.jpg)
ទីតាំងផលិតប្រេងក្នុងសមុទ្របាឡាល់ ដែលជាដែនទឹករបស់ប្រទេស កាតា។ រូបថត AFP ហុង មិនា
ក្រុងញូវយ៉កៈ សំណើច្បាប់ដែលផ្តោតទិសដៅលើអង្គការប្រទេសនាំចេញប្រេង (OPEC) កំពុងដំណើរការទៅមុខនៅក្នុងសភាអាមេរិក ដែលអាចបង្កើនបញ្ហាប្រឈមថ្មីផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងភូមិសាស្ដ្រនយោបាយសម្រាប់ទីផ្សារប្រេងអន្តរជាតិ។
ការដាក់ក្រុមប្រទេសនាំចេញប្រេងឲ្យនៅក្រៅច្បាប់
គណៈកម្មាធិការសភាជាន់ទាបនៅខែនេះបានអនុម័ត «សំណើច្បាប់ស្តីពីគ្មានក្រុមប្រទេសផលិត និងនាំចេញប្រេង (NOPEC) ឆ្នាំ ២០១៩» ហើយកំណែថ្មីនៃសំណើច្បាប់នេះ ក៏ត្រូវបានស្នើឡើងផងដែរនៅក្នុងព្រឹទ្ធសភា។ បើទោះជាសំណើច្បាប់នេះទទួលបានការគាំទ្រពីគណបក្សទាំង ២ ក្តីក៏នៅតែមិនទាន់មានការកំណត់ពេលវេលាសម្រាប់ឲ្យមានការពិចារណាលើសំណើច្បាប់នេះដោយសភាពេញអង្គនៅឡើយទេ។
សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះនឹងស្វែងរកការរារាំងអង្គការ OPEC និងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អង្គការមិនឲ្យកែតម្រូវកម្រិតផលិតកម្មរបស់ពួកគេដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់តម្លៃប្រេង។
ស្ថិតក្រោមសំណើច្បាប់នេះ អភ័យឯកសិទ្ធិអធិបតេយ្យភាពនឹងលែងការពារសមាជិកអង្គការ OPEC ពីការអនុវត្តច្បាប់ប្រឆាំងអាជីវកម្មផ្ដាច់មុខរបស់ក្រសួងយុត្តិធម៌អាមេរិកទៀតហើយ។
អង្គការ OPEC និងអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ដែលជាសមាជិកដ៏មានឥទ្ធិពលរបស់អង្គការនេះ កាលពីចុងឆ្នាំ ២០១៦ សម្រេចបានកិច្ចព្រមព្រៀងមួយជាមួយរុស្ស៊ីក្នុងការដាក់កម្រិតទិន្នផល ដើម្បីបង្កើនតម្លៃប្រេងឆៅ។
ប្រវត្តិសាស្ដ្រដ៏យូរក្នុងសភា
កិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់សភានៅពេលថ្មីៗក្នុងការចាត់វិធានការលើអង្គការ OPEC កើតមានតាំងពីឆ្នាំ ២០០០ មកម៉្លេះ ហើយកំណែផ្សេងៗនៃសំណើច្បាប់ NOPEC នេះត្រូវបានស្នើឡើងម្តងម្តាលចាប់តាំងពីពេលនោះមក ទោះបីជាមានការជំទាស់ពីក្រុមបញ្ចុះបញ្ចូលពាណិជ្ជកម្ម និងប្រេងក្តី។
លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក George W. Bush និងលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា បានជំទាស់វិធានការនេះ ដោយបានដាក់កម្រិតដល់ចក្ខុវិស័យរបស់សំណើច្បាប់នេះតាមរយៈអំណាចវេតូរបស់ប្រធានាធិបតី។
អត្ថន័យ និងការដាក់សម្ពាធ
អ្នកវិភាគមួយចំនួនមើលឃើញការជជែកវែកញែកស្តីពីសំណើច្បាប់ NOPEC នេះថាជាការបង្កើនឥទ្ធិពលរបស់អាមេរិក។
ក្រុមហ៊ុន Barclays បានឲ្យដឹងក្នុងរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវមួយថា៖ «ទោះបីជាសំណើច្បាប់នេះមិនក្លាយទៅជាច្បាប់ក៏ដោយ ក៏វានឹងនាំមកនូវផលចំណេញខ្លាំងដល់រដ្ឋាភិបាលផងដែរ បើតម្លៃចាប់ផ្ដើមកើនឡើង»។
យោងតាមក្រុមហ៊ុន Barclays សំណើច្បាប់នេះនឹងផ្ដល់ជម្រើសបន្ថែម «ដែលអាចត្រូវគេបានមើលឃើញថាជាការពិន័យ» ក្នុងគ្រាដែលមានភាពចម្រូងចម្រាស់ជុំវិញឃាតកម្មរបស់អ្នកកាសែតអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតលោក Jamal Khashoggi ឬកិច្ចខិតខំប្រែងប្រែងជាបន្តរបស់អង្គការ OPEC ក្នុងការគ្រប់គ្រងតម្លៃ ខណៈដែលអង្គការ OPEC ជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តនានានឹងជួបប្រជុំនៅខែក្រោយក្នុងប្រទេស អាស៊ែបៃហ្សង់។
លោក ដូណាល់ ត្រាំ ប្រធានាធិបតីអាមេរិក បានអំពាវនាវឲ្យអង្គការ OPEC រក្សាការផលិតខ្ពស់ដើម្បីដាក់កម្រិតតម្លៃប្រេង។
ប្រតិកម្មតបរបស់ទីផ្សារ?
អ្នកគាំទ្រសំណើច្បាប់នេះចង់រក្សាតម្លៃប្រេងមិនឲ្យកើនឡើងខ្ពស់ពេក ប៉ុន្តែមានឱកាសដែលវិធានការនេះអាចបង្កលទ្ធផលមិនល្អត្រឡប់មកវិញ បើអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតបញ្ចប់ការអនុវត្តជាយូរមកហើយរបស់ខ្លួន ពោលគឺការរក្សា «ការផលិតបន្ថែម» ដើម្បីបង្កើនទិន្នផលក្នុងករណីមានបញ្ហាចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់។
ប្រទេស អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត កន្លងមកបានបង្កើនការផលិតដើម្បីប៉ះប៉ូវដល់ការបាត់បង់ការផ្គត់ផ្គង់ពីប្រទេស អ៊ីរ៉ាក់ និងលីបង់ ហើយក្នុងករណីផ្សេងទៀត ប្រទេសនេះបានរក្សាតម្លៃមិនឲ្យខ្ពស់ខ្លាំងពេក។
លោក James Williams មកពីក្រុមហ៊ុន WTRG Economics បានថ្លែងថា៖ «បើអ្នកនឹងប្ដឹងពួកគេ [អង្គការ OPEC] ពីបទរួបរួមដៃគ្នា នៅពេលនោះអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ច្បាស់ណាស់នឹងមិនមានការលើកទឹកចិត្តក្នុងការរក្សាការបង្កើនសមត្ថភាពផលិតបន្ថែមនោះទេ»។
លោក Williams ថ្លែងថា៖ «បើគ្មានផលិតកម្មបន្ថែម ដែលរក្សាដោយអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត និងសមាជិករបស់អង្គការ OPEC ផ្សេងទៀត តម្លៃប្រេងឆៅនឹងមានការប្រែប្រួលកាន់តែខ្លាំងនៅរាល់ដំណាក់កាលអាក់ខានការផ្គត់ផ្គង់នីមួយៗ»។
ផលប៉ះពាល់ភូមិសាស្ដ្រនយោបាយ
លោក Harry Tchilinguirian មកពីក្រុមហ៊ុន BNP Paribas បានថ្លែងថា៖ «ទីបំផុត សំណើច្បាប់ NOPEC បង្កើនបញ្ហាទំនាក់ទំនងរវាងអាមេរិក និងអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត»។
លោកលើកឡើងថា ទោះជាកំណើនប្រេងថ្មសែលរបស់អាមេរិកបានកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែករបស់អាមេរិកលើប្រេងមកពីមជ្ឈិមបូព៌ាក្តី ក៏អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតគឺជា «មូលដ្ឋានគ្រឹះគោលនយោបាយបរទេសរបស់លោក ត្រាំ នៅមជ្ឈិមបូព៌ា ជាពិសេសនៅពេល យើងនិយាយអំពីការគ្រប់គ្រង និងការរារាំងអ៊ីរ៉ង់»។ លោកបន្ថែមថា អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ក៏ជាប្រទេសទិញអាវុធរបស់អាមេរិកផងដែរ។
លោក Williams បានថ្លែងថា ហានិភ័យផ្សេងទៀតដែលបង្កឡើងដោយសំណើច្បាប់ NOPEC នឹងជាការធ្លាក់ចុះតម្លៃប្រេង។ ស្ថិតក្រោមសេណារីយោនោះ «អ្នកនឹងមើលឃើញការតវ៉ាប្រឆាំងពីប្រជាជន ហើយអ្នកនឹងឃើញកើតមានបដិវត្តន៍អារ៉ាប់កាន់តែច្រើន»។
ហានិភ័យសេដ្ឋកិច្ច និងភូមិសាស្ដ្រនយោបាយទាំងនេះ ប្រហែលជាធ្វើឲ្យការគាំទ្រសំណើច្បាប់ NOPEC របស់លោក ត្រាំ ទំនងជាមិនកើតមានឡើងនោះទេ ប៉ុន្តែ «ជាមួយនឹងប្រធានាធិបតីរូបនេះ យើងពិបាកប៉ាន់ស្មានណាស់»៕ AFP/LA
