.jpg)
បញ្ហាលិខិតស្នាមបែបបទរដ្ឋបាលសាធារណៈ និងឯកសារច្បាប់បទដ្ឋានគតិយុត្ត ដែលជួបបញ្ហាខុសអក្ខរាវិរុទ្ធ ឬខ្លឹមសារមួយចំនួនគឺអាស្រ័យលើស្ថាប័ន និងក្រសួងសាមីនីមួយៗដែលទម្លាប់ប្រើពាក្យពេចន៍ ឬក៏ឃ្លាឃ្លោងរបស់ខ្លួន ដោយមិនបានផ្ទៀងផ្ទាត់ឲ្យច្បាស់លាស់ បើទោះបីជាមានវចនានុក្រមភាសាខ្មែររបស់សម្តេចសង្ឃ ជួន ណាត ឬពាក្យណែនាំនៅក្នុងព្រឹត្តិបត្រក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ ឬមួយមានទម្រង់លិខិតរដ្ឋបាលទុកគ្រាន់ធ្វើជាត្រីវិស័យក៏ដោយ។
ជួនកាលទៅលិខិតខ្លះ សរសេរឈ្មោះ ឬក៏តួនាទីរបស់អ្នកដែលត្រូវផ្ញើជូនហ្នឹងមិនទាំងត្រឹមត្រូវផង ធ្វើឲ្យម្ចាស់សាមីខ្លួនមិនពេញចិត្ត រួចក៏ផ្ញើលិខិតមកកាន់ស្ថាប័នដើមវិញ ដោយសារសរសេរឈ្មោះ ឬក៏តួនាទីរបស់គេខុស។
ឧទាហរណ៍ឈ្មោះថា្នក់ដឹកនាំដែលពិបាកសរសេរហើយពិបាកចងចាំ ពោលគឺបើមិនធ្លាប់ឃើញទេ ច្បាស់ជាសរសេរមិនត្រូវឡើយ។ ករណីដូចជា ឈ្មោះ លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ និងលោក ហង់ជួន ណារ៉ុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡាជាដើម។
នេះជាបញ្ហាលិខិតស្នាមរបស់ស្ថាប័នមួយចំនួនដែលខ្វះការយកចិត្តទុកដាក់ ដោយសារមានមន្ត្រីខ្លះធ្វើការឲ្យរួចតែពីដៃ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត លិខិតស្នាមខ្លះគឺមិនបានបំពេញទៅតាមលំដាប់លំដោយនៃដំណាក់កាលរបស់វាតែម្តង បើទោះជាស្ថាប័ន ឬក៏ក្រសួងសាមីបានបោះពុម្ពក្បាលសំបុត្រ (Letter head) សម្រាប់បំពេញដែលមាននិមិត្តសញ្ញាស្ថាប័ន កន្លែងចុះលេខកាលបរិច្ឆេទថ្ងៃ ខែ ឆ្នាំ ទាំងពុទ្ធសករាជ និងគ្រិស្តសករាជ និងអាសយដ្ឋានក៏ដោយ។
ពោល គឺមិនមានអ្នកត្រួតពិនិត្យឲ្យបានយ៉ាងតិច ២ ទៅ ៣ នាក់លើខ្លឹមសារនៃលិខិតនោះមុនពេលប្រធានចុះហត្ថលេខា និងប្រថាប់ត្រាស្ថាប័ននោះទេ។ រីឯស្ថាប័នខ្លះខ្ជីខ្ជា ឬក៏អាងតែគិតថាស្ថាប័នខ្លួនឯងតូចគេមិនសូវចាប់អារម្មណ៍ ហើយបើបោះពុម្ពក្បាលសំបុត្រគឺអស់លុយ អ៊ីចឹងទេ ប្រើក្បាលសំបុត្រតាមរយៈកុំព្យូទ័រ MS Word ហើយព្រីនចេញមកដើម្បីចុះហត្ថលេខារួចផ្ញើចេញ ឬក៏ផ្សព្វផ្សាយយកតែម្តង។
ឧទាហរណ៍កាលពីថ្ងៃទី ៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០២០ កន្លងទៅស្ថាប័នសហព័ន្ធកីឡាបាល់ទាត់កម្ពុជាបានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានផ្លូវការមួយ។ ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលចេញផ្សព្វផ្សាយដំបូងគឺសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាននោះមិនមានការចុះលេខលិខិត និងការចុះហត្ថលេខាបំព្រួញភាសាសាមញ្ញថា គ្រីស (Initial) នៅខាងចុងលិខិតនោះទេ។ តែក្រោយមកដោយសារមានការរិះគន់ក៏មានការកែតម្រូវលើសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាននោះភ្លាមៗដែរ។
រីឯករណីមួយទៀតគឺការលួចបញ្ចេញលិខិត ឬក៏ឯកសារផ្លូវការដែលមិនទាន់រៀបចំចប់សព្វគ្រប់ ដោយនៅត្រឹមជាសេចក្តីព្រាងនៅឡើយ តែលិខិត ឬក៏ឯកសារទាំងនោះបានធ្លាយចេញតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយទាំងស្រកេកស្រកាក គ្មានលេខ គ្មានកាលបរិច្ឆេទ គ្មានអ្នកចុះហត្ថលេខា និងត្រាផង។
លុះពេលជជីកសួរនាំទៅខាងស្ថាប័នផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានក៏ឆ្លើយមកវិញថា ស្ថាប័នដែលចេញនោះប្រញាប់ពេក ពោលគឺត្រូវចេញឲ្យទាន់សភាពការណ៍។ ករណីស្រដៀងគ្នានេះដែរ គឺមានអ្នកលួចថតតែក្បាលលិខិត ឬក៏ឯកសាររបស់រាជរដ្ឋាភិបាលហើយថតចម្លងតែ ១ ទំព័រដំបូងរួចយកមកផ្សព្វផ្សាយតាមសារព័ត៌មានព្រោងព្រាត ដូចជាកាលពីថ្មីៗកន្លងមកនេះមានការផ្សព្វផ្សាយអនុក្រឹត្យរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលស្តីពី «ការអនុញ្ញាតឱ្យមន្ត្រីរាជការ និយោជិត កម្មករឈប់សម្រាកការងារនៅថ្ងៃទី ១៧ ទី ១៨ ទី ១៩ ទី ២០ និងទី ២១ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០២០» ដើម្បីជំនួសបុណ្យចូលឆ្នាំដែលមិនបានឈប់សម្រាក ដោយសារតែការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ១៩។ ករណីនេះត្រូវបានសារព័ត៌មានអនឡាញចេញព្រោងព្រាតសុទ្ធតែអនុក្រឹត្យរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលអនុម័តឲ្យឈប់រយៈពេល ៥ ថ្ងៃពីថ្ងៃទី ១៧ ដល់ទី ២១ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០២០។
លុះពេល ពិនិត្យមើលទៅឯកសារយោងអនុក្រឹត្យហ្នឹងថតមកតែ ១ ទំព័រហើយបញ្ឆិត របៀបលាក់លៀមឆក់កណ្ដៀតទៀត ដោយឯកសារហ្នឹងគ្មានចុះលេខជាក់លាក់ គ្មានកាលបរិច្ឆេទ ហើយពេលដែលយកមិនអស់ អ៊ីចឹងមិនឃើញមានការចុះហត្ថលេខារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ឬក៏នាយករដ្ឋមន្ត្រីស្តីទីណាម្នាក់ និងត្រារាជរដ្ឋាភិបាលនោះទេ។
អ៊ីចឹងហើយឯកសារប្រភេទនេះពិបាកនឹងយកជាផ្លូវការណាស់ ព្រោះមិនមានលក្ខណៈគ្រប់គ្រាន់ទៅតាមបែបបទរដ្ឋបាល ហើយរាជរដ្ឋាភិបាលអាចបដិសេធឯកសារនេះ ឬក៏ឆ្លើយថាជាឯកសារក្លែងក្លាយបាន។ ហេតុដូច្នេះហើយប្រធានស្ថាប័ននានា គួរតែពង្រឹងការគ្រប់គ្រងរាល់លិខិតស្នាម ឬក៏ឯកសារផ្លូវការពោលគឺទាល់តែមានលក្ខខណ្ឌគ្រប់គ្រាន់តាមបែបបទរដ្ឋបាលសឹមអនុញ្ញាតឲ្យចេញផ្សាយហើយត្រូវហាមបញ្ចេញឯកសារ ខណៈលិខិតនោះស្ថិតនៅត្រឹមតែជាសេចក្តីព្រាងនៅឡើយនោះ ពីព្រោះវាអាចមានបញ្ហានៅពេលដែលព័ត៌មាននោះត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរក៏ក្លាយទៅជាព័ត៌មានមិនពិតវិញ។
សារៈសំខាន់នៃការចុះលេខ និងកាលបរិច្ឆេទរបស់លិខិត ឬក៏ឯកសារផ្លូវការរបស់ស្ថាប័ន ឬក្រសួងគឺការរៀបចំទុកដាក់ឯកសារឲ្យមានរបៀបរៀបរយ និងការយកមកធ្វើជាឯកសារយោងបាន។
យ៉ាងណាមិញរាល់លិខិតស្នាម និងឯកសារផ្លូវការត្រូវតែមានលេខាជំនួយការរដ្ឋបាល និងមន្ត្រីបច្ចេកទេសពិនិត្យមើលខ្លឹមសារ អក្ខរាវិរុទ្ធ ឈ្មោះ និងតួនាទីឲ្យត្រឹមត្រូវរួចហើយត្រូវចុះហត្ថលេខាបំព្រួញដែលភាសាសាមញ្ញថាគ្រីសទាំងអស់គ្នានៅខាងចុងបញ្ចប់នៃលិខិត ឬក៏នៅចុងបញ្ចប់នៃកាលបរិចេ្ឆទ ប្រសិនបើលិខិតនោះដាក់កាលបរិច្ឆេទនៅខាងក្រោមមុនដាក់ជូនប្រធាន ឬក៏មន្ត្រីដែលមានសិទ្ធិចុះហត្ថលេខានោះ។ អ្នកដែលបានចុះហត្ថលេខាបំព្រួញហ្នឹងមានន័យថាអ្នកនោះបានអាន និងយល់ស្របលើខ្លឹមសារនៃលិខិតស្នាម និងឯកសារផ្លូវការរួចហើយពោលគឺពួកគេក៏មានការទទួលខុសត្រូវផងដែរ។
ក៏ប៉ុន្តែប្រសិនបើមានមន្ត្រីណាដែលនៅមិនទាន់មានចំណេះដឹងផ្នែកតាក់តែងលិខិតស្នាម ឬក៏ឯកសាររដ្ឋបាលជាផ្លូវការ គឺអង្គភាពគួរតែបញ្ជូនទៅបណ្តុះបណ្តាលបន្ថែមនៅសាលាភូមិន្ទរដ្ឋបាល ឬក៏ការរៀនបង់ថ្លៃផ្នែករដ្ឋបាលសាធារណៈជាដើម។ កន្លងមកទាំងរដ្ឋបាលថ្នាក់ជាតិ និងរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិបានបញ្ជូនមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធនឹងការគ្រប់គ្រងតាមបែបបទរដ្ឋបាលឲ្យមករៀននៅសាលាភូមិន្ទរដ្ឋបាលដើម្បីបំប៉នបន្ថែមឲ្យយល់ដឹងស៊ីជម្រៅពីរបៀបធ្វើការតាមបែបបទរដ្ឋបាលដែលមានស្ដង់ដាតែមួយ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាទំនាក់ទំនង។ ពីព្រោះថា បញ្ហាលិខិតស្នាមកន្លងមកគឺមានមន្ត្រីបច្ចេកទេសខ្លះបានវាយតម្លៃទាបលើការងារនេះហើយចេះតែធ្វើឲ្យតែបានៗទៅ។
តែមានឆ្ងល់ខ្លួនឯងទេថា ហេតុអ្វីបានជាដាក់លិខិតរួចហើយ គេមិនព្រមឆ្លើយតបមកវិញ? ឬក៏ជួនកាលគេផ្ញើលិខិតនោះមកវិញឲ្យកែឈ្មោះ ឬតួនាទី ឬក៏ឲ្យចុះលេខក្នុងលិខិតនោះឲ្យបានត្រឹមត្រូវ មុនពេលគេឆ្លើយតបតាមលេខលិខិតហ្នឹងជាថ្មី៕
ចូលរួមផ្តល់យោបល់តាមរយៈ soprach.tong@phnompenhpost.com
