.jpg)
វ៉ាក់សាំង Covid-19 ត្រូវបានប្រទេសជុំវិញពិភពលោកប្រញាប់ប្រញាល់ស្វែងរក ដើម្បីការពារនឹងជំងឺនេះ។ រូបថត AFP
ការរីករាលដាលជំងឺ Covid-19 គឺជាបញ្ហាសកលរបស់មនុស្សលោកយើងដោយតាមស្ថិតិរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោកបានបង្ហាញថា ករណីឆ្លង គឺកាន់តែខិតជិតចំនួន ៧០ លានករណី និងករណីស្លាប់នឹងឈានដល់ ១,៦ លានករណីទៅហើយ ជាហេតុធ្វើឱ្យប្រទេសជុំវិញពិភពលោកប្រញាប់ប្រញាល់ស្វែងរកវ៉ាក់សាំងការពារនឹងជំងឺនេះ។
វ៉ាក់សាំងជាទូទៅត្រូវការចំណាយពេលរាប់ឆ្នាំ ដើម្បីធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងធ្វើការសាកល្បង ប៉ុន្តែសម្រាប់ឆ្នាំ ២០២០ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រជុំវិញពិភពលោកបានប្រណាំងគ្នា ដើម្បីផលិតវ៉ាក់សាំងការពារមេរោគ SARS- CoV- 2 ដែលមានសុវត្ថិភាព និងមានប្រសិទ្ធភាពនៅក្នុងពេលវេលាដ៏ខ្លី។
មកដល់ពេលនេះមានប្រភេទវ៉ាក់សាំងប្រមាណ ៧៧ ស្ថិតនៅក្នុងការសាកល្បងដំណាក់កាលផ្សេងៗចំនួន ៥ បានអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់ក្នុងគ្រាអាសន្នដោយមានកំណត់ និងចំនួន ២ បានឱ្យប្រើប្រាស់ពេញលេញ។ ខាងក្រោម គឺវ៉ាក់សាំងមួយចំនួន ដែលបានដើរដល់ដំណាក់កាលចុងក្រោយ ឬទទួលបានការអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់នៅប្រទេសមួយចំនួន៖
វ៉ាក់សាំង Pfizer/BioNTech (អាមេរិក និងអាល្លឺម៉ង់)៖ វ៉ាក់សាំងដែលទទួលបានការអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់ច្រើនជាងគេ គឺវ៉ាក់សាំង BNT 162b2 ដែលផលិតដោយក្រុមហ៊ុនអាមេរិក Pfizer និងក្រុមហ៊ុនអាល្លឺម៉ង់BioNTech។ វ៉ាក់សាំងនេះជាប្រភេទវ៉ាក់សាំងដែលប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យា Messenger RNA ឬ mRNA ដែលមានគោលដៅបង្កើតអង់ទីគ័រប្រឆាំងនឹង Spike Protein លើសម្បករបស់វីរុស SARS-CoV-2។ ក្នុងដំណាក់កាលទី១ និងទី២ Pfizer និង BioNTech បានធ្វើវ៉ាក់សាំងចំនួន ២ ស្រដៀងដោយរកឃើញថា ១ មានផលប៉ះពាល់តិចតួចពួកគេក៏បន្តធ្វើសាកល្បងវ៉ាក់សាំងនោះ ទៅកាន់ដំណាក់កាលទី៣។
ការធ្វើសាកល្បងលើកទី៣ មានការចូលរួមពីជនស្ម័គ្រចិត្តចំនួន ៣០.០០០ នាក់ ក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក និងក្រោយកើនឡើងដល់ ៤៤.០០០ នាក់ ដោយពាក់កណ្ដាលទទួលបានវ៉ាក់សាំងពិត និងពាក់កណ្ដាលទៀតទទួលបាន Placebo។ ប្រទេសផ្សេងទៀតដែលបានចូលរួមការធ្វើសាកល្បងដំណាក់កាលទី៣ គឺ អាហ្សង់ទីន ប្រេស៊ីល និងអាល្លឺម៉ង់។
នៅថ្ងៃទី ១៨ ខែវិច្ឆិកា លទ្ធផលបឋមដែលបានមកពីជនស្ម័គ្រចិត្ត ១៦៤ នាក់ ដែលបានប៉ះពាល់ជាមួយ Covid-19 បានបង្ហាញថា មានប្រសិទ្ធភាព ៩៥% និងមានផលប៉ះពាល់តិចតួច ហើយក្នុងមនុស្សចាស់ជាង ៦៥ ឆ្នាំ វ៉ាក់សាំងមានប្រសិទ្ធភាព ៩៤%។
ចក្រភពអង់គ្លេស គឺជាប្រទេសដំបូងគេដែលបានអនុញ្ញាតប្រើក្នុងគ្រាអាសន្នកាលពីថ្ងៃទី ២ ខែធ្នូ ហើយចាប់ផ្ដើមចែកចាយ ១ សប្ដាហ៍ក្រោយមក។ កាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី ១១ ខែធ្នូ រដ្ឋបាលម្ហូបអាហារ និងឱសថអាមេរិក (FDA) ក៏បានសម្រេចអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់វ៉ាក់សាំងនេះក្នុងគ្រាអាសន្នដោយ Pfizer និងBioNTech មានផែនការដឹកជញ្ជូនវ៉ាក់សាំងចំនួន ២,៩ លានដូស ទៅសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងសប្ដាហ៍ដំបូងក្រោយការអនុញ្ញាត។ ប្រទេសបារ៉ែន និងម៉ិកស៊ិក ក៏បានអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់ក្នុងគ្រាអាសន្នផងដែរ។ រីឯប្រទេសកាណាដា និងអារ៉ាប៊ី សាអ៊ូឌីត បានធ្វើការអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់ពេញលេញហើយ។
វ៉ាក់សាំងនេះ ក៏កំពុងស្ថិតក្រោមការពិចារណាសម្រាប់ការអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់ក្នុងគ្រាអាសន្នដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក ដែលអាចធ្វើការសម្រេចក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានសប្ដាហ៍ខាងមុខនេះ។
បើគិតតាមកិច្ចសន្យាទិញទុកមុនរបស់រដ្ឋបាល Donald Trump កាលពីខែកក្កដា ដែលបានចំណាយប្រាក់អស់ ១,៩៥ ពាន់លានដុល្លារ ទិញយកវ៉ាក់សាំងចំនួន ១០០ លានដូស នោះវ៉ាក់សាំងនេះអាចមានតម្លៃ ២០ ដុល្លារ ក្នុង 1 ដូស។ ការចាក់វ៉ាក់សាំងនេះត្រូវការចាក់ចំនួន ២ ដូស ដោយមានគម្លាតរយៈពេល ៣ សប្ដាហ៍ រវាងដូសនីមួយៗតែគេមិនដឹងច្បាស់ទេថា តើប្រសិទ្ធភាពនឹងមានរយៈពេលប៉ុន្មានទេ?។
វ៉ាក់សាំងនេះ ត្រូវការស្តុកទុកក្នុងសីតុណ្ហភាព ៧០ អង្សាសេ ដូច្នេះការដឹកជញ្ជូន និងការទុកដាក់នៅស្ថាប័នចែកចាយអាចមានភាពលំបាក។ បន្ថែមពីលើនេះចក្រភពអង់គ្លេសបានហាមឃាត់បុគ្គលដែលមានប្រវត្តិប្រតិកម្មអាល្លែកហ្ស៊ីធ្ងន់ធ្ងរមិនឱ្យទទួលវ៉ាក់សាំងនេះ ក្រោយពីបុគ្គលិកសុខាភិបាល ២ រូបចេញរោគសញ្ញាអាល្លែកហ្ស៊ី ក្រោយពីបានទទួល ១ ថ្ងៃមុន។
ក្រៅពីប្រទេសដែលបានអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់ខាងលើសហភាពអឺរ៉ុប និងប្រទេសជប៉ុន បានបញ្ជាទិញវ៉ាក់សាំងនេះទុកជាមុនដោយពួកគេ គឺកំពុងរង់ចាំការអនុញ្ញាតឱ្យប្រាស់ ដោយនិយតកររៀងៗខ្លួន។
វ៉ាក់សាំង Sinopharm/Beijing Institute of Biological Products (ចិន)៖ វ៉ាក់សាំង BBIBP-CorV គឺជាប្រភេទវ៉ាក់សាំងវីរុសអសកម្មបង្កើតឡើងដោយការបណ្ដុះ វីរុសទាំងមូលនៅក្នុងមន្ទីរពិសោធន៍ ហើយបន្ទាប់មកសម្លាប់វាចោល។ វ៉ាក់សាំងវីរុសអសកម្ម គឺមានគោលដៅបង្កើតអង់ទីគ័រប្រឆាំងនឹងវីរុសទាំងមូលតែត្រូវចំណាយពេលយូរ ដើម្បីផលិតដូសនីមួយៗបើសិនប្រៀបធៀបនឹងបច្ចេកវិទ្យា mRNA ឬបច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗផ្សេងទៀត។ វ៉ាក់សាំងនេះ គឺជាវ៉ាក់សាំងផលិតដោយក្រុមហ៊ុនរបស់រដ្ឋចិន។
ក្នុងការធ្វើការសាកល្បងដំណាក់កាលទី១ និងទី២ គេរកឃើញថាមានការបង្កើតអង់ទីគ័រ និងមិនបង្កផលប៉ះពាល់អ្វីធ្ងន់ធ្ងរទេ។ ការធ្វើការសាកល្បងដំណាក់កាលទី៣ គឺកំពុងធ្វើនៅប្រទេសអារ៉ាប់រួម ម៉ារ៉ុក និងប៉េរូ។ កាលពីខែកញ្ញាអារ៉ាប់រួមបានធ្វើការអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់វ៉ាក់សាំងនេះ ក្នុងគ្រាអាសន្នហើយក្រោយមកនៅខែធ្នូ បានអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់ពេញលេញដោយបានប្រកាសថា មានប្រសិទ្ធភាព ៨៦%។
គេមិនដឹងច្បាស់អំពីតម្លៃរបស់វ៉ាក់សាំងនេះទេតែប្រធាន Sinopharm ធ្លាប់និយាយថា វ៉ាក់សាំងរបស់ពួកគេចំនួន ២ ដូស អាចមានតម្លៃទាបជាង ឬប្រហែល ១ ០០០ Yuan (ប្រមាណ ១៤៥ ដុល្លារ)។ ការចាក់វ៉ាក់សាំងនេះត្រូវការចាក់ចំនួន ២ ដូស ដោយមានគម្លាតរយៈពេល ៣ សប្ដាហ៍រវាងដូសនីមួយៗ។ វ៉ាក់សាំងនេះ អាចស្តុកទុកក្នុងសីតុណ្ហភាពទូរទឹកកកធម្មតាបាន។
វ៉ាក់សាំង Sinovac Biotech (ចិន)៖ វ៉ាក់សាំង Coro- naVac គឺវ៉ាក់សាំងប្រភេទវីរុសអសកម្មដែលផលិតដោយក្រុមហ៊ុនឯកជន Sinovac។ ក្នុងលទ្ធផលដំណាក់កាលទី១ និងទី២ បានបង្ហាញថា វ៉ាក់សាំងនេះ មិនបង្កប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរទេ និងបង្ហាញថា មានប្រសិទ្ធភាពមធ្យម។ ការធ្វើការសាកល្បងដំណាក់កាលទី៣ គឺកំពុងប្រព្រឹត្តទៅនៅប្រទេសប្រេស៊ីល ឥណ្ឌូនេស៊ី និងតួកគី ហើយមិនទាន់ចេញលទ្ធផលនៅឡើយ។
គេមិនទាន់ច្បាស់ថា វ៉ាក់សាំងនេះមានប្រសិទ្ធជាក់ស្ដែងប៉ុន្មានភាគរយទេ តែការសាកល្បងនៅប្រទេសប្រេស៊ីល បានកត់ត្រាករណី Covid-19 គ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីឱ្យអ្នកស្រាវជ្រាវកំណត់ប្រសិទ្ធភាពរបស់ Sinovac។ ពួកគេរំពឹងថា នឹងចេញលទ្ធផលរបស់ពួកគេនៅថ្ងៃទី ១៥ ខែធ្នូ ខាងមុខនេះ។
កាលពីខែកក្កដា រដ្ឋាភិបាលចិនបានធ្វើការអនុញ្ញាតបន្ទាន់ឱ្យប្រើប្រាស់មានកំណត់មួយសម្រាប់បុគ្គលដែលប្រឈមមុខខ្ពស់នឹង Covid-19 ដែលរួមមានបុគ្គលិកសុខាភិបាល និងបុគ្គលិកសេវាសាធារណៈ។
ប្រេស៊ីល ឥណ្ឌូនេស៊ី និងតួកគី កំពុងអនុវត្តផែនការ ដើម្បីចាក់វ៉ាក់សាំងរបស់ Sinovac ជូនប្រជាជនរបស់ពួកគេ។ ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ទើបតែទទួលបានវ៉ាក់សាំងចំនួន ១ លានដូស ពី Sinovac ដោយមានកិច្ចព្រមព្រៀងផ្គត់ផ្គង់ ៤០ លានដូសត្រឹមខែមីនា ២០២១។
Reuter បានរាយការណ៍ថា រដ្ឋបាលទីក្រុង Jiaxing ប្រទេសចិន បានចែកចាយវ៉ាក់សាំងនេះក្នុងតម្លៃ ២០០ yuan (ប្រហែល ៣០ ដុល្លារ) រីឯនៅឥណ្ឌូនេស៊ីវិញ ១ ដូស មានតម្លៃ ២០០.០០០ rupiah (ប្រហែល ១៣,៦ ដុល្លារ) តែគេមិនទាន់ច្បាស់ថា តើតម្លៃទាំង ២ នេះ មានឧបត្ថម្ភធន ឬក៏អត់នោះទេ។ វ៉ាក់សាំងក៏ត្រូវការចាក់ចំនួន ២ ដូសផងដែរ ដោយមានគម្លាតរយៈពេល ២ សប្ដាហ៍ រវាងដូសនីមួយៗ។ វ៉ាក់សាំងអាចស្តុកទុកក្នុងសីតុណ្ហភាពទូទឹកកកធម្មតាបាន។
វ៉ាក់សាំង Moderna (អាមេរិក)៖ វ៉ាក់សាំង mRNA-1273 ដែលក៏ជាវ៉ាក់សាំងប្រភេទ mRNA ផងដែរ បង្កើតឡើងដោយក្រុមហ៊ុន Moderna ក្នុងភាពជាដៃគូជាមួយរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក។ វ៉ាក់សាំងនេះបានទទួលប្រាក់ឧបត្ថម្ភ ១ ពាន់លានដុល្លារពីរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក។
ក្នុងការសាកល្បងដំណាក់កាលទី៣ មានជនស្ម័គ្រចិត្តចំនួន ៣០.០០០ នាក់ចូលរួម ហើយលទ្ធផលបឋមបានមកពីជនស្ម័គ្រចិត្តចំនួន ១៩៦ ដែលបានប៉ះពាល់ជាមួយ Covid-19 បានបង្ហាញថា មានប្រសិទ្ធភាព ៩៤.១ ភាគរយ និងមានផលប៉ះពាល់តិច។ Moderna បានស្នើការអនុញ្ញាតឱ្យប្រើក្នុងគ្រាអាសន្នទៅកាន់ FDA កាលពីចុងខែវិច្ឆិកាដែលមកដល់ពេលនេះមិនទាន់បានសម្រេចនៅឡើយ។
វ៉ាក់សាំងនេះ ក៏កំពុងស្ថិតក្រោមការពិចារណាសម្រាប់ការអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់ក្នុងគ្រាអាសន្នដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក ដែលអាចធ្វើការសម្រេចក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានសប្ដាហ៍ខាងមុខនេះ។
កាលពីខែកញ្ញា រដ្ឋបាល Trump បានធ្វើកិច្ចសន្យាជាមួយ Moderna ទិញយក ១០០ លានដូស ក្នុងតម្លៃ ១.៥ ពាន់លានដុល្លារ ធ្វើឱ្យមានតម្លៃ ១៥ ដុល្លារ ក្នុង ១ ដូស តែតម្លៃនេះ អាចកើនឡើងនៅក្រៅសហរដ្ឋអាមេរិកដោយ BBC រាយការណ៍ថា វ៉ាក់សាំង Moderna មានតម្លៃ ៣៦ ដុល្លារ ក្នុង ១ ដូស។
ការចាក់វ៉ាក់សាំងនេះ ត្រូវការចាក់ចំនួន ២ ដូសដោយមានគម្លាតរយៈពេល ៤ សប្ដាហ៍រវាងដូសនីមួយៗតែគេមិនដឹងច្បាស់ទេថា តើប្រសិទ្ធភាពនឹងមានរយៈពេលប៉ុន្មានទេ។ ដើមឡើយ Moderna គិតថាវ៉ាក់សាំងរបស់ពួកគេត្រូវការស្តុកទុកក្នុងសីតុណ្ហភាព ២០ អង្សាសេរយៈពេល ៦ ខែ តែក្រោយមកពួកគេប្រកាសថា អាចទុកក្នុងសីតុណ្ហភាពទូទឹកកកធម្មតាក្នុងរយៈពេល ១ ខែ ដែលធ្វើឱ្យងាយប្រើប្រាស់នឹងដឹកជញ្ជូនជាងវ៉ាក់សាំង Pfizer។ សហភាពអឺរ៉ុប កាណាដា ជប៉ុន និងកាតា ក៏បានបញ្ជាទិញយកវ៉ាក់សាំងនេះផងដែរ។
វ៉ាក់សាំង AstreZeneca/Oxford (អង់គ្លេស និងស៊ុយអែត)៖ វ៉ាក់សាំង ChAdOx1 គឺជាវ៉ាក់សាំងបានមកពីការកែច្នៃ Adenovirus ស្វា Chimpanzee ដែលបច្ចេកវិទ្យាអាចផលិតវ៉ាក់សាំងក្នុងតម្លៃទាបបំផុត។
ក្នុងដំណាក់កាលទី១ និងទី២ គេមិនបានរកឃើញផលប៉ះពាល់អ្វីទេ។ វ៉ាក់សាំងនេះបានចាប់ផ្ដើមការសាកល្បងដំណាក់កាលទី៣ នៅឥណ្ឌា ប្រេស៊ីល អាហ្វ្រិកខាងត្បូង និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ លទ្ធផលនៃដំណាក់កាលទី៣ គឺមានភាពមិនប្រក្រតីដោយសារមានការច្រឡំការចាក់ពាក់កណ្ដាលដូសធម្មតា។ អ្វីដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់នោះ គឺជនស្ម័គ្រចិត្តដែលទទួលបានដូសពាក់កណ្ដាល ១ ដង និងដូសពេញ ១ ដង មានប្រសិទ្ធភាព ៩០% ច្រើនជាង ៦២% នៃបុគ្គលដែលទទួលបានដូសពេញ ២ ដង។
មានជនស្ម័គ្រចិត្តនៅប្រេស៊ីល ១ រូបស្លាប់ តែក្រោយមកគេដឹងថា ជននេះបានទទួល Placebo មិនមែនទទួលវ៉ាក់សាំងពិតទេ។
AstraZeneca និង Oxford មិនទាន់បានស្នើការអនុញ្ញាតប្រើប្រាស់បន្ទាន់នៅឡើយ។ វ៉ាក់សាំងនេះ គឺកំពុងស្ថិតក្រោមការពិចារណាសម្រាប់ការអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់ក្នុងគ្រាអាសន្នដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក ដែលអាចធ្វើការសម្រេចក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានសប្ដាហ៍ខាងមុខនេះ។
ក្នុងសកម្មភាពដែលគេស្មានថា មិនអាចកើតឡើងក្នុងសម័យស្វែងរកវ៉ាក់សាំង Covid-19 នៅថ្ងៃទី ១១ ខែធ្នូ Astra Zenaca បានប្រកាសថា ខ្លួននឹងសហការជាមួយប្រទេសរុស្ស៊ី ដែលបានបង្កើតវ៉ាក់សាំង Sputnik V ចេញពី Adenovirus ផងដែរ។ ក្រុមទាំង ២ នឹងលាយវ៉ាក់សាំងទាំង ២ របស់ពួកគេចូលគ្នាដើម្បីមើលថា តើល្បាយនេះអាចផ្ដល់ការការពារខ្លាំងជាងការការពារវ៉ាក់សាំងតែ ១ ប្រភេទឬទេ?។ ការសាកល្បងនេះត្រូវបានរំពឹងថា នឹងចាប់ផ្ដើមនៅចុងឆ្នាំ ២០២០។
សហរដ្ឋអាមេរិកបានចំណាយប្រាក់ ១,២ ពាន់លានដុល្លារ ដើម្បីទិញយក ៣០០ លានដូស ដូច្នេះវ៉ាក់សាំងមានតម្លៃ ៤ ដុល្លារ ក្នុង ១ ដូស ដែលជាតម្លៃទាបបំផុតក្នុងចំណោមប្រភេទវ៉ាក់សាំង Covid-19។ ការចាក់វ៉ាក់សាំងនេះ ត្រូវការចាក់ចំនួន ២ ស ដោយមានគម្លាតរយៈពេល ៤ សប្ដាហ៍រវាងដូសនីមួយៗ។ វ៉ាក់សាំងនេះ អាចស្តុកទុកក្នុងសីតុណ្ហភាពទូទឹកកកធម្មតាបាន។
វ៉ាក់សាំង Sputnik 5 (រុស្សី)៖ វ៉ាក់សាំង Sputnik 5ក៏ជាវ៉ាក់សាំងបានមកពីការកែច្នៃ Adenovirus ស្វា Chimpanzee ផងដែរ។ ក្នុងដំណាក់កាលទី១ និងទី២ គេឃើញថា មានការបង្កើតអង់ទីគ័រប្រឆាំងនឹងមេរោគហើយមានផលប៉ះពាល់ស្រាល។ មុននឹងការចាប់ផ្ដើមដំណាក់កាលទី៣ ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី Vladimir Putin បានប្រកាសឱ្យប្រើជាសាធារណៈតែក្រោយមកបានដកសម្ដីវិញ។
ក្នុងដំណាក់កាលទី៣ មានការចូលរួមពីជនស្ម័គ្រចិត្តចំនួន ៤០.០០០ នាក់ ហើយមានការចូលរួមពីប្រទេសបេឡារូស អារ៉ាប់រួម និងវេណេហ្ស៊ីយអេឡា។ លទ្ធផលបឋមបានមកពីជនស្ម័គ្រចិត្តចំនួន ២០ រូប ដែលប៉ះពាល់នឹង Covid-19 បានបង្ហាញថា វ៉ាក់សាំងនេះមានប្រសិទ្ធភាព ៩២%។ ក្រោយមកធ្វើការសិក្សាលើជនស្ម័គ្រចិត្តចំនួន ៣៩ រូប បានលទ្ធផលប្រសិទ្ធភាពដដែល។ វ៉ាក់សាំងនេះអាចទុកក្នុងសីតុណ្ហភាពទូទឹកកកធម្មតា។ BBC បានរាយការណ៍ថា Sputnik V មានតម្លៃ ៧ ដុល្លារ ក្នុង ១ ដូស ហើយត្រូវការ ២ ដូស។ វ៉ាក់សាំងនេះអាចទុកក្នុងសីតុណ្ហភាពទូទឹកកកធម្មតាបាន។
ដូចបានបញ្ជាក់ខាងលើរុស្ស៊ី គឺកំពុងសហការជាមួយ Astra Zeneca/Oxford ក្នុងការធ្វើការសាកល្បងល្បាយវ៉ាក់សាំងទាំង ២ របស់ពួកគេ។
នៅដើមខែធ្នូ រុស្ស៊ីបានអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់វ៉ាក់សាំងនេះដោយមានកម្រិត។ រុស្ស៊ី គឺកំពុងចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងផ្គត់ផ្គង់វ៉ាក់សាំងនេះ ទៅកាន់ប្រទេសអាហ្សង់ទីន ប្រេស៊ីល ឥណ្ឌា ម៉ិកស៊ិក និងប្រទេសវេណេហ្ស៊ីយអេឡា៕
