.jpg)
សមាជិកព្រឹទ្ធសភាអាមេរិកលោក Ted Cruz (ឆ្វេង)។ AFP
ភ្នំពេញៈ សមាជិកព្រឹទ្ធសភា សហរដ្ឋអាមេរិក ២ រូប កាលពីថ្ងៃពុធ បានដាក់សំណើច្បាប់ស្តីពីពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាឆ្នាំ ២០១៩ ដែលស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលអាមេរិកពិនិត្យមើលឡើងវិញនូវសិទ្ធិពាណិជ្ជកម្មពិសេសដែលបានផ្តល់ឲ្យកម្ពុជាក្រោមប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ (GSP)។
ពីដំណាក់កាលនៃការស្នើច្បាប់ទៅដល់ការអនុម័តច្បាប់នឹងត្រូវឆ្លងកាត់នីតិវិធីជាច្រើន ហើយត្រូវការជាចាំបាច់ការយល់ព្រមជាច្រើនដំណាក់កាល។ យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ១ រូបបាន បញ្ជាក់ថា ការដាក់សំណើច្បាប់របស់ព្រឹទ្ធសមាជិកទាំង ២ រូបមិនមានបង្កជាការព្រួយបារម្ភទេ ខណៈតំណាងវិស័យកាត់ដេរកម្ពុជាបញ្ជាក់ថាការលើកឡើងរបស់សមាជិកព្រឹទ្ធសភាទាក់ទងនឹងលក្ខខណ្ឌការងារ គឺជាការវាយតម្លៃអយុត្តិធម៌ និងមិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាពពិត។
សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរួមដោយសមាជិកព្រឹទ្ធសភាអាមេរិកលោក Ted Cruz និងលោក Chris Coons ដែលបានចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី ៩ ខែមករា ប្រទេស កម្ពុជា មិនគួរទទួលបានអភ័យឯកសិទ្ធិពាណិជ្ជកម្មពិសេសនោះទេ ដោយសារវាបានធ្វើឲ្យខូចខាតលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ មិនយកចិត្តទុកដាក់លើស្ដង់ដារការងារ និងបរាជ័យក្នុងការការពារកម្មសិទ្ធិបញ្ញា។
លោក Chris Coons បានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំចោទសំណួរថាតើកម្ពុជាគួរតែអាចទទួលបានសិទ្ធិពាណិជ្ជកម្មពិសេសមកកាន់ទីផ្សារអាមេរិកបន្តទៀត?»។
លោកបន្តនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បរាជ័យក្នុងការកសាងស្តង់ដារសិទិ្ធការងារល្អមួយ។ លោកបន្តថា៖ «សំណើច្បាប់ស្តីពីពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាមានគោលដៅក្នុងការឲ្យលោក [នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន] និងរដ្ឋាភិបាលរបស់គាត់ពន្យល់ និងទទួលខុសត្រូវលើឥរិយាបថរបស់គាត់ ហើយក៏ដូចជាជួយគាំទ្រចំណាត់ការរបស់ដៃគូរបស់យើងគឺសហភាពអឺរ៉ុប [ការគំរាមដក EBA] ដែលដាក់ចេញ»។
លោក Emily Zeeberg អ្នកនាំពាក្យនៅស្ថានទូតអាមេរិក ប្រចាំនៅកម្ពុជា មិនអាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេកាលពីម្សិលមិញ។
ដើម្បីធ្វើសំណើច្បាប់ ឲ្យក្លាយជាច្បាប់វាត្រូវការពេលនិងត្រូវការឆ្លងកាត់នីតិវិធីមួយចំនួន។ បន្ទាប់ពីច្បាប់នេះត្រូវបានដាក់ស្នើ វាចាំបាច់ត្រូវបញ្ជូនទៅគណៈកម្មាធិការ ដើម្បីបោះឆ្នោតយល់ព្រម ឬបដិសេធមុនពេលបញ្ជូនទៅព្រឹទ្ធសភា។ វាត្រូវឆ្លងកាត់ការតស៊ូមតិនៅសភា និងចាំបាច់ត្រូវទទួលការយល់ព្រមពីប្រធាន។
អាមេរិក គឺជាទីផ្សារមួយស្ថិតក្នុងចំណោមទីផ្សារនាំចេញធំបំផុតរបស់កម្ពុជា បន្ទាប់ពីសហភាពអឺរ៉ុប។ ប៉ុន្តែកម្ពុជាទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍នៅមានកម្រិត ពីអាទិភាពពាណិជ្ជកម្មដែលបានផ្ដល់ដោយអាមេរិក។
លោក កាំង ម៉ូនីកា អគ្គលេខាធិការរងសមាគមក្រុមហ៊ុនរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា (GMAC) ឲ្យដឹងថា អាមេរិក បានផ្ដល់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ (GSP) ដល់ប្រទេស កម្ពុជា សម្រាប់ ៨៥ ភាគរយនៃបន្ទាត់ពន្ធគយ ខណៈមានប្រហែល ១៥ ភាគរយប៉ុណ្ណោះមិនត្រូវដាក់បញ្ចូលក្នុងបញ្ជី។
ជាអកុសល លោកបានឲ្យដឹងថា ផលិតផលកម្ពុជា ដែលត្រូវបាននាំចេញទៅទីផ្សារអាមេរិក ដូចជាសម្លៀកបំពាក់ និងស្បែកជើង ស្ថិតក្នុងចំណោម ១៥ ភាគរយនៃបន្ទាត់ពន្ធគយ ដែលតម្រូវឲ្យបង់ពន្ធគយ។ បន្ទាប់ពីខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១៦ នៅពេលរដ្ឋាភិបាលអាមេរិកត្រួតពិនិត្យប្រព័ន្ធអនុគ្រោះ GSP ដល់កម្ពុជា បានធ្វើឲ្យទំនិញធ្វើដំណើរពីកម្ពុជា នាំទៅទីផ្សារអាមេរិកដោយរួចពន្ធ។
លោក ម៉ូនីកា បានឲ្យដឹងកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ថា ការតម្រូវឲ្យមានការត្រួតពិនិត្យជាថ្មីនូវសិទ្ធិរបស់កម្ពុជា ក្នុងការទទួលបានការអនុគ្រោះពាណិជ្ជកម្មដោយសមាជិកសភា ២ រូប គឺជាការវិនិច្ឆ័យមិនត្រឹមត្រូវ ដោយលើកឡើងថា ការលើកឡើងនេះមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីការរីកចម្រើនពិតប្រាកដនៃវិស័យការងាររបស់កម្ពុជានោះទេ។
លោក ម៉ូនីកា ឲ្យដឹងថា លក្ខខណ្ឌការងារនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវបានកែលម្អច្រើន ខណៈកម្មករទទួលបានការបង្កើនប្រាក់ឈ្នួលចំនួនច្រើនប្រចាំឆ្នាំ ជាមួយនឹងគុណប្រយោជន៍ជាច្រើន។ ក្រៅពីការបង្កើនប្រាក់ឈ្នួល លោកបានឲ្យដឹងថា កម្មករនៅពេលនេះអាចទទួលបានមូលនិធិរបបសន្ដិសុខសង្គម ដែលរួមមានការធានារ៉ាប់រង ដែលរ៉ាប់រងលើការគ្រោះថ្នាក់នៅពេលធ្វើការងារ ការធានារ៉ាប់រងសុខភាព និងមូលនិធិសោធននៅពេលអនាគតដ៏ខ្លី។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ការវាយតម្លៃរបស់គាត់ថា ប្រទេស កម្ពុជា បានបរាជ័យក្នុងការឆ្លើយតបនឹងស្ដង់ដារសិទ្ធិការងារជាមូលដ្ឋាន យើងគិតថា វាជាការវាយតម្លៃមិនត្រឹមត្រូវដែលមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិតជាមូលដ្ឋាននោះទេ»។
លោកផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានឲ្យដឹងកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនចាប់អារម្មណ៍លើអ្វីដែលសមាជិកព្រឹទ្ធសភារបស់អាមេរិក ២ រូបនេះ បានលើកឡើងនោះទេ ដោយលើកឡើងថា ពួកគេគ្រាន់តែនិយាយដើម្បីបង្ហាញថា ពួកគេគឺជាអ្នកស្រឡាញ់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងតែងតែផ្ដល់អាទិភាពដល់សិទ្ធិមនុស្សប៉ុណ្ណោះ។ លោកថ្លែងថា៖ «វាគ្រាន់តែជាការបង្ហាញសាច់ដុំពីសមាជិកព្រឹទ្ធសភា ដើម្បីព្រមានកម្ពុជា ប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រទេស កម្ពុជា វាមិនបារម្ភអ្វីទាំងអស់»។
លោកបន្តថា៖ «គោលនយោបាយរបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដែលកាន់អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ លោកមិនដែលអនុវត្តតាមសមាជិកព្រឹទ្ធសភា ១ ក្រុមតូចនោះទេ។ ខ្ញុំគិតថា ប្រធានាធិបតីអាមេរិក យល់ដឹងយ៉ាងច្បាស់ពីស្ថានការណ៍ ដោយសារតែលោកត្រូវការឲ្យប្រទេសទាំងអស់នៅលើពិភពលោកក្លាយជាមិត្ត»៕LA
