ភ្នំពេញៈ ទីក្រុងភ្នំពេញកំពុងមើលឃើញពីកំណើននៃអាជីវកម្មក្រៅប្រព័ន្ធបង្កើតឡើងដោយជនជាតិចិន បន្ទាប់ពីក្រុងព្រះសីហនុ។
លំហូរចូលជនជាតិចិនក្នុងរយៈពេលពីរបីឆ្នាំចុងក្រោយនេះ បានក្លាយជារបៀបវារៈនៃការជជែកយ៉ាងក្តៅគគុកក្នុងចំណោមសាធារណជនទាំងវិជ្ជមាន និងអវិជ្ជមាន។
តំបន់កោះពេជ្រ ផ្សារធំថ្មី មុខព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញ ផ្សារអូរឫស្សី ផ្សាររតនាផ្លាហ្សា និងផ្សារសុវណ្ណាជាដើម ត្រូវបានគេឃើញមានជនជាតិចិនជាច្រើនកំពុងរស់នៅ និងបើករបរក្រៅប្រព័ន្ធតូចៗ។
អ្នកស្រី សុខ ម៉ៅ អាជីវករលក់គ្រឿងទេសក្នុងផ្សារធំថ្មី បាននិយាយថា ផ្សារធំថ្មីតែងមានជនជាតិចិនមកទិញទំនិញ បន្លែ ត្រីសាច់ជាប្រចាំ ហើយចំនួននេះមានការកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់។
អ្នកស្រីប្រាប់ថា បច្ចុប្បន្ននៅផ្នែកខាងលិចផ្សារធំថ្មី មានតូបលក់ទំនិញរបស់ជនជាតិចិនចំនួន ៣ កំពុងបើកដំណើរការដោយ ២ ជាតូបលក់គ្រឿងទេស និង ១ ទៀត លក់គ្រឿងសមុទ្រ។ អ្នកស្រីបាននិយាយថា៖ «ពួកគេទិញតែគ្នាគេទេ ដោយសារមិនចេះភាសាចិន ដូច្នេះពួកគេមិនទិញទំនិញរបស់ខ្ញុំទេ។ ម៉្យាងពួកចិន ក៏ចូលចិត្តទិញទំនិញពីចិនគ្នាគេដែរ»។
អាជីវករផ្សេងទៀត ដែលសុំមិនប្រាប់ឈ្មោះបានថ្លែងថា ជាមួយនឹងកំណើនជនជាតិចិនដែលមានកាន់តែច្រើនក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ អ្នកស្រីតថា នឹងមានជនជាតិចិនកាន់តែច្រើនមកលក់ទំនិញក្នុងផ្សារធំថ្មី។
អ្នកស្រីបន្តថា៖ «ខ្ញុំមិនសូវជាចាប់អាម្មណ៍ចំពោះពួកចិនទេ តែប្រសិនបើពួកចិន ចូលមកបើកតូបហាងលក់ច្រើននោះ វាក៏អាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់អាជីវករខ្មែរនៅនេះផងដែរ»។
ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ បានឲ្យដឹងថា ក្រសួងនឹងកំណត់អំពីការងារមួយចំនួនហាមជនបរទេសដែលមករស់នៅកម្ពុជាមិនឲ្យធ្វើឡើយ ពិសេសអាជីវកម្មខ្នាតតូច ឬជាលក្ខណៈគ្រួសារ ព្រោះដើម្បីការពារការដណ្តើមទីផ្សារពីពលរដ្ឋខ្មែរ។
ជាមួយនឹងបណ្តុះនៃសណ្ឋាគារ ភោជនីយដ្ឋាន កាស៊ីណូ និងហាងលក់ទំនិញចិនជាច្រើន តំបន់ជុំវិញកោះពេជ្របច្ចុប្បន្ន ប្រៀបបាននឹងកូនទីក្រុងមួយរបស់ជនជាតិចិនអ៊ីចឹង។
អ្នកស្រី ចាន់ សុខមុំ អ្នកលក់ភេសជ្ជៈចល័តតាមរទេះនៅក្បែរសណ្ឋាគារ Toyoko Inn បានថ្លែងថា នៅពេលរាត្រី តំបន់នេះប្រៀបដូចជាទីក្រុងចិនដោយមានជនជាតិចិនជាច្រើនធ្វើដំណើរស្ទើរពេញផ្លូវរហូតដល់មេឃជិតភ្លឺ។
អ្នកស្រីអះអាងថា៖ «ខ្ញុំមិនដឹងថាពួកគេមកពីកន្លែងណាខ្លះទេ តែពេលយប់ ទីនេះពិតជាមានជនជាតិចិនច្រើនណាស់»។ មិនអាចទាក់ទងមន្ត្រីសាលារាជធានីដើម្បីបញ្ជាក់ពីទិន្នន័យចំនួនអាជីវកម្ម ដែលដំណើរការដោយជនជាតិចិនបានទេ ប៉ុន្តែមិនខុសពីក្រុងព្រះសីហនុឡើយ នៅកោះពេជ្រ និងតំបន់ជុំវិញ គេឃើញមានអាជីវកម្មក្រៅប្រព័ន្ធតូចៗជាច្រើនកំពុងដំណើរការដោយជនជាតិចិន រួមមានហាងកាត់សក់ ហាងម៉ាស្សា ហាងជួសជុលទូរស័ព្ទ រហូតដល់ហាងលក់គ្រឿងទេសជាដើម។
ទិន្នន័យរបស់អាជ្ញាធរខេត្តព្រះសីហនុបានបង្ហាញកាលពីដើមខែកក្កដាថា អាជីវកម្មជាង ៩០ ភាគរយ នៅក្រុងព្រះសីហនុនាពេលបច្ចុប្បន្នត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយជនជាតិចិន រាប់ចាប់តាំងពីសណ្ឋាគារ កាស៊ីណូ ភោជនីយដ្ឋាន រហូតដល់ហាងម៉ាស្សា ។
របាយការណ៍បង្ហាញថា មានសណ្ឋាគារ និងផ្ទះសំណាក់ចំនួន ១៥៦ កន្លែង ក្នុងនោះ ១៥០ កន្លែង គ្រប់គ្រងដោយជនជាតិចិន។ ចំណែកកាស៊ីណូមានចំនួន ៦២ កន្លែង វិនិយោគដោយជនជាតិចិនចំនួន ៤៨ កន្លែង ក្លិបកម្សាន្តខារ៉ាអូខេ មានចំនួន ៤១ កន្លែងគ្រប់គ្រងដោយជនជាតិចិន ហាងម៉ាស្សាចំនួន ៤៦ កន្លែង គ្រប់គ្រងដោយជនជាតិចិន និងមានភោជនីយដ្ឋានសរុបចំនួន ៤៣៦ កន្លែងក្នុងនោះ ៩៥ ភាគរយ ត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយជនជាតិចិន ។
សេវាលក់រាយទាំងនេះ ត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីបម្រើដល់ជនជាតិចិន ពិសេសកម្មករសំណង់ចិនរាប់រយនាក់នៅតាមការដ្ឋានសំណង់ដែលវិនិយោគដោយចិន ។
ជាមួយនឹងវត្តមានហាងចិនថ្មីៗ ព្រមទាំងនៅមិនឆ្ងាយពីមជ្ឈមណ្ឌលកម្សាន្ត ល្បែង Naga អ្នកស្រី សុខមុំ គិតថា ចំនួនជនជាតិចិននៅតំបន់នេះនឹងកើនឡើងកាន់តែច្រើននៅពេលខាងមុខ ពិសេសបន្ទាប់ពីសំណង់អគារថ្មីៗនៅក្បែរនោះបើកដំណើរការ ។
អ្នកស្រី សុខមុំ និយាយថា៖ «ខ្ញុំឃើញមានជនជាតិចិនជាច្រើនចុះពីកន្លែងស្នាក់នៅក្បែរៗនេះ ធ្វើដំណើរទៅ Naga ជារៀងរាល់យប់» ។
លោក សៅ សុជាតិ អ្នកបើករ៉ឺម៉កម៉ូតូ ដែលកំពុងរង់ចាំដឹកភ្ញៀវនៅក្បែរអគារ The Bridge បានឲ្យដឹងថាលោកតែងតែឈប់រង់ចាំដឹកភ្ញៀវចិននៅទីនោះ។ លោកថ្លែងថា៖ «មានជនជាតិចិនខ្លះ បានឲ្យលុយខ្ញុំច្រើន នេះជាមូលហេតុដែលខ្ញុំមកនេះ»។
នៅឆ្នាំ ២០១៩ នេះ កម្ពុជារំពឹងថា នឹងទទួលបានភ្ញៀវទេសចរជាតិចិនប្រមាណ ២,៦ លាននាក់ និងប្រមាណ ៣ លាននាក់ នៅឆ្នាំ ២០២០ ហើយ ៥ លាននាក់ នៅឆ្នាំ ២០២៥ និងប្រមាណ ៨ លាននាក់នៅឆ្នាំ ២០៣០៕ LA