.jpg)
ប្រព័ន្ធមីស៊ីលបាលីស្ទិកអន្តរទ្វីប Yars RS-24 របស់រុស្សុីបើកឆ្លងកាត់ទីលាន Red Quare នៅក្រុងម៉ូស្គូ។ AFP
ក្រុងស្តុកហូលម៍៖ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបាននិយាយកាលពីថ្ងៃចន្ទថា ក្រុមប្រទេសមហាអំណាចបន្តធ្វើទំនើបកម្មឃ្លាំងអាវុធរបស់ពួកគេ ដោយបានព្រមានថា ភាពតានតឹងបានកើតឡើង និងទស្សនវិស័យសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងអាវុធ «មិនច្បាស់លាស់»។
លោក Shannon Kile ប្រធានកម្មវិធីគ្រប់គ្រងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរនៅវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវសន្តិភាពអន្តរជាតិ Stockholm (SIPRI) និងជាអ្នកសរសេររបាយការណ៍នោះបានថ្លែងថា៖ «ការបាត់បង់បណ្តាញសំខាន់ៗនៃទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសរុស្ស៊ី និងអាមេរិក អាចនាំទៅរកការប្រកួតប្រជែងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរថ្មីមួយជាសក្តានុពល»។
ប្រទេសរុស្ស៊ី និងអាមេរិក មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរជាង ៩០ ភាគរយនៃអាវុធនុយក្លេអ៊ែររបស់ពិភពលោក។
លោកបាននិយាយយោងដល់អនាគតនៃសន្ធិសញ្ញា NewSTART រវាងអាមេរិក និងរុស្ស៊ី ដែលត្រូវផុតសុពលភាពនៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២១។
សន្និសញ្ញានេះ គឺជាកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរចុងក្រោយដែលនៅបន្តជាធរមាន រវាងប្រទេសមហាអំណាចទាំង ២ នេះ មានបំណងរក្សាទុកឃ្លាំងអាវុធនុយក្លេអ៊ែររបស់ពួកគេនៅក្រោមកម្រិតនៃសង្គ្រាមត្រជាក់ (Cold War)។
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវនៃ SIPRI បានកត់សម្គាល់ឃើញថា៖ «កិច្ចពិភាក្សា ដើម្បីបន្ត New START ឬដើម្បីចរចាអំពីសន្ធិសញ្ញាថ្មី ១ ដែលមិនរីកចម្រើននៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៩» នោះ។
នៅពេលជាមួយគ្នានោះ ក្រុមប្រទេសមហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែរ បន្តធ្វើទំនើបកម្មអាវុធនុយក្លេអ៊ែររបស់ពួកគេ ខណៈប្រទេសចិន និងឥណ្ឌា កំពុងបង្កើនទំហំនៃឃ្លាំងអាវុធរបស់ពួកគេ។
ប្រទេសនេះបានបដិសេធការទទូចរបស់ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនថា ខ្លួនគួរតែចូលរួមកិច្ចចរចាកាត់បន្ថយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរណាមួយនៅពេលអនាគត។
ចំនួនក្បាលអាវុធនុយក្លេអ៊ែរបានថយចុះកាលពីឆ្នាំ ២០១៩។
យោងតាមការប៉ាន់ប្រមាណរបស់ SIPRI បានឲ្យដឹងថា កាលពីដើមឆ្នាំ ២០២០ នេះ អាមេរិករុស្ស៊ី អង់គ្លេស ចិន ឥណ្ឌា ប៉ាគីស្ថាន អ៊ីស្រាអែល និងកូរ៉េខាងជើងរួមគ្នាទាំងអស់មានអាវុធក្លេអ៊ែរ ១៣ ៤០០ ដើម ដែលចំនួននេះ តិចជាងកាលពីដើមឆ្នាំ ២០១៩ ចំនួន ៤៦៥ ដើម។
ចំនួនអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ថយចុះនេះរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ គឺអាមេរិក និងរុស្ស៊ី។
ខណៈដែលអនាគតនៃសន្និសញ្ញា New START នៅតែមិនច្បាស់នោះ ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និងក្រុងម៉ូស្គូ បានបន្តគោរពកាតព្វកិច្ចរបស់ពួកគេ នៅក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន៕ AFP/PSA
