ភ្នំពេញៈ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន កាលពីម្សិលមិញបានការពារកេរ្តិ៍ឈ្មោះមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលពីការពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយដោយបានលើកឡើងថា វិស័យឯកជនជាអ្នកសូកប៉ាន់ដល់មន្ត្រីពាក់ព័ន្ធដើម្បីទទួលបានសារប្រយោជន៍ដល់ពាណិជ្ជកម្មរបស់ខ្លួន ហើយបានចោទសួរដៃគូអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិអំពីការធ្វើចំណាត់ថ្នាក់អំពើពុករលួយដល់ ប្រទេសកម្ពុជា។
ថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទប្រចាំតំបន់លើក ទី៨ ស្តីពីការប្រឆាំងអំពើពុករលួយប្រព្រឹត្តទៅនៅរាជធានីភ្នំពេញ លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ហ៊ុន សែន ទទួលស្គាល់ពីអំពើពុករលួយក្នុងវិស័យសាធារណៈអាចកើតមានតាមរយៈការប្រើប្រាស់ថវិកាជាតិមិនចំគោលដៅឬមិនមានប្រសិទ្ធភាព ប៉ុន្តែពេលនិយាយអំពីវិស័យធុរកិច្ច លោកបានដាក់ចំណែកនៃការទទួលខុសត្រូវដល់វិស័យឯកជនចំពោះការសូកប៉ាន់មន្ដ្រីដើម្បីទទួលបានផលប្រយោជន៍ពាណិជ្ជកម្ម។
លោកថ្លែងដូច្នេះថា៖ «អ្នកណាជាអ្នកសូកប៉ាន់ពិតប្រាកដ? ពិតណាស់ហើយក្នុងវិស័យសាធារណៈ ដូចជាការប្រើប្រាស់ថវិកាជាតិមិនចំគោលដៅ ឬក៏ប្រើប្រាស់មិនមានប្រសិទ្ធភាព ឬ ក៏មានការលួចលាក់ថវិកាជាតិ។ ប៉ុន្តែពេលធ្វើធុរកិច្ចក៏កុំភ្លេចថា វិស័យឯកជនជាអ្នកសូក។
បើវិស័យឯកជនមិនសូកទេ តើអ្នកមន្ត្រីរាជការបានលុយមកពីណា? អ្នកដែលសូកគឺវាមានការពាក់ព័ន្ធគ្នាអ៊ីចឹង។ អ៊ឹចឹងបានជាទាមទារឲ្យវិស័យឯកជន ចូលរួមធ្វើប្រតិបត្តិការ»។
លោកបានស្នើឲ្យវិស័យឯកជនចូលរួមក្នុងការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ និងវិនិយោគប្រកបដោយតម្លាភាពជាងមុន ខណៈជាញឹកញាប់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលត្រូវបានចោទប្រកាន់ថា ជាអ្នកប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ។
លោកថ្លែងបន្តថា៖ «មានពេលខ្លះ មន្ត្រីរាជរដ្ឋាភិបាលគ្រាន់តែជាអ្នកទទួលបានការស្តីបន្ទោសតែប៉ុណ្ណោះ ក៏ប៉ុន្តែពួកគេមិនបានទទួលនូវសំណូកទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ បុគ្គលិកក្រុមហ៊ុនតែងទៅប្រាប់ថៅកែថា គេត្រូវការលុយប៉ុណ្ណេះ យកទៅកន្លែងនេះ ឬ កន្លែងនោះ ប៉ុន្តែមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលមិនមានទទួលសំណូកនោះទេ គឺអ្នកដែលយកមកសូកនោះយកដាក់ហោប៉ៅខ្លួនឯង។ ឯមន្រ្តីគឺបានត្រឹមតែឈរឈ្មោះ។ អ៊ីចឹងឲ្យតំណាងក្រុមហ៊ុននីមួយៗសម្អាតផ្ទៃក្នុងខ្លួនផងដែរ»។
លោក ព្រាប កុល ប្រធានអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា បានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ ថា បើទោះបីជាវិស័យឯកជនត្រូវបានមើលឃើញថា បានរួមចំណែកក្នុងការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ តែវិស័យឯកជនមិនមានសមត្ថកិច្ចក្នុងការទប់ស្កាត់អំពើពុករលួយមិនឲ្យកើតមាននោះទេ នៅពេលដែលពួកគេត្រូវការសេវាសាធារណៈពីមន្ត្រីជំនាញ។
លោកបន្តថា៖ «យើងមិនអាច ឬគួរទម្លាក់កំហុសទាំងស្រុងទៅលើវិស័យឯកជននោះទេ ពីព្រោះស្ថាប័នរដ្ឋជាស្ថាប័នដែលគ្រប់គ្រងប្រទេសក្នុងនោះមានការបង្កើតឲ្យមានច្បាប់ ឲ្យមានគោលនយោបាយ ហើយ និងបង្កើតឲ្យមានបរិយាកាសធុរកិច្ចមួយដែលមានលក្ខណៈស្អាតស្អំ ហើយបើសិនជារកឃើញមានការប្រព្រឹត្តខុស សមត្ថកិច្ចត្រូវតែដាក់ទោស ឬ លុបបំបាត់ទម្លាប់ដែលខុសច្បាប់ ឬ ខុសឆ្គង។ វិស័យឯកជនមិនមានសិទិ្ធ ឬ សមត្ថកិច្ចក្នុងការធ្វើការងារនេះទេ»។
ជាមួយគ្នានេះដែរលោក តែ តាំងប៉ ប្រធានសម្ព័ន្ធសមាគមសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមកម្ពុជា ឲ្យដឹងថា វិស័យឯកជនពិបាកនឹងចៀសផុតពីការពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយខណៈដំណើរការនៃការទទួលបានសេវាសាធារណៈទាក់ទងនឹងការធ្វើធុរកិច្ចនៅមានភាពស្មុគស្មាញ។
លោកនិយាយថា៖ «នៅមិនទាន់មានយន្តការដើម្បីសម្រួលដល់ដំណើរការក្នុងការទទួលបានសេវាសាធារណៈនៅឡើយ។ ក្រុមហ៊ុនត្រូវតែបង្ខំចិត្តក្នុងការចំណាយបន្ថែមពីលើថ្លៃកំណត់ក្នុងការទទួលបានសេវាសាធារណៈដើម្បីអាចដឹងថា តើឯកសារ ឬ ក៏ការស្នើសុំដែលដាក់ទៅស្ថាប័នមួយបានឆ្លងដល់ណាហើយ បើមិនដូច្នេះទេ យើងនឹងត្រូវចំណាយពេលច្រើនណាស់ទំរាំចប់ការងារ»។
ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍កាលពីម្សិលមិញ មិនត្រឹមតែវិស័យឯកជនទេដែលត្រូវលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីស្នើឲ្យពិនិត្យតម្លាភាពនៃការធ្វើអាជីវកម្មរបស់ខ្លួន លោកក៏បានចោទសួរអង្គការអន្តរជាតិអំពីការដាក់ចំណាត់ថ្នាក់ឲ្យកម្ពុជា ពីកម្រិតនៃអំពើពុករលួយផងដែរ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រីបានលើកឡើងពីការស៊ើបអង្កេតរបស់លោកស្រី Christine Lagarde ប្រធានមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិក្នុងករណីក្លែងបន្លំនៅពេលលោកស្រីធ្វើជារដ្ឋមន្រ្ដីហិរញ្ញវត្ថុបារាំង និងករណីរបស់លោក Paul Wolfowitz អតីតប្រធានធនាគារពិភពលោកដែលបានលាលែងពីតំណែងនៅ២០០៧ បន្ទាប់ពីការដំឡើងប្រាក់ខែដល់ស្រីកំណាន់របស់លោកលើសពីចំណាត់ថ្នាក់ដែលនាងសមនឹងទទួលបាន។
លោកក៏បានរំឭកដល់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ីការពារកេរ្តិ៍ឈ្មោះស្អាតស្អំរបស់ស្ថាប័នខ្លួនផងដែរដោយថ្លែងថា៖ «ADB យើងនៅមិនទាន់មានការប្រយ័ត្នមាននៅក្នុង ADB ខ្លួនឯង។ ប្រយ័ត្នខ្លួនឯងផង។ តិចទៅជាប់ចោទពីបទអំពើពុករលួយ។ យើងជាអ្នកប្រឆាំងអំពើពុករលួយត្រូវតែប្រាកដប្រជាខ្លួនឯង តែខ្ញុំសង្ឃឹមថា ADB មិនខូចឈ្មោះដូច IMF និងធនាគារពិភពលោកទេ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមយ៉ាងដូច្នេះ»។
លោកបានស្នើដល់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ីឲ្យជួយបង្កើតបទដ្ឋានវាយតម្លៃកម្រិតនៃអំពើពុករលួយដែលលោកថា មិនសមស្របនិងមិនមានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់។
លោកថ្លែងថា៖ «ពេលខ្លះវាហួស ធ្វើជាអង្គការអន្តរជាតិមួយ មកនិយាយបង្ខូចឈ្មោះប្រទេសគេ តើគេសុខចិត្តទេ។ រដ្ឋអធិបតេយ្យគេមិនសុខចិត្តទេ»។
លោក សន ជ័យ មន្ត្រីសម្របសម្រួលបណ្ដាញរួបរួមដើម្បីគណនេយ្យភាពអាស៊ីបូព៌ា ប៉ាស៊ីហ្វិក នៅកម្ពុជា ថ្លែងថា៖ «គេមានរបៀបវាយតម្លៃ ខ្ញុំគិតថា ពេលនេះរដ្ឋាភិបាល ពិសេសអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ និងអង្គការវាយតម្លៃចំណាត់ថ្នាក់អំពើពុករលួយអន្តរជាតិនោះ គួរអង្គុយជាមួយគ្នាដើម្បីឲ្យយល់ពីវិធីសាស្ត្រនោះដើម្បីកុំឲ្យរុញដាក់គ្នាទៅវិញទៅមក»៕
