.jpg)
អ្នកភូមិមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ក្នុងឃុំរកាខេត្តបាត់ដំបង។ ហេង ជីវ័ន
ថ្មីៗនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលបានបង្ហាញសមិទ្ធផលដែលបានសម្រេច និងរំពឹងទុកថា នឹងទទួលបានជោគជ័យ ៥ ឆ្នាំមុនការកំណត់គោលដៅនៅឆ្នាំ ២០៣០ របស់អង្គការសហប្រជាតិក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងការលុបបំបាត់ការរីករាលដាលនៃការចម្លងមេរោគអេដស៍នៅប្រទេសកម្ពុជា ដែលអត្រាប្រេវ៉ាឡង់ក្នុងចំណោមមនុស្សពេញវ័យអាយុពី ១៥ ដល់ ៤៩ ឆ្នាំមកត្រឹម ០,៥ ភាគរយនៅឆ្នាំ ២០១៩ (NAA, 2019)។
តែទោះយ៉ាងណានៅក្នុងរបាយការណ៍របស់អាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺអេដស៍ (NAA) ដែលសារព័ត៌មានភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ទើបតែទទួលបាននោះនៅមានចំណុចដែលប្រឈមនៅឡើយ នោះគឺមានភាគរយនៃអ្នកប្រើថ្នាំប្រឆាំងនឹងមេរោគអេដស៍ និងការព្យាបាល (ART) បានតែ ៨៤ ភាគរយ ក្នុងចំណោមអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ចំនួនសរុបទូទាំងប្រទេស ៧៣០០០ នាក់ហើយមានតែ ៩៦ ភាគរយទេដែលមានប្រសិទ្ធភាព។
ចំណុចចន្លោះប្រហោងនេះហើយ ដែលជាបញ្ហាប្រឈម ជាពិសេសចំពោះកុមារដែលផ្ទុកមេរោគអេដស៍ដែលបានឆ្លងពីម្តាយ ឬពីសមាជិកគ្រួសារ ឬក៏តាមរយៈការប្រើប្រាស់ថ្នាំញៀនដោយចាក់ ឬក៏ការឆ្លងដោយប្រការណាមួយ ដោយមានការធ្វេសប្រហែសរបស់គ្រូពេទ្យភូមិនោះ។ ពួកគេដែលប្រើថ្នាំប្រឆាំងនឹងមេរោគអេស៍ដែលមានតាំងពីឆ្នាំ ២០០៤ មកម្ល៉េះ ដោយកុមារមួយចំនួនអាយុបានពេញវ័យបន្តពូជ ហើយមកទល់បច្ចុប្បន្ននេះ និងត្រូវបានគ្រូពេទ្យចាត់ចូលទៅក្នុងក្រុមមនុស្សពេញវ័យផងដែរ លែងជាកុមារភាពទៀតហើយ។
បញ្ហានេះត្រូវបានមន្ត្រីបច្ចេកទេសជំនាញខាងបង្ការ និងការព្យាបាលជំងឺអេដស៍ទាំងរដ្ឋ ទាំងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលចូលរួមចំណែកការទប់ស្កាត់នៃការឆ្លងជំងឺអេដស៍នេះនៅតាមសហគមន៍មួយចំនួន ដែលកំពុងធ្វើការផ្ទាល់បានចែករំលែកនូវបទពិសោធជាមួយការព្រួយបារម្ភនេះផងដែរ។
មន្ត្រីបច្ចេកទេសទាំងនោះបានអះអាងមានលក្ខណៈប្រហាក់ប្រហែលគ្នាមកភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា កាលពីពួកគេនៅតូចជាកុមារផ្ទុកមេរោគអេដស៍គឺងាយស្រួលក្នុងការប្រើថ្នាំប្រឆាំងនឹងមេរោគអេដស៍ និងផ្តល់ប្រឹក្សា តែនៅពេលពួកគេដល់អាយុចាប់ពី ១៤ ឆ្នាំឡើងទៅគេចាត់ចូលទៅក្នុងក្រុមមនុស្សវ័យជំទង់ គឺចាប់ផ្តើមមានការលំបាកក្នុងការព្យាបាលដោយប្រើឱសថប្រឆាំងនឹងមេរោគអេដស៍មានករណីបោះបង់ផង ប្រើផង តែខ្លះទៀតគឺបោះបង់ចោលលែងប្រើតែម្តង។
កិច្ចខិតខំរបស់មន្ត្រីបច្ចេកទេស និងមន្ត្រីនៅតាមសហគមន៍ក្នុងការអនុវត្តទៅតាមទ្រឹស្តី និងគោលគំនិតនៃការព្យាបាលដោយឱសថប្រឆាំងនឹងមេរោគអេដស៍ដែលមធ្យោបាយបង្ការការចម្លងមេរោគអេដស៍ ដែលជាផ្នែកមួយនៃយុទ្ធវិធីលុបបំបាត់ការឆ្លងថ្មីនៃមេរោគអេដស៍នៅប្រទេសកម្ពុជា (NCHADS, 2012)។
ដោយផ្អែកនៅលើរបកគំហើញនៃការសិក្សាទៅលើជីវសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រដែលបានបោះពុម្ព និងផ្សព្វផ្សាយនៅលើ The New England journal of medicine ឆ្នាំ ២០១១ បង្ហាញថា មិនឆ្លងមេរោគអេដស៍រហូតដល់ទៅ ៩៦ ភាគរយទៅដៃគូរបស់គាត់ នៅពេលដែលពួកគេ ព្យាបាលដោយប្រើថ្នាំប្រឆាំងនឹងមេរោគអេដស៍បានត្រឹមត្រូវ។
ទោះបីជាមិនមានទិន្នន័យជាក់លាក់ចំពោះករណីប្រើប្រាស់ថ្នាំប្រឆាំងនឹងមេរោគអេដស៍ទៀងទាត់នេះក៏ដោយក៏មានផលប៉ះពាល់ទៅលើការធ្វើតេស្តឈាម ចំពោះអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ (Viral load test) ឃើញមានតែ ៨៥ ភាគរយទេ ដែលបញ្ជាក់ថា មេរោគអេដស៍មានតិចតួច (undetected) មិនអាចឆ្លងទៅអ្នកដទៃបានលទ្ធផលតេស្តកាលពីឆ្នាំ ២០១៧ (UNAID, 2019)។ មានន័យថា មាន ១៥ ភាគរយទៀត ដែលមេរោគអេដស៍មានបរិមាណច្រើន អាចឆ្លងទៅដៃគូបាន។
ចំពោះយុវវ័យដែលពួកគេធំឡើងពីកុមារហើយប្រើប្រាស់ថ្នាំប្រឆាំងមេរោគអេដស៍មិនទៀងទាត់ដែលយុវតីម្នាក់អាយុ ១៩ ឆ្នាំកំពុងសិក្សានៅខេត្តបាត់ដំបងបានផ្តល់បទសម្ភាសឱ្យភ្នំពេញ-ប៉ុស្តិ៍កាលពីចុងសប្តាហ៍មុន។
ប្អូនស្រីបានរៀបរាប់ថា៖ «ខ្ញុំបានប្រើថ្នាំប្រឆាំងមេរោគអេដស៍តាំងពីតូចមក តែមកដល់ធំឡើងខ្ញុំកាន់តែមានការលំបាកខ្លាំង ធ្វើឱ្យខ្ញុំតូចចិត្តចង់តែសម្លាប់ខ្លួនម្តងៗទេ បើទោះបីជាមានយុវជនម្នាក់គាត់ស្រឡាញ់លើកទឹកចិត្តខ្ញុំក៏ដោយ។ ជួនកាលខ្ញុំធា្លប់បោះបង់រយៈ ៦ ខែគឺខ្ញុំទុកថ្នាំចោល ខ្ញុំកុហកគ្រូពេទ្យ និងគ្រួសារថា បានលេបថ្នាំរួចហើយ ហើយថ្មីៗនេះ ក៏ខ្ញុំធ្លាប់បោះបង់ម្តងទៀតតែមិត្តប្រុសរបស់ខ្ញុំ ដែលតាមស្រឡាញ់ខ្ញុំ នៅតែព្យាយាមលើកទឹកចិត្តខ្ញុំ ឱ្យបន្តប្រើថ្នាំបន្តទៅទៀតព្រោះមានគាត់ជាអ្នកស្រឡាញ់ខ្ញុំដែរ គាត់មិនរើសអើងខ្ញុំទេ បើទោះបីជាគាត់ដឹងថា ខ្ញុំមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ក៏ដោយ តែយើងមិនទាន់ឈានដល់ការរួមភេទនៅឡើយទេ។ គ្រូពេទ្យក៏តែងតែពន្យល់ខ្ញុំអំពីបញ្ហាសុខភាពដូចរាល់ដង»។
ប្អូនស្រីបានបន្តទៀតថា៖ «ខ្ញុំបានដឹងថាអ្នកនៅក្នុងសហគមន៍ ដែលក៏ជាមិត្តភក្តិខ្ញុំដែរអាយុប្រហាក់ប្រហែលខ្ញុំមានផ្ទុកមេរោគដូចខ្ញុំដែរ តែគាត់ប្រើប្រាស់ថ្នាំ ប្រើឈប់ៗដូចខ្ញុំដែរ។ ឥឡូវគាត់មានកូន ១ ហើយ រួចបានរៀបការជាមួយមិត្តប្រុសគាត់ហ្នឹងហើយ ក្រោយមកខ្ញុំមិនបានទាក់ទងគាត់ទៀតទេ។ រីឯប្រុសៗ ២ នាក់ អាយុស្របាលៗខ្ញុំគឺបោះបង់ការប្រើប្រាស់ថ្នាំចោល ហើយចាកចេញពីភូមិតែម្តង»។
ករណីរបស់យុវតីផ្ទុកមេរោគអេដស៍រូបនេះ និងការរៀបរាប់ពីឥរិយាបថរបស់យុវវ័យផ្សេងទៀតចំពោះការព្យាបាលដោយប្រើឱសថប្រឆាំងនឹងមេរោគអេដស៍នេះ មិនទៀងទាត់ និងត្រឹមត្រូវបែបនេះធ្វើឱ្យពួកគេមានហានីភ័យក្នុងការឆ្លងមេរោគអេដស៍ខ្ពស់ទៅដៃគូរបស់ពួកគាត់ ប្រសិនបើពួកគេមិនបានប្រើប្រាស់ស្រោមអនាម័យ។
សរុបមកវិញបើទោះបីជាកម្ពុជាទទួលបានជោគជ័យគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងការទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលនៃជំងឺអេដស៍ សូម្បីតែប្រទេសមួយចំនួនក៏យកករណីសិក្សាបទពិសោធល្អៗក្នុងការគ្រប់គ្រងនៃការរីករាលដាលជំងឺអេដស៍របស់កម្ពុជាយកទៅអនុវត្តនៅប្រទេសរបស់ពួកគេដែរ និងករណីនេះក៏បានត្រូវចូលរួមបង្កើតទ្រឹស្តី ចូលរួមការយកសំណាក ក៏ដូចជាការធ្វើអន្តាគមន៍តាមរយៈការសិក្សាស្រាវជ្រាវ។
តែអ្វីដែលជាបញ្ហានៅចន្លោះប្រហោងនោះមេរោគអេដស៍អាចឆ្លងពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់ទៀតនោះ គឺប្រែប្រួលឥរិយាបថផ្លូវភេទពីកុមារភាព និងយុវវ័យ នៅពេលពួកគេកំពុងតែផ្ទុកមេរោគអេដស៍នោះមានន័យថា ពួកគេកំពុងប្រើថ្នាំ ART មិនត្រឹមត្រូវ និងជាប់លាប់ហើយគាត់ទៅរួមភេទជាមួយដៃគូរបស់ខ្លួនដោយមិនបានប្រើស្រោមអនាម័យ។
ហេតុដូច្នេះហើយអ្វីដែលធ្វើបាននោះ គឺត្រូវធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវជាក់លាក់បែបជីវសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រអំពីការធ្វើតេស្តឈាមទំនាក់ទំនងគ្នារវាងយុវវ័យផ្ទុកមេរោគអេដស៍ប្រើថ្នាំ ART មិនទៀងទាត់ និងការឆ្លងមេរោគអេដស៍ទៅដៃគូរបស់គាត់ តាមរយៈការរួមភេទ។ ជាងនេះទៅទៀតសម្រាប់របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំរបស់ស្ថាប័នដែលធ្វើការជាមួយនឹងជំងឺអេដស៍គួរតែរាយការណ៍ឱ្យបានជាក់លាក់នូវបញ្ហាប្រឈម ដែលបានជួបប្រទះ ដើម្បីរៀបចំឧបករណ៍ទំនើបៗ បង្កើតសារថ្មីៗដើម្បីផ្សព្វផ្សាយទាក់ទាញយុវវ័យចំពោះការចូលរួម និងការអនុវត្តការប្រើថ្នាំ ART ឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ជាជាងសរសេររបាយការណ៍បង្ហាញតែចំណុចល្អៗនោះ៕
ចូលរួមផ្តល់យោបល់តាមរយៈ soprach.tong@phnompenhpost.com
