ភ្នំពេញៈ កម្ពុជានៅបន្តចំណាយលើការនាំចូលច្រើនជាងការនាំចេញ ហើយបានធ្វើឲ្យឱនភាពជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្មរីកកាន់តែធំឡើងគិតត្រឹមឆ្នាំ ២០១៨ ដែលមានរហូតដល់ ៥,២ ពាន់លានដុល្លារ។ នេះបើតាមរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំរបស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា។
របាយការណ៍ស្ថានភាពជញ្ជីងទូទាត់របស់ NBC បានបង្ហាញថា កម្ពុជាបាននាំចូលទំនិញមានតម្លៃជាទឹកប្រាក់រហូតដល់ ១៨,៨ ពាន់លានដុល្លារកាលពីឆ្នាំ ២០១៨ ខណៈបាននាំចេញទំនិញមានតម្លៃជាទឹកប្រាក់ត្រឹមតែ ១៣,៦ ពាន់លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះ។ យោងតាម NBC ទាំងទឹកប្រាក់នៃការនាំចេញ និងនាំចូលនៅឆ្នាំ ២០១៨ សុទ្ធតែមានកំណើនធៀបនឹងឆ្នាំ ២០១៧ គឺការនាំចូលកើនឡើង ២១,៣ ភាគរយ និងការនាំចេញកើន ២១ ភាគរយ។
របាយការណ៍ NBC ដែលចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃសៅរ៍បង្ហាញថា៖ «កំណើនតម្រូវការក្នុងស្រុកលើទំនិញមួយចំនួន ដូចជាសម្ភារសំណង់ យានយន្ត គ្រឿងបរិភោគ គួបផ្សំនឹងការកើនឡើងថ្លៃប្រេងឆៅលើទីផ្សារអន្តរជាតិ និងកំណើនតម្រូវការវត្ថុធាតុដើមពីបរទេសសម្រាប់ផលិតផលនាំចេញ ជាកត្តាចម្បងជំរុញកំណើនការនាំចូល»។
របាយការណ៍របស់ NBC បង្ហាញថា ខណៈឱនភាពពាណិជ្ជកម្មរបស់ប្រទេស កម្ពុជា មានចំនួន ៥,២ ពាន់លានកាលពីឆ្នាំ ២០១៨ ទឹកប្រាក់នៃឱនភាពពាណិជ្ជកម្មនេះកើនឡើង ២២ ភាគរយធៀបនឹង ៤,២៧ ពាន់លានដុល្លារកាលពីឆ្នាំ ២០១៧។ ឱនភាពពាណិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជាកាលពីឆ្នាំ ២០១៥ មានចំនួន ៣,៩៤ ពាន់លានដុល្លារ និងឆ្នាំ ២០១៦ មានចំនួន ៣,៨៤ ពាន់លានដុល្លារ។
លោក Hiroshi Suzuki ប្រធានសេដ្ឋវិទូនៅវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវពាណិជ្ជកម្មសម្រាប់ប្រទេស កម្ពុជា (BRIC) បានឲ្យដឹងថា ស្ថានភាពឱនភាពពាណិជ្ជកម្មរបស់ប្រទេស កម្ពុជា គឺជានិន្នាការធម្មតាសម្រាប់បណ្ដាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។ កំណើនឱនភាពពាណិជ្ជកម្ម តែងកើតមានក្នុងអំឡុងដំណាក់កាលកំណើនខ្ពស់ ព្រោះដើម្បីអាចសម្រេចបានកំណើនខ្ពស់ វាចាំបាច់ត្រូវនាំចូលឧបករណ៍ថ្មីជាច្រើនប្រភេទ និងវត្ថុធាតុដើមសម្រាប់ការផលិត។
លោក Suzuki ឲ្យដឹងថា សូម្បីតែប្រទេស ជប៉ុន ក៏បានឆ្លងកាត់ដំណាក់កាលឱនភាពពាណិជ្ជកម្មនេះដូចគ្នាដែរនៅក្នុងអំឡុងសេដ្ឋកិច្ចមានកំណើនខ្ពស់ក្នុងអំឡុងចាប់ពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៥០ ដល់ទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៦០។
លោក Suzuki ពន្យល់ថា ឱនភាពជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជាត្រូវបានប៉ះប៉ូវទាំងស្រុងដោយអតិរេកគណនីសេវាកម្ម (ភាគច្រើនទេសចរណ៍) ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវការ (ODA) និងការវិនិយោគផ្ទាល់បរទេស (FDI)។ កត្តាសំខាន់ៗទាំងនេះ បានធ្វើឲ្យជញ្ជីងទូទាត់កម្ពុជាមានអតិរេកក្នុងអំឡុងពេលជាច្រើនឆ្នាំ និងបានពូនគរទុនបម្រុងរូបិយប័ណ្ណបរទេសឲ្យកើនឡើងដល់ប្រហែល ១០ ពាន់លានដុល្លារ កាលពីចុងឆ្នាំ ២០១៨ ដែលអាចរ៉ាប់រងលើការនាំចូលប្រហែល ៦ ខែ (ជាធម្មតា ៣ ខែគឺគ្រប់គ្រាន់)។
លោកថ្លែងថា៖ «ដូច្នេះ នៅដំណាក់កាលនេះ ឱនភាពពាណិជ្ជកម្ម គឺមិនមែនជានិន្នាការធ្ងន់ធ្ងរ ឬក៏ជាហានិភ័យធ្ងន់ធ្ងរសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជានោះទេ»។
លោកបន្ថែមថា ដើម្បីបន្តកំណើនសេដ្ឋកិច្ចល្អក្នុងរយៈពេលវែង វាចាំបាច់សម្រាប់កម្ពុជាក្នុងការបន្តកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងសម្រាប់ការបង្កើនការនាំចេញឲ្យបានច្រើន តាមរយៈការពង្រឹងសមត្ថភាពប្រកួតប្រជែង និងការធ្វើពិពិធកម្មឧស្សាហកម្ម និងទិសដៅនាំចេញ។
លោក Suzki ថ្លែងថា៖ «មានការរំពឹងថា កម្ពុជានឹងបន្តកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ក្នុងការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរកាន់តែច្រើនមកកម្ពុជា និងបន្តទាក់់ទាញ FDI កាន់តែច្រើនតាមរយៈការកែលម្អបរិយាកាសវិនិយោគ»។
របាយការណ៍របស់ NBC បង្ហាញថា សហភាពអឺរ៉ុប គឺជាទីផ្សារមួយរបស់កម្ពុជា ដែលមាន ២៩ ភាគរយនៃតម្លៃនាំចេញសរុបរបស់កម្ពុជាកាលពីឆ្នាំមុន។ អាមេរិក គឺជាទិសដៅនាំចេញឈានមុខគេទី២ ដែលមាន ២៤ ភាគរយ បន្ទាប់មកចក្រភពអង់គ្លេសមាន ៩ ភាគរយ និងជប៉ុន ៨ ភាគរយ។
ប្រទេសដែលកម្ពុជានាំចូលឈានមុខគេគឺចិន ដែលមាន ៤០ ភាគរយនៃការនាំចូលសរុបកាលពីឆ្នាំមុន តាមពីក្រោយដោយប្រទេស ថៃ ១៥,៥ ភាគរយ វៀតណាម ១១,៧ ភាគរយ និងជប៉ុន ៤ ភាគរយ។
លោក លឹម ហេង អនុប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា បានឲ្យដឹងកាលពីម្សិលមិញថា ការជំរុញឧស្សាហកម្មតម្រង់ទិសដៅនាំចេញ និងវិស័យសំណង់ បានជំរុញតម្រូវការវត្ថុធាតុដើម និងផលិតផលពាក់កណ្ដាលសម្រចពីបរទេស ដើម្បីគាំទ្រដល់ការផលិត ខណៈមានការផ្គត់ផ្គង់បន្តិចបន្តួចពីការផលិតក្នុងស្រុក។
លោកឲ្យដឹងថា វាជានិន្នាការធម្មតាដែលប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ តែងតែមានតម្លៃនាំចូលធំជាងការនាំចេញ ហើយលោកសង្ឃឹមថា គម្លាតនេះនឹងរួមតូច នៅពេលការផលិតផលកសិកម្មនឹងកាន់តែប្រសើរឡើង និងការអភិវឌ្ឍវិស័យរ៉ែ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «យើងកំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលអភិវឌ្ឍន៍ដូច្នេះយើងមានតម្រូវការធំសម្រាប់សម្ភារគ្រឿងយន្ត ឬឧបករណ៍ដើម្បីគាំទ្រកំណើននៃការផលិតជាច្រើនប្រភេទ»។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ប្រទេសមួយចំនួនដូចជា ថៃ និងវៀតណាម ធ្លាប់មានឱនភាពពាណិជ្ជកម្ម ពេលប្រទេសទាំងនេះកំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលរីកចម្រើនដំបូង ហើយបន្ទាប់មកគម្លាតនេះរួមតូចបន្តិចម្ដងៗ នៅពេលការផលិតក្នុងស្រុករបស់គេកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ»៕ LA