.jpg)
សមត្ថកិច្ចអនុវត្តបម្រាមមិនឲ្យធ្វើដំណើរឆ្លងខេត្តនៅកំណាត់ផ្លូវជាតិលេខ ៦ ត្រង់ព្រំប្រទល់ខេត្តកណ្តាលពីថ្ងៃ ១០ មេសា។ ហុង មិនា
បើទោះបីជាស្ថានការណ៍នៃការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ ១៩ នៅមានការឆ្លងបែបរប៉េះរប៉ោះ មិនទាន់មានលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរនៅឡើយ ហើយក៏មិនទាន់មានអ្នកស្លាប់ តែមានអ្នកជាសះស្បើយ ៩៨ នាក់ នៃអ្នកឆ្លងជំងឺកូវីដ ១៩ សរុបចំនួន ១២២ នាក់។ ចំនួននេះមិនអាក្រក់នៅឡើយទេបើប្រៀបធៀបជាមួយប្រទេសជិតខាងនៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន និងបណ្តាប្រទេសជឿនលឿនដែលកំពុងតែវឹកវរយ៉ាងខ្លាំងដោយត្រូវចំណាយពេលវេលា និងថវិកាជាតិជាច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ដើម្បីដោះស្រាយ និងព្យាបាល ខណៈនៅប្រទេសខ្លះមានអ្នកស្លាប់រហូតដល់ជាង ១ ០០០ នាក់ ក្នុង ១ ថ្ងៃ។ សរុបទូទាំងពិភពលោក គឺមានអ្នកជំងឺរហូតដល់ទៅជាង ២ លាននាក់ហើយ។
ចំពោះការទប់ស្កាត់នៃការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩នេះ រាជរដ្ឋាភិបាលធ្វើកិច្ចការចម្បងៗមួយចំនួនចំពោះការបិទខ្ទប់ការនាំចូលជំងឺពីក្រៅមកថ្មី ការឆ្លងជាលក្ខណៈគ្រួសារ ការឆ្លងលក្ខណៈសហគមន៍ ដូចជាការបិទជើងហោះហើរមួយចំនួន និងការធ្វើវិសមកាលសាលារៀនមុនកាលកំណត់ និងការបិទការកម្សាន្តទីសាធារណៈធំៗ។
ឥឡូវនេះមកដល់ការទប់ទល់ជាលក្ខណៈទ្រង់ទ្រាយធំនៅដំណាក់កាលទី ៣ នៃការឆ្លងលក្ខណៈសហគមន៍តាមរយៈការផ្អាកការចូលរួមប្រារព្ធពិធីចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ លក្ខណៈទ្រង់ទ្រាយធំ តែរដ្ឋាភិបាលនៅតែអនុញ្ញាតឲ្យទទួលទេវតានៅតាមផ្ទះរៀងៗខ្លួន។ ក្រៅពីនោះរដ្ឋាភិបាលបាននិងកំពុងដោះស្រាយបញ្ហារងផលប៉ះពាល់សង្គមសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងប្រព័ន្ធបានមួយកម្រិតតាមរយៈការបញ្ចេញថវិកាជាតិមកទប់ទល់ដល់ជុំទី ៣ ហើយដែរ។
កាលពីល្ងាចថ្ងៃទី ៩ ខែមេសា រដ្ឋាភិបាលបានចេញបទបញ្ជាពីការរឹតបន្តឹង ការធ្វើដំណើរក្នុងប្រទេសពីពាក់កណ្តាលរាត្រីថ្ងៃទី ៩ ដល់ពាក់កណ្តាលយប់ថ្ងៃទី ១៦ ខែ មេសា ឆ្នាំ ២០២០ ដើម្បីបង្ការការឆ្លងជំងឺកូវីដ ១៩។ គ្រាន់តែចេញភ្លាមពលរដ្ឋមួយចំនួននាំគ្នាផ្អើលឈុល ខ្លះចូលក្រុង ខ្លះនាំគ្នាចេញទៅស្រុកកំណើតដោយមិនខ្វល់ពីការត្រឡប់មកវិញមានការងារធ្វើ ឬអត់ការងារធ្វើ ឬក៏ត្រឡប់មកកន្លែងធ្វើការវិញត្រូវនៅដាច់ដោយឡែក ១៤ ថ្ងៃនោះទេ។ សម្ទុះនេះធ្វើឲ្យកម្លាំងសមត្ថកិច្ចមានការព្រួយបារម្ភចំពោះស្ថានការណ៍ដែលពិបាកទប់ទល់ និងការប្រមូលផ្តុំនៅតាមសហគមន៍។
ចំពោះចំណេះដឹងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាក់ទងទៅនឹងជំងឺឆ្លងពិបាកធ្វើឲ្យជឿណាស់ដូចកាលឆ្លងជំងឺអេដស៍ចូលដំបូងៗឆ្នាំ ១៩៩៣ គាត់ថាខ្លាចអីអេដស៍ ខ្លាចតែអត់ទេ។ ទាល់តែ ២ ទៅ ៣ អាទិត្យស្លាប់ម្តងភូមិនេះ ម្តងភូមិនោះ ឆ្លងពីប្តីមកប្រពន្ធកូនទៀតបានចាប់ផ្តើមភ្ញាក់ខ្លួនព្រើតចេះប្រើស្រោមអានាម័យ ដើម្បីការពារមេរោគអេដស៍ឆ្លងផងដែរ។ ចំពោះការដោះស្រាយហានិភ័យបែបការឆ្លងមេរោគអេដស៍នេះមិនអាចឆ្លើយតបទៅនឹងករណីឆ្លងកូវីដ១៩ដ៏លឿនរហ័សបែបនេះទេ បើទប់ទល់មិនជាប់ស្ថានការណ៍នៃការឆ្លងជំងឺកូវីដ ១៩ កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរនឹងអាចមានស្លាប់ហើយរដ្ឋត្រូវចំណាយថវិកាជាតិច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ដូចនៅសហរដ្ឋអាមេរិក។
សម្រាប់ថវិកាសប្បុរសជនគ្រាន់តែដោះស្រាយមួយភ្លើងចំបើងនោះទេ។ រដ្ឋត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាអន្តរកាលទប់ស្កាត់ជំងឺកូវីដ១៩ នេះមាន ២ ដដែលគឺទី ១- ការចាត់វិធានការ និងបទបញ្ជាក្តៅដែលបានដាក់ចេញរួចហើយ ទី ២- ការប្រឹងប្រែងផ្សព្វផ្សាយគ្រប់រូបភាព បើទោះបីជាការផ្សាយបន្តផ្ទាល់ការប្រដាល់ ឬក៏ការប្រគំតន្ត្រីតាមកញ្ជាក់ទូរទស្សន៍ ឬតាមបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកគឺត្រូវបញ្ជ្រាបការយល់ដឹងពីគម្លាតសង្គម និងការឆ្លងលក្ខណៈសហគមន៍។
ការអនុវត្តបទបញ្ជាបែបនេះមិនមែនជាការបង្ក្រាបលើសិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋនោះទេគឺត្រូវការការចូលរួមទាំងកម្លាំងសមត្ថកិច្ច និងប្រជាពលរដ្ឋដើរទន្ទឹមគ្នាបានជោគជ័យនូវការទប់ស្កាត់នៃការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩នេះ កុំឲ្យចាំដល់ឆ្លងហើយនាំគ្នាសម្រុកទៅមន្ទីរពេទ្យ និងទៅសម្លុតគំរាមកំហែងគ្រូពេទ្យឬក៏រិះគន់ប្រព័ន្ធសុខាភិបាលរបស់រដ្ឋនោះទេ។
ឧទាហរណ៍ករណីជំងឺឆ្លងមួយទៀតគ្រាន់តែករណីឆ្មាខ្វាច ធ្វើឲ្យកុមារីម្នាក់ស្លាប់នៅខេត្តស្វាយរៀងកាលពីឆ្នាំទៅ ប្រជាពលរដ្ឋនាំគ្នាភ័យស្លន់ស្លោផ្អើលភ្លូកទឹកភ្លូកដីនាំគ្នាទៅចាក់ថ្នាំការពារឆ្កែឆ្កួតនៅប៉ាស្ទ័រ ឬក៏តាមមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋ និងឯកជនរួចហើយនៅពេលខ្វះថ្នាំនាំគ្នាវាយប្រហារប្រព័ន្ធសុខាភិបាលភ្លាមៗនោះដែរ។ រីឯអ្នកមានលុយវិញគ្រាន់តែឮភ្លាម អត់មានឆ្កែខាំអីសោះ ក៏នាំកូនចៅ ១ ពូជទៅទិញថ្នាំវ៉ាក់សាំងចាក់បង្ការមុនបាត់ទៅហើយ ដល់ពេលអ្នកឆ្កែខាំមែនមករកថ្នាំចាក់ចង់អស់ស្តុកកាលនោះនាំគ្នារើសអើងតាំងពីឆ្កែ និងឆ្មា។
អ៊ីចឹងបើចាំដល់ពេលឆ្លងជំងឺហើយគឺមានតែផ្លូវជម្រើស ២ ទេ គឺទី ១- ជាសះស្បើយ និងទី ២- ស្លាប់ ព្រោះមកដល់ពេលនេះមិនទាន់មានថ្នាំវ៉ាក់សាំងការពារជំងឺ និងថ្នាំព្យាបាលនៅឡើយទេនៅលើពិភពលោកនេះ អ៊ីចឹងគឺពឹងលើសំណាង និងការផ្សងព្រេងការសាកល្បងថ្នាំ។ អ៊ីចឹងលក្ខខណ្ឌកូវីដ ១៩ គឺមិនដូចទៅនឹងជំងឺឆ្កែឆ្កួតនោះទេ ដែលខាំហើយនៅមានថ្នាំវ៉ាក់សាំងការពារបាននោះ។ វិធីទប់ស្កាត់កូវីដ ១៩ នេះ មានវិធីងាយៗហើយស្រួលធ្វើគឺកុំនៅជុំៗគ្នាមានន័យថាស្ថិតនៅគម្លាតសង្គមយ៉ាងហោចណាស់ក៏ ១ ម៉ែត្រកន្លះដែរ មិនចូលរួមកម្មវិធីធំៗដែលមានមនុស្សណែនណាន់តាន់តាប់ ឬក៏ពិធីជប់លៀងផ្សេងៗ។
រីឯការលាងដៃសម្អាតនឹងសាប៊ូ ឬក៏អាល់កុល និងពាក់ម៉ាស់ជាប្រចាំពេលចេញក្រៅផ្ទះ ហើយបើគ្មានការអ្វីសំខាន់ គឺនៅផ្ទះមួយរយៈសិនទៅគឺទប់ស្កាត់ជំងឺបានជោគជ័យហើយ។ ហេតុដូច្នេះហើយការបង្ការទប់ស្កាត់ និងការពារការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ ១៩ នៅក្នុងសហគមន៍គឺទាល់តែមានការចូលរួម ទាំងកម្លាំងសមត្ថកិច្ចអន្តរាគមន៍អនុវត្តបទបញ្ជា និងវិធានការឲ្យតឹងរ៉ឹងកុំឲ្យមានការធ្វេសប្រហែស និងការចូលរួមពីប្រជាពលរដ្ឋខ្លួនឯងគឺអនុវត្តតាមវិធីសាមញ្ញទេ បើធ្វើបានមិនចាំបាច់ទៅនាំគ្នាលំបាកដល់គ្រូពេទ្យនោះទេ៕
ចូលរួមផ្តល់យោបល់តាមរយៈ soprach.tong@phnompenhpost.com
