខេត្តរបស់ខ្លួនគឺទាំងក្រុមប្រឹក្សា និងទាំងរដ្ឋបាលរាជធានី-ខេត្តត្រូវតែលូកដៃចូលទៅក្នុងការស៊ើបអង្កេតរាល់ករណីស្លាប់អ្នកជំងឺ ឬក៏អតិថិជនមិនសមហេតុផល ទៅតាមបច្ចេកទេស និងមានសិទ្ធិដក ឬក៏ព្យួរតំណែងមន្ត្រីសុខាភិបាលបានទៅតាមច្បាប់ស្តីពីលក្ខន្តិកៈដោយឡែកសម្រាប់បុគ្គលិករដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិដែលអនុម័តកាលពីឆ្នាំ ២០១៦។ មានន័យថា លែងស៊ុមគ្រលុំ តែមន្ត្រីសុខាភិបាល ឬក៏សែស្រឡាយរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួងសុខាភិបាលគ្នាឯងដូចរាល់ដងទៀតហើយ។
រឿងមរណមាតា និងទារកនៅពេលសម្រាលកូនគឺមានលក្ខណៈស្ងប់ស្ងាត់ណាស់ កម្សត់ណាស់ ហាក់បីដូចជាឃាតករលាក់មុខអ៊ីចឹង បើនៅក្នុងបណ្តាញសង្គមវិញពុំសូវមានអ្នកយកចិត្តទុកដាក់ឈឺឆ្អាលនោះទេ ព្រោះសង្គមគិតថា ជារឿងធម្មតាដែលកើតមានតាំងពីយូរមកហើយ៕
ចូលរួមផ្តល់យោបល់តាមរយៈ soprach.tong@phnompenhpost.com
