ភ្នំពេញៈ លោកសូរិយ៉ា ស៊ូប៊ែរឌី អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំនៅកម្ពុជា បានជំរុញឲ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនិងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាដើរទន្ទឹមគ្នា។
ការលើកឡើងនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំជាផ្លូវការលើកដំបូងរបស់លោកជាមួយលោក គិត ម៉េង ប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាមុនពេលការបញ្ចប់អាណត្តិរបស់លោកនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានៅខែមីនា។
កិច្ចប្រជុំនេះសំដៅពិភាក្សាពីក្របខ័ណ្ឌច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សជាមួយវិស័យពាណិជ្ជកម្ម បញ្ហាប្រឈមក្នុងវិស័យនេះ ហើយការផ្ដល់អនុសាសន៍របស់លោកសំដៅឲ្យមានការអភិវឌ្ឍ និងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាប្រកបដោយស្ថិរភាព។
លោកសូរិយ៉ាប្រ សាតស៊ូប៊ែរឌីបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍កាលពីម្សិលមិញថា បញ្ហាការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សទាក់ទងនឹងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដែលត្រូវបានលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍របស់លោកកាលពីឆ្នាំ២០១២ ក៏ត្រូវបានយកមកពិភាក្សាផងដែរ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងធ្វើលើបញ្ហាជាច្រើនទាក់ទងនឹងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ការជម្លៀសប្រជាជន និងថាតើត្រូវគ្រប់គ្រងបញ្ហានេះបានល្អដូចម្ដេច? យើងពិភាក្សាពីបញ្ហាបុរីកីឡា បឹងកក់ និងតំបន់ជាច្រើនដែលមានបញ្ហារឹបអូសយកដី ដែលប្រជាជនមិនត្រូវបានពិគ្រោះយោបល់ ចរចា និងសងជំងឺចិត្តបានត្រឹមត្រូវ»។
លោក ស៊ូប៊ែរឌី បានរំពឹងថា នឹងមានការកែលម្អវិជ្ជមានសម្រាប់សិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទាក់ទងនឹងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច (ELC) បន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលទទួលយកអនុសាសន៍របស់លោកនៅក្នុងរបាយការណ៍ កាលពីឆ្នាំ ២០១២ ហើយថាវិស័យឯកជនមានតួនាទីដ៏សំខាន់ផងដែរក្នុងការកែលម្អស្ថានការសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំគិតថា មានបរិយាកាសវិជ្ជមានចាប់ពីពេលនេះតទៅ ហើយខ្ញុំមានសុទិដ្ឋិនិយម។ សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាក៏មានតួនាទីដ៏សំខាន់ផងដែរនោះគឺជាអ្វីដែលយើងបានពិភាក្សា ដើម្បីធ្វើឲ្យប្រាកដថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងសិទ្ធិមនុស្សនឹងដើរទន្ទឹមគ្នា»។
លោកបន្ថែមថា៖ «កំណើនសេដ្ឋកិច្ចគឺចាំបាច់។ សិទ្ធិមនុស្ស និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចមិនប្រឆាំងនឹងគ្នានោះទេ។ ពួកគេអាចចាប់ដៃគ្នា។ តើពួកគេនៅជាមួយគ្នាបានល្អយ៉ាងណានោះគឺតួនាទីរបស់សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាត្រូវធ្វើ»។
របាយការណ៍ឆ្នាំ២០១៣ ដោយមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបង្ហាញថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០០ ប្រជាជនជាង៧០០ ០០០នាក់ត្រូវទទួលផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានដោយ ELC ទូទាំងប្រទេសជាមួយនឹងស្ទើរតែ៥០ភាគរយផ្ទៃដីកម្ពុជាត្រូវបានផ្ដល់ឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន។
លោក ងួន ម៉េងតិច អគ្គនាយកសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាថ្លែងតាងនាមឲ្យលោក គិត ម៉េងប្រធាន CCC ដោយស្ដីបន្ទោសដល់អ្នកឆ្លៀតឱកាសក្នុងការបង្កឲ្យមានបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅដំណើរការរបស់ ELC។ ដើម្បីកែលម្អជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនគឺជាអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាល និង CCC ចង់មើលឃើញតាមរយៈការផ្ដល់ ELC។
លោកបានថ្លែងថា៖ «រហូតមកទល់ពេលនេះ ELC មិនបានត្រួតពិនិត្យបានល្អនោះទេ ដោយសារតែអ្នកឱកាសនិយម ដែលមកចូលរួមការតវ៉ាប្រឆាំងការរឹបអូសយកដី ហើយក៏មានករណីក្រុមហ៊ុនចង់ទទួលបានចំណេញសម្រាប់ការវិនិយោគរបស់ពួកគេឆាប់ពេកដែលពួកគេមិនអនុវត្តតាមផែនការអភិវឌ្ឍន៍មេរបស់ខ្លួននៃ ELCផងដែរ»។
តាមលោក អ៊ាង សុផល្លែត អនុរដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួងកសិកម្មកាលពីថ្ងៃពុធប្រកាសថា ដីជាង៦០០ ០០០ហិកតាដែលបានជួលឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន៧១ត្រូវបានដកមកវិញ ហើយដាក់នៅក្រោមយុត្តាធិការរបស់ភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាលដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធ។
លោកបន្ថែមថា ELC សរុបចំនួន១១៥ហិកតា បច្ចុប្បន្នស្ថិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យដែលគ្របដណ្ដប់តំបន់ដី១,៣លានហិកតា។ ក្រុមហ៊ុនវៀតណាម និងចិនបានគ្រប់គ្រងដីសម្បទានភាគច្រើននៅកម្ពុជា ដែលមានសម្បទាន៨២ ក្នុងខេត្តចំនួន១៧។
លោកស្រី ចន្ធី អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចឯករាជ្យបានថ្លែងថា លោកមានការបារម្ភថា តើដីនេះនឹងគ្រប់ដូចម្ដេច?
លោកលើកឡើងថា៖ «ខ្ញុំគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលក្នុងការដកយក ELC មកវិញដែលមិនធ្វើការអភិវឌ្ឍ។ ទោះបីជាមានការបញ្ចប់នៅពេលថ្មីៗលើក្រុមហ៊ុនទាំងនោះដែលមិនបានអនុវត្តតាមផែនការមេរបស់ពួកគេក៏ដោយ ក៏ខ្ញុំមិនបានមើលឃើញគោលនយោបាយយន្តការរយៈពេលវែងណាមួយដើម្បីគ្រប់គ្រង ELC ឲ្យបានកាន់តែល្អនោះទេ។ ការរឹបអូសដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចនេះនឹងមានផលប៉ះពាល់តិចតួចដល់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជាដោយសារតែមកដល់ពេលនេះផលតបស្នងពី ELC ទៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចគឺនៅទាប»៕
