.jpg)
ជនភៀសខ្លួនរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ទទួលបានជំនួយនៅជំរំជនភៀសខ្លួន Kutupalong។ AFP
ក្រុមសង្គមស៊ីវិលបានទទូចដល់បណ្តាប្រទេសដែលកោះប្រជុំបន្ទាន់ស្ដីពីវិបត្ដិក្រុមរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ស្ថិតក្រោមការគាំទ្រជំនួយពីអង្គការសហប្រជាជាតិឱ្យទទួលស្គាល់ថា អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ត្រូវបានធ្វើឡើងទៅលើក្រុមជនជាតិភាគតិចនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន ៣៥ បានអំពាវនាវដល់សហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសដទៃទៀត ឱ្យទទួលស្គាល់ថា អ្វីដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា គឺជាអំពើប្រល័យពូជសាសន៍។
កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ ២០១៧ យោធាមីយ៉ាន់ម៉ា បានដឹកនាំការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំប្រឆាំងនឹងបុរស ស្ត្រី និងកុមាររ៉ូហ៊ីងយ៉ា ដែលការវាយប្រហារនេះបានបង្ខំឱ្យមនុស្សរាប់ពាន់នាក់រត់ភៀសខ្លួន ទៅកាន់ប្រទេសបង់ក្លាដែស។
ប្រតិបត្ដិការបង្ក្រាបពីសំណាក់យោធាមីយ៉ាន់ម៉ា គឺជាប្រធានបទនៃការស៊ើបអង្កេតពីអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ដែលកំពុងធ្វើឡើងនៅឯតុលាការកំពូលរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងទីក្រុងឡាអេ ប្រទេសហូឡង់។
នៅក្នុងសេចក្តីសម្រេចបណ្តោះអាសន្នមួយចេញកាលពីខែមករា តុលាការបានប្រាប់មីយ៉ាន់ម៉ាឱ្យចាត់វិធានការបន្ទាន់ ដើម្បីការពារជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ដោយនិយាយថា សកម្មភាពនេះ បានបង្កការខូចខាតដែលមិនអាចពិពណ៌នាបាន ចំពោះសិទ្ធិរបស់ពួកគេ។ អាស៊ានវិញបានប្រកាន់ជំហរថា ខ្លួនជឿទុកចិត្តលើគណៈកម្មការស៊ើបអង្កេតរបស់មីយ៉ាន់ម៉ាក្នុងការស៊ើបអង្កេតអំពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនេះ។ អាស៊ានអះអាងថា ខ្លួនមិនជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់រដ្ឋជាសមាជិកនោះទេ។
រីឯរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសអង់គ្លេសលោក Dominic Raab បាននិយាយនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា៖ «ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំសូមអំពាវនាវដល់ពិភពលោកកុំឱ្យងាកចេញពីការរងទុក្ខវេទនារបស់ក្រុមរ៉ូហ៊ីងយ៉ា និងចាត់វិធានការចាំបាច់ ដើម្បីអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេអាចវិលត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញបាន»។ យោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ក្រសួងការបរទេសអង់គ្លេស ចក្រភពអង់គ្លេស បានដាក់ទណ្ឌកម្មឧត្តមសេនីយ៍មីយ៉ាន់ម៉ា ២ រូប បន្ទាប់ពីការស៊ើបអង្កេតរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិរកឃើញថា ពួកគេជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ «ចំពោះអំពើឃោរឃៅនៃការបោសសម្អាតជនជាតិភាគតិច»។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្សលើកឡើងដែរថា ជំរំដាក់ក្រុមជនជាតិភាគតិចរ៉ូហ៊ីងយ៉ាជាពន្ធនាគារបើកចំហ ខណៈពេលដែលលោក Marzuki Darusman ជាប្រធានបេសកកម្មស្វែងរកការពិតរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីមីយ៉ាន់ម៉ា បានព្រមាននៅឆ្នាំ ២០១៨ ថា «អំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅតែកំពុងបន្ត គឺបន្ដទៅលើជនជាតិភាគតិចរបស់មីយ៉ាន់ម៉ា»។ ឧត្ដមស្នងការជនភៀសខ្លួនអង្គការសហប្រជាជាតិ (UNHCR) បាននិយាយនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា៖ «ការទទួលខុសត្រូវក្នុងការបង្កើតលក្ខខណ្ឌអំណោយផលសម្រាប់ការវិលត្រឡប់របស់ក្រុមរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ប្រកបដោយសុវត្ថិភាព និងនិរន្តរភាព គឺពឹងផ្អែកទៅលើអាជ្ញាធរមីយ៉ាន់ម៉ា»។
គួរជម្រាបជូនថា ខណៈពេលដែលក្រុមរ៉ូហ៊ីងយ៉ារាប់សែននាក់ បានភៀសខ្លួនទៅកាន់ប្រទេសបង់ក្លាដែស និងកន្លែងផ្សេងទៀតនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ការប៉ាន់ស្មានមួយបង្ហាញថា មានក្រុមរ៉ូហ៊ីងយ៉ាចំនួន ៦០ ម៉ឺននាក់ ស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ ក្នុងនោះ រួមទាំងនៅក្នុងជំរំដែលបានបង្កើតឡើងដោយរដ្ឋាភិបាលនៅរដ្ឋរ៉ាក់ឃីនផងដែរ បន្ទាប់ពីភាពចលាចលនៅក្នុងសហគមន៍កាលពីឆ្នាំ ២០១២។
អស់រយៈពេល ៣ ឆ្នាំ ហើយរដ្ឋាភិបាលមីយ៉ាន់ម៉ានៅតែបន្តគាបសង្កត់ទៅលើក្រុមរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ដោយឱ្យពួកគេទទួលយកការផ្ទៀងផ្ទាត់ជាតិសាសន៍ (NVCs) ដែលតម្រូវឱ្យពួកគេកំណត់អត្តសញ្ញាណថាជា «ជនបរទេស» លុបបំបាត់អត្តសញ្ញាណដើម និងសិទ្ធិទទួលបានសញ្ជាតិរបស់ពួកគេ។ គណៈកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោតសហភាពមីយ៉ាន់ម៉ាបានបដិសេធសមាសភាពបេក្ខជនជាជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាជាច្រើននាក់ ដែលឈរឈ្មោះសម្រាប់តំណែងក្នុងការបោះឆ្នោតប៉ុន្មានខែថ្មីៗនេះ។ លោកAye Win ដែលជាបេក្ខជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ាមកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សក៏ត្រូវបានដកសិទ្ធិក្នុងការឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតនេះដែរ។
ទោះបីមានសម្ពាធពីអន្តរជាតិក៏ដោយ មីយ៉ាន់ម៉ារួមជាមួយអាស៊ាន មិនអាចផ្តល់ដំណោះស្រាយចំពោះវិបត្តិមនុស្សធម៌នេះបានឡើយ។ សព្វថ្ងៃក្រុមរ៉ូហ៊ីងយ៉ាត្រូវបានចាត់ទុកជា «ប្រជាជនរស់នៅលើទូក» ពោលគឺត្រូវបានបន្តរស់នៅក្នុងស្ថានភាពគ្មានកោះត្រើយ ក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនសមស្រប ដូចជារស់នៅក្នុងជំរំ Cox''s Bazar ជាកន្លែងមានការភ័យខ្លាចនៃការរីករាលដាលកូវីដ ១៩ និងជាកន្លែងមានការកើនឡើងនូវអំពើហិង្សា។ សម្រាប់មីយ៉ាន់ម៉ាមិនទទួលស្គាល់ក្រុមរ៉ូហ៊ីងយ៉ាជាពលរដ្ឋទេ ទោះបីពួកគេបានរស់នៅក្នុងប្រទេសនេះអស់ជាច្រើនជំនាន់មកហើយក៏ដោយ។ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលបានបដិសេធមិនប្រើ សូម្បីតែពាក្យរ៉ូហ៊ីងយ៉ា។
ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាចាក់ស្រែះរកមុខដោះស្រាយមិនឃើញនេះ មីយ៉ាន់ម៉ាក៏ធ្លាប់ឆ្លើយតបទៅអន្ដរជាតិផងដែរកន្លងមក គឺថារដ្ឋាភិបាលនឹងព្យាយាមរិះរកគ្រប់មធ្យោបាយបញ្ចប់វិបត្ដិក្រុមរ៉ូហ៊ីងយ៉ា។ ដោយឡែកការចេញបញ្ជាឱ្យធ្វើប្រតិបត្ដិការបង្ក្រាបក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០១៧ គឺជាការបង្ក្រាបទៅលើក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ដែលបានលបវាយប្រហារលើប៉ុស្ដិ៍ប៉ូលិសនៅក្នុងរដ្ឋរ៉ាក់ឃីន។ មិនត្រឹមមិនសហការក្នុងការបង្ក្រាបក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធ ប៉ុន្ដែបែរជាមានការប្រឆាំងកាន់តែខ្លាំងឡើងៗពីសំណាក់ក្រុមនេះ រហូតក្លាយជាអំពើហិង្សាទ្រង់ទ្រាយធំ។
យោធាមីយ៉ាន់ម៉ា ក៏ធ្លាប់បដិសេធពីអំពើឃោរឃៅមួយចំនួនដែលអន្ដរជាតិចោទប្រកាន់ និង ហ៊ាននិយាយទៀតថា ប្រសិនរកឃើញថា មានទាហានណាម្នាក់ធ្វើដូចការចោទប្រកាន់មែន គេនឹងត្រូវទទួលទោសមិនអាចរួចខ្លួនឡើយ៕
សុខ ស្រីលុច
