.jpg)
លោក Zhang Ming ថ្លែងសុន្ទរកថានៅក្នុងអំឡុងបើកសម្ពោធអគ្គកុងស៊ុលរបស់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិននៅអុីរ៉ាក់។ រូប AFP
កាលពីថ្ងៃពុធ ទី ១៨ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតប្រទេសជាសមាជិកនៃសហភាពអឺរ៉ុប (EU) ទាំង ២៧ បានយល់ព្រមលើការដាក់ទណ្ឌកម្មលើមន្ត្រី និងនីតិបុគ្គលចិនមួយចំនួន ជុំវិញបញ្ហារំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅតំបន់ស៊ីនជាំង នេះបើតាមមន្ត្រីការទូត EU ចំនួន ២ នាក់។
នេះ គឺជាទណ្ឌកម្មដំបូងដែល EU បានដាក់លើចិនតាំងពីការអនុម័តការហាមឃាត់ការជួញដូរអាវុធកាលពីឆ្នាំ ១៩៨៩ ដែលជាការឆ្លើយតបនឹងការបង្ក្រាបបាតុកម្មនៅទីលានធានអានមេន។ ការហាមឃាត់ការជួញដូរអាវុធនេះ គឺនៅអនុវត្តរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។
ទណ្ឌកម្មខាងលើនឹងបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិ និងដាក់ការហាមឃាត់មិនឱ្យធ្វើដំណើរលើមន្ត្រីចិនចំនួន ៤ រូប និងនីតិបុគ្គលមួយចំនួន ដែលឈ្មោះបុគ្គលទាំងនេះ នឹងមិនត្រូវបញ្ចេញជាសាធារណៈ រហូតដល់ពេលមានការអនុម័តជាផ្លូវការដោយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃសមាជិក EU នៅថ្ងៃចន្ទ ទី ២២ មីនា ជាផ្នែកមួយនៃការប្រកាសបញ្ជីទណ្ឌកម្មថ្មីមួយ ដែលរួមមានទណ្ឌកម្មលើបុគ្គលនៅរុស្ស៊ី លីប៊ី ស៊ូដង់ខាងត្បូង និងកូរ៉េខាងជើង។
ខណៈពេលដែលការដាក់ទណ្ឌកម្មនេះ មានលក្ខណៈជានិមិត្តរូបប៉ុណ្ណោះ តែការអនុម័តបង្ហាញពីការផ្លាស់ប្ដូរនៃគោលនយោបាយរបស់សហភាពអឺរ៉ុបចំពោះប្រទេសចិន ដែលកាលពីមុន EU ចាត់ទុកជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏ទន់ភ្លន់ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះចាត់ទុកជាអ្នករំលោភសិទ្ធិ និងសេរីភាពមូលដ្ឋាន។
មន្ត្រីការទូត EU ទាំង ២ ខាងលើបានប្រាប់សារព័ត៌មាន Reuters ថាមន្ត្រីចិនខាងលើត្រូវបានចោទប្រកាន់ថា រំលោភសិទ្ធិមនុស្សទៅលើជនជាតិភាគតិចមូស្លីមអ៊ុយហ្គ័រនៅតំបន់ស៊ីនជាំង ហើយការដាក់ទណ្ឌកម្មនេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងរបស់ជនជាតិអ៊ុយហ្គ័រនៅអឺរ៉ុបសហរដ្ឋអាមេរិក និងកាណាដា។
ក្រុមសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងអ្នកជំនាញអង្គការសហប្រជាជាតិបាននិយាយថា យ៉ាងហោចណាស់ជនជាតិអ៊ុយហ្គ័រ ១ លាននាក់ ត្រូវបានឃុំខ្លួននៅជំរំអប់រំឡើងវិញ។ ក្រុមសកម្មជន និងអ្នកនយោបាយលោកខាងលិចមួយចំនួនបានចោទប្រកាន់ប្រទេសចិន ថា បានប្រើទារុណកម្ម បង្ខំឱ្យធ្វើការ និងកំពុងបំបាត់សមត្ថភាពបន្តពូជរបស់ជនជាតិនេះ។ សភាហូឡង់បានធ្វើតាមកាណាដា និងអាមេរិកក្នុងការចាត់ទុកសកម្មភាពរបស់ចិនទៅលើជនជាតិអ៊ុយហ្គ័រថា ជាអំពើប្រល័យពូជសាសន៍។ ចិនបានច្រានចោលការចោទប្រកាន់ទាំងនេះ ហើយនិយាយថា ជំរំផ្ដល់ការបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ហើយត្រូវការដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងភាពជ្រុលនិយម។
ជាការឆ្លើយតបនឹងទណ្ឌកម្មថ្មីនេះ ស្ថានទូតចិនប្រចាំ EU បានបង្ហោះសម្ដីរបស់លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតលោក Zhang Ming និយាយកាលពីថ្ងៃអង្គារទៅកាន់បណ្ដាញសង្គម Twitter។ លោក Zhang បាននិយាយថា៖ «ការដាក់ទណ្ឌកម្ម គឺជាការប្រឈមមុខដាក់គ្នា។ យើងចង់បានការសន្ទនាមិនមែនការប្រឈមមុខដាក់គ្នាទេ។ យើងស្នើឱ្យភាគីអឺរ៉ុបគិតម្ដងទៀត។ ប្រសិនបើអ្នកខ្លះទទូចចង់ប្រឈមមុខដាក់គ្នា យើងនឹងមិនចុះចាញ់ទេ ព្រោះយើងគ្មានជម្រើស ក្រៅពីការបំពេញការទទួលខុសត្រូវរបស់យើងចំពោះប្រជាជន»។
លោក Zhang ក៏បានច្រានចោលការចោទប្រកាន់ពីការរំលោភសិទ្ធិរបស់ជនជាតិអ៊ុយហ្គ័រ ដោយនិយាយថា «អ្នកស្អប់ចិន» កំពុងតែផ្សព្វផ្សាយការកុហក ដើម្បីផលប្រយោជន៍នយោបាយ។
ទីក្រុងប៉េកាំង បានអញ្ជើញឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំប្រទេសចិន ឱ្យទៅធ្វើទស្សនកិច្ចទៅកាន់តំបន់ស៊ីនជាំង ជាច្រើនលើកច្រើនសា តែមន្ត្រីការទូតរូបនេះ បានបដិសេធមិនទៅដោយនិយាយថា ពួកគេមិនអាចធ្វើទស្សនកិច្ចក្រោមលក្ខខណ្ឌតឹងរ៊ឹង និងក្រោមការឃ្លាំមើលរបស់អាជ្ញាធរចិន។ សហភាពអឺរ៉ុបក៏បានទាមទារឱ្យមានការដោះលែងសាស្ត្រាចារ្យសេដ្ឋកិច្ចជនជាតិអ៊ុយហ្គ័រឈ្មោះ Ilham Tohti ដែលត្រូវបានកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ១ ជីវិត កាលពីឆ្នាំ ២០១៤។
ទាក់ទងនឹងការបដិសេធនេះ លោក Zhang បាននិយាយថា «អ្វីៗស្ទើរតែទាំងអស់ត្រូវបានរៀបចំ» សម្រាប់ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ឯកអគ្គរដ្ឋទូតប៉ុន្តែ «សំណើដែលមិនអាចទទួលយកបាន បាននាំឱ្យមានបញ្ហា»។
«ពួកគេទទូចឱ្យមានការជួបជាមួយឧក្រិដ្ឋជនម្នាក់ ដែលត្រូវបានផ្ដន្ទាទោសដោយច្បាប់ចិន»។ លោក Zhang បាននិយាយបែបនេះ ហើយបន្តទៀតថា៖ «នេះមិនអាចទទួលយកបានទេ ខ្ញុំសុំទោស»។
លោក Zhang ក៏បានប្រាប់ EU ឱ្យប្រុងប្រយ័ត្នពីការភ្ជាប់កិច្ចព្រមព្រៀងវិនិយោគទុន ដែលភាគីទាំង ២ បានយល់ព្រមកាលពីខែធ្នូ ឱ្យទាក់ទងនឹងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ឬសកម្មភាពរបស់ទីក្រុងប៉េកាំង នៅហុងកុង។ លោកបាននិយាយថា៖ «បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចមិនគួរធ្វើឱ្យទៅជាបញ្ហានយោបាយទេ»។
សហភាពអឺរ៉ុបបានចាត់ទុកកិច្ចព្រមព្រៀងវិនិយោគទុនថា ផ្ដល់លទ្ធភាពឱ្យក្រុមហ៊ុនអឺរ៉ុបក្នុងការចូលប្រកួតប្រជែងក្នុងទីផ្សារចិន និងដោះស្រាយបញ្ហាអតុល្យភាពទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំង។ ប៉ុន្តែបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅចិនអាចធ្វើឱ្យមានការលំបាកក្នុងការបញ្ចុះបញ្ចូលសមាជិកសភា EU ដែលការយល់ព្រមឱ្យអនុម័តរបស់ពួកគេ គឺត្រូវការសម្រាប់កិច្ចព្រមព្រៀងនេះចូលជាធរមាន។
បន្ថែមពីលើនេះ អ្នករិះគន់កិច្ចព្រមព្រៀងនេះបាននិយាយថា ការហាមឃាត់មិនឱ្យក្រុមហ៊ុនអឺរ៉ុបវិនិយោគក្នុងវិស័យប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងកម្សាន្តចិន ខណៈមិនមានការរារាំងមិនឱ្យក្រុមហ៊ុនចិនធ្វើបែបនេះនៅអឺរ៉ុបអាចធ្វើឱ្យចិនគ្រប់គ្រងវិស័យព័ត៌មាននៅអឺរ៉ុប។
ការយល់ព្រមលើការដាក់ទណ្ឌកម្មនេះបានកើតឡើងចំពេលដែលអាមេរិកធ្វើការដាក់ទណ្ឌកម្មលើមន្ត្រីចិន និងហុងកុងចំនួន ២៤ រូប ដែលរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសលោក Anthony Blinken និយាយថា ជាការឆ្លើយតបនឹងកំណែទម្រង់ក្រុងប៉េកាំងទៅលើប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យរបស់ហុងកុង។
ក្នុងចំណោមអ្នកដែលត្រូវបានដាក់ទណ្ឌកម្មរួមមានលោក Wang Chen ដែលជាសមាជិកការិយាល័យនយោបាយបក្សកុម្មុយនីស្តចិន និងលោក Tam Yiu-chung ជាពលរដ្ឋហុងកុងតែមួយគត់នៅក្នុងគណៈកម្មាធិការដែលបានព្រាងច្បាប់សន្តិសុខជាតិ។
ទណ្ឌកម្មនេះ ជាទណ្ឌកម្មហិរញ្ញវត្ថុដែលរួមមានការហាមឃាត់ទទួលសេវាពីធនាគារអាមេរិកខ្ចីប្រាក់ពីស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុអាមេរិក ការទិញអចលនទ្រព្យ ឬជួញដូរជាមួយនឹងនីតិបុគ្គលអាមេរិក។ ការដាក់ទណ្ឌកម្មនេះ គឺធ្វើក្រោម «ច្បាប់ស្វ័យភាពហុងកុង» (HKAA) ដែលច្បាប់នេះត្រូវបានអនុម័តក្រោមរដ្ឋបាល។
មេដឹកនាំហុងកុងលោកស្រី Carrie Lam ដែលត្រូវបានដាក់ទណ្ឌកម្មនៅក្រោម HKAA ដោយរដ្ឋបាលលោក Trump បាននិយាយថា ការធ្វើបែបនេះបានផ្ដាច់លោកស្រីចេញពីប្រព័ន្ធធនាគារពិភពលោក ហើយបង្ខំឱ្យលោកស្រីស្តុកទុកសាច់ប្រាក់ ពីព្រោះធនាគារមិនព្រមធ្វើជំនួញជាមួយលោកស្រីទេ៕
