.jpg)
កម្មករទម្លាក់កប្បាសដែលដឹកមកពីតំបន់ស៊ីនជាំងនៅស្ថានីយរថភ្លើងមួយនៅក្នុងទីក្រុង Jiujiang។ AFP
អង្គការសហប្រជាជាតិបានឱ្យដឹងកាលពីថ្ងៃចន្ទកន្លងទៅថា ក្រុមហ៊ុនយីហោល្បីចិន និងបរទេសជាច្រើនអាចពាក់ព័ន្ធនឹងការជួញដូរមនុស្ស ការបង្ខំឱ្យធ្វើពលកម្ម និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងៗទៀតនៅក្នុងតំបន់ស៊ីនជាំងប្រទេសចិន។
ការិយាល័យឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស (OHCHR) បានឱ្យដឹងថា៖ «អ្នកជំនាញមួយចំនួន ដែលត្រូវបានតែងតាំងដោយក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សបាននិយាយថា ពួកគេបានទទួលបណ្ដឹងចោទប្រកាន់ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរស្ដីអំពី ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សប្រឆាំងនឹងកម្មករជនជាតិ Uygur ដែលក្នុងនោះក្រុមហ៊ុនក្នុងស្រុក និងក្រុមហ៊ុនចិនជាង ១៥០ ក្រុមហ៊ុនមានជាប់ទាក់ទងនឹងករណីទាំងនេះ»។
យ៉ាងណាមិញប្រភពដដែលនេះមិនបានបញ្ជាក់ឈ្មោះក្រុមហ៊ុនឱ្យបានជាក់លាក់ឡើយ ប៉ុន្តែក្រុមការងារបានបង្ហើបថា ក្រុមហ៊ុនទាំងនេះជាប្រភេទក្រុមហ៊ុនកសិកម្ម កសិ-ពាណិជ្ជកម្ម បច្ចេកវិទ្យារថយន្ត និងវាយនភណ្ឌព្រមទាំងក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ផងដែរ។
យោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍ កម្មករជនជាតិ Uygur បានអះអាងថា បានធ្វើការស្ថិតក្រោមការកេងប្រវ័ញ្ចការងារ និងការរស់នៅ រហូតដល់មានករណីឃុំខ្លួន ដោយខុសច្បាប់ ការជួញដូរមនុស្ស ការបង្ខំឱ្យធ្វើពលកម្ម និងការបង្ខំឱ្យធ្វើជាទាសករជាដើម។
ប្រភពដដែលបានឱ្យដឹងថា សមាជិកជនជាតិភាគតិច Uygur រាប់រយរាប់ពាន់នាក់ ត្រូវបានគេឃុំឃាំងនៅក្នុង «មណ្ឌលអប់រំ» ខណៈមនុស្សជាច្រើននាក់ទៀត ត្រូវបានគេបង្ខំឱ្យទៅធ្វើការនៅក្នុងរោងចក្រនៅស៊ីនជាំងអ៊ុយហ្គ័រ ឬតំបន់ស្វយ័ត និងនៅខេត្តចិនដទៃទៀត។
សមាជិកនៃក្រុមការងារអង្គការសហប្រជាជាតិបានសរសេរសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ទៅរដ្ឋាភិបាលចិនថា អាជីវកម្មធំៗដែលជាចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ រួមមានទាំងអង្គភាពនៅស៊ីនជាំង និងប្រទេសចំនួន ១៣ ផ្សេងទៀតដែលក្រុមហ៊ុនមានទីស្នាក់ការកណ្តាលនៅប្រទេសនេះគួរធានាថា នៅក្នុងប្រតិបត្តិការអាជីវកម្មរបស់ខ្លួនត្រូវតែគោរពសិទ្ធិមនុស្សទាំងអស់។
លោក CorriZoli នាយកស្រាវជ្រាវនៅវិទ្យាស្ថានគោលនយោបាយ និងច្បាប់សន្តិសុខនៃសាកលវិទ្យាល័យ Syracuse ក្នុងរដ្ឋញូវយ៉កនៃសហរដ្ឋអាមេរិកបាននិយាយថា៖ «របាយការណ៍នេះ (របាយការណ៍អង្គការសហប្រជាជាតិ) មានភាពជាក់លាក់ ទាំងការប្រមូលទិន្នន័យ និងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងប្រមូលព័ត៌មានចេញពីច្រើនប្រភព។ អ្វីដែលយើងកំពុងមើលឃើញនៅក្នុងបញ្ហានេះ គឺសង្គ្រាមខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ជំនាន់ទី១ ដែលមានយុទ្ធនាការព័ត៌មានស្មុគស្មាញគ្របដណ្ដប់លើបញ្ហាទាំងនេះ»។
ការប្រឈមមុខដាក់គ្នានេះ ធ្វើឡើងរវាងទីក្រុងប៉េកាំង និងបណ្តាប្រទេសលោកខាងលិចរាប់បញ្ចូលទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រទេសកាណាដា អង់គ្លេស និងសហភាពអឺរ៉ុប ស្តីពីការដាក់ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងនឹងមន្ត្រីដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅស៊ីនជាំង។
ដោយឡែក បើយោងតាមការស៊ើបអង្កេតរបស់កាសែត South China Morning Post ស្ដីអំពីរបៀបដែលខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់សកលបានរកឃើញថា ចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ដែលទទួលបានពីតំបន់ស៊ីនជាំងនេះ មិនមែនមានត្រឹមតែផលិតផលកប្បាសនោះទេតំបន់នេះក៏បានផ្គត់ផ្គង់ប្រភេទក្រណាត់ viscose ក៏ដូចជាកង្ហារយក្សផលិតថាមពលអគ្គិសនីដោយខ្យល់ផងដែរ។
ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ យីហោសម្លៀកបំពាក់ធំៗដទៃទៀតរួមមានយីហោប្រទេសស៊ុយអែត H&M ក្រុមហ៊ុន Nike ក្រុមហ៊ុន Adidas និងក្រុមហ៊ុន Burberry ក៏បានប្រឈមមុខនឹងការរិះគន់ពីសំណាក់អតិថិជននៅប្រទេសចិន ផងដែរ ក្រោយក្រុមហ៊ុនទាំងនេះ បានលើកឡើងពីក្ដីព្រួយបារម្ភទាក់ទិននឹងបញ្ហានៅស៊ីនជាំង។
តែទោះជាយ៉ាងណាក្ដី ក្រសួងការបរទេសចិនបានសរសេរក្នុងបណ្ដាញសង្គម Twitter ថា អ្នកចោទប្រកាន់អំពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សទាំងអស់ត្រូវបង្ហាញភ័ស្តុតាងជាមុនសិន ហើយបន្តថា៖ «តាំងពីឆ្នាំ ២០១២ គម្រោងនៅតំបន់ស៊ីនជាំង (Xinjiang) បានអនុវត្តការចុះសវនកម្មដោយភាគីទី ២ ប្រកបដោយភាពជឿទុកចិត្ត និងមានការបញ្ជាក់ពីភាគីទី៣ នៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ និងមិនដែលរកឃើញករណីណាមួយពាក់ព័ន្ធនឹងឧប្បត្តិហេតុនៃពលកម្មដោយបង្ខំនោះទេ»៕
