ក្រុម​អ្នក​ជំនាញ​ក្នុង​តំបន់​បាន​ព្រមាន​ថា​ ប្រទេស​ចិន ដី​​គោក​បាន​និង​កំពុង​ប្រើប្រាស់ «យុទ្ធសាស្ត្រ​លាង​ខួរ» (cognitive warfare) ​ប្រឆាំង​នឹង​កោះ​តៃវ៉ាន់​ដោយ​ប្រើប្រាស់​ព័ត៌មាន​មិន​ពិត​ និង​កងទ័ព​វាយលុក​តាម​អ៊ីនធឺណិត​ក្នុង​បំណង​ចង់​បង្វែរ​មតិ​សាធារណៈ​ឱ្យ​គាំទ្រ​រដ្ឋាភិបាល​ចិន ​ដើម្បី​ប្រឆាំង​កោះ​តៃវ៉ាន់​វិញ។

របាយការណ៍​បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា ​រហូត​មក​ដល់​ពេល​នេះ ប្រសិទ្ធភាព​របស់​យុទ្ធសាស្ត្រ​នេះ នៅ​មាន​កម្រិត​នៅ​ឡើយ​ ដោយសារ​តែ​ក្រុម​ប្រឆាំង​នឹង​ទីក្រុង​ប៉េកាំង​ នៅ​មាន​ចំនួន​ច្រើន ប៉ុន្តែ​រដ្ឋាភិបាល​នៅ​តែ​បន្ត​យុទ្ធសាស្ត្រ​នេះ​ដដែល ​ព្រោះ​យុទ្ធសាស្ត្រ​នេះ​នឹង​អាច​ចាប់​ផ្តើម​មាន​ឥទ្ធិពល​លើ​មតិសាធារណ​ជន រហូត​ដល់​មាន ឥទ្ធិពល​លើ​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​គោលនយោបាយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ក្នុង​ករណី​ណា​មួយ។

យោង​តាម​វិទ្យាស្ថាន​ស្រាវជ្រាវ​ការពារ​ជាតិ និង​សន្តិសុខ​ដែល​ជា​ក្រុម​អ្នកវិភាគ ក្រោម​ការ​ឧបត្ថម្ភ​ថវិកា​ដោយ​រដ្ឋាភិបាល​ចិន​បាន​និង​កំពុង​ចាប់​ផ្តើម​​អនុវត្ត​យុទ្ធសាស្ត្រ​ថ្មី​នេះ ​ដើម្បី​ប្រឆាំង​នឹង​កោះ​តៃវ៉ាន់​ដោយ​ប្រើ​ក្រុម​ការងារ​វាយ​ប្រហារ​តាម​ប្រព័ន្ធ​អ៊ីនធឺណិត​របស់ខ្លួន​ ដោយ​បង្កើត​មាតិកា​វាយ​ប្រហារ​តាម​អ៊ីនធឺណិត ដើម្បី​​ព្យាយាម​ផ្លាស់​ប្តូរ​ផ្នត់​គំនិត ​និង​ការ​គិត ​រួច​ឈាន​ដល់​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ឥរិយាបថ​ប្រជាជន​តៃវ៉ាន់​ទៀត​ផង។

ប្រភព​ដដែល​បាន​បន្ត​ថា​ ខ្លួន​​កំពុង​ព្យាយាម​ប្រើ​ទាំង​បណ្តាញ​ផ្លូវ​ការ​ និង​ក្រៅ​ផ្លូវ​ការ​ទាំង​អស់​រួម​ទាំង​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ចិន​ដី​គោក​ តៃវ៉ាន់​ និង​អន្តរជាតិ​ និង​បណ្ដាញ​សង្គម ​ដើម្បី​ផ្តល់​ព័ត៌មាន​ប្រឌិត​ជា​សាធារណៈ​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ឱ្យ​ប្រជាជន​មាន​ការ​អាក់អន់​ស្រពន់​ចិត្ត​ចំពោះ​ប្រធានាធិបតី​កោះ​តៃវ៉ាន់​លោកស្រី Tsai Ing-wen​។

ក្រុម​អ្នក​ជំនាញ​បាន​និយាយ​នៅ​ក្នុង​របាយការណ៍​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​របស់​ខ្លួន​ចេញ​ផ្សាយ​កាល​ពី​ចុង​ខែ​ធ្នូ ថា៖ «សង្គ្រាម​ចិត្តសាស្រ្ត ​ឬ​យុទ្ធសាស្ត្រ​លាង​ខួរ​នេះ ​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​​ពួក​កុម្មុយនីស្ត​ចិន និង​ត្រូវ​​បាន​ប្រើប្រាស់​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ឡើង​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០២០​ ដោយ​ប្រើប្រាស់​មុខងារ​របស់​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ និង​បណ្ដាញ​សង្គម ​ដើម្បី​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​មិន​ពិត​​ និង​បង្កើត​ការ​យល់​ច្រឡំ​តាមរយៈ​ការ​បំភិតបំភ័យ​ដោយ​ផ្សាយ​ទាក់ទិន​នឹង​សង្រ្គាម​យោធា​ជាដើម»។

ក្រុម​អ្នក​ជំនាញ​បាន​និយាយ​ថា​ ទោះបី​ភាព​ជោគជ័យ​នៃ​ការ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​ជំងឺ​រាតត្បាត​កូវីដ ១៩ ​របស់​កោះតៃវ៉ាន់​បាន​​ធ្វើ​ឱ្យ​​ប្រសិទ្ធភាព​នៃ​យុទ្ធសាស្ត្រ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ចិន​បាន​​ស្រុត​ចុះ​ជាង​មុន​ក៏​ដោយ ​និង​ដោយសារ​តែ​ការ​ផ្សាយ​ស្ដីអំពី​រោគ​រាតត្បាត​នេះ​លុប​បំបាត់​ព័ត៌មាន​ទាំង​នេះ​ក៏​ដោយ​​​​ក៏​រដ្ឋាភិបាល​តៃវ៉ាន់​​លោកស្រី ​Tsai ​ត្រូវ​តែ​រក​វិធី​ដើម្បី​ទប់ទល់​នឹង​យុទ្ធសាស្ត្រ​បែប​នេះ​ឱ្យ​បាន។

លោក ​Su Tzu-yun​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ជាន់​ខ្ពស់​នៅ​វិទ្យាស្ថាន​ស្រាវជ្រាវ​ការពារ​ជាតិ និង​សន្តិសុខ​បាន​និយាយ​ថា៖ «រដ្ឋាភិបាល​ទីក្រុង​ប៉េកាំង​បាន​ព្យាយាម​បង្កើត ​ប្រទេស ១ ​ប្រព័ន្ធ​គ្រប់គ្រង ​២» ដើម្បី​បង្កើត​​អំណាច​របស់​ខ្លួន​ដោយ​ការ​បង្រួបបង្រួម​តំបន់​តូចៗ​ចូល​ក្រោម​ការ​គ្រប់គ្រង​ខ្លួន។ នេះ​គឺ​ជា​សេចក្ដី​រំពឹង​ទុក​របស់ មេ​ដឹកនាំ​ចិន​ដី​គោក​លោក Xi Jinping ​មុន​គាត់​ចុះចេញ​ពី​តំណែង​ ប៉ុន្តែ​ព្រឹត្តិការណ៍​កើត​ឡើង​នៅ​ហុងកុង អាច​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​ជះ​ឥទ្ធិពល​លើ​សតិ​អារម្មណ៍​របស់​ប្រជាជន​តៃវ៉ាន់។

លោក​បាន​បន្ត​ថា៖ «ការ​បំភិត​​បំភ័យ​ផ្នែក​យោធា​របស់​តៃវ៉ាន់​ដែល​កំពុង​តែ​កើន​ឡើង ​និង​ការ​ដាក់​បញ្ចូល​ច្បាប់​សន្តិសុខ​ជាតិ​ស្ដីពី​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ និង​បំផ្លាញ​អ្វី​ប្រព័ន្ធ ​«ប្រទេស ​១ ​ប្រព័ន្ធ​គ្រប់គ្រង ​២» នៅ​ហុងកុង​នឹង​គ្រាន់​តែ​បង្កើត​លទ្ធផល​ផ្ទុយ​ចំពោះ​ប្រជាជន​តៃវ៉ាន់ ​ពោល​គឺ​បង្កើត​ភាព​ភ័យ​ខ្លាច និង​ធ្វើ​ឱ្យ​ពួក​គេ​កាន់​តែ​ភ័យ​ខ្លាច​ទីក្រុង​ប៉េកាំង​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ឡើង​»។

លោក​បាន​បន្ថែម​ថា ​រដ្ឋាភិបាល​គួរ​តែ​បង្កើត​ប្រព័ន្ធ​ត្រួត​ពិនិត្យ​ព័ត៌មានពិត ឬ​ព័ត៌មាន​ក្លែងក្លាយ​ឱ្យ​ទូលំទូលាយ ​និង​ការពារ​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​កុំ​ឱ្យ​ព័ត៌មាន​​មិន​ពិត​ផ្សព្វផ្សាយ​ចេញ​ទៅ​បាន។

លោក Alexander Huang Chieh-cheng​ សាស្ត្រាចារ្យ​ផ្នែក​ទំនាក់ទំនង​អន្តរជាតិ​ និង​អ្នក​សិក្សា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៅ​សាកល​​វិទ្យាល័យ ​Tamkang​ ក្នុង​ទីក្រុង ​Taipei បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា៖ «សង្គ្រាម​យល់ដឹង​ ឬ​ការ​លាងខួរ​នេះ​ គឺ​ជា​ផ្នែក​​មួយ​នៃ​ជម្លោះ «តំបន់​ពណ៌​ប្រផេះ» ដែល​ផ្តោត​លើ​ការ​គ្រប់គ្រង​ខួរ​ក្បាល​មនុស្ស​ដោយ​បំភាន់​ផ្លាស់ប្តូរ​ការ​យល់​ឃើញ​របស់​សត្រូវ និង​កម្ទេច​ឆន្ទៈ​របស់​អ្នក​ទាំង​នោះ​តាមរយៈ​​​ប្រព័ន្ធ​អ៊ីនធឺណិត​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​បែប​ប្រពៃណី​ និង​ការ​បំភ័យ​ដោយ​បង្ហាញ​កម្លាំង​យោធា​ជាដើម»។

លោក ​Huang បាន​បន្ត​ថា​៖ ​«ទីក្រុង​ប៉េកាំង​មិន​មាន​បំណង​បញ្ជូន​កងកម្លាំង​ទៅ​លុក​លុយ​កោះ​តៃវ៉ាន់​នា​ពេល​ឆាប់ៗ​​ពេក​នោះ​ទេ ​ពី​ព្រោះ​​គេ​ជឿ​ថា​ មិន​ទាន់​​ដល់​ពេល​​​ត្រឹមត្រូវ​ដើម្បី​ធ្វើ​វា។ ​មាន​ប្រជាជន​ខ្លះ​បាន​និយាយ​ថា ​ការ​​ទិញ​កោះ​តៃវ៉ាន់​មាន​​តម្លៃ​ថោក​ជាង​ចំណាយ​លុយ​វាយ​ប្រហារ​តៃវ៉ាន់​នេះ​ទៀត​ហើយ ​បើ​ធ្វើ​ឱ្យ​​តៃវ៉ាន់​ខ្លាច​បាក់​ស្បាត​កាន់​តែ​ថោក​ជាង​ការ​ទិញ​កោះ​តៃវ៉ាន់​ទៀត»។

លោក​បន្ថែម​ថា៖​ «សន្និបាត​បក្ស​កុម្មុយនីស្ត​ឆ្នាំ ២០២១​ និង ​២០២២ ​មាន​សារៈសំខាន់​ក្នុង​​ការ​បង្វែរ​ចំណាប់​អារម្មណ៍​ពី​​សង្រ្គាម​ជាមួយ​នឹង​លទ្ធផល​ដែល​មិន​ស្គាល់​ហើយ ​ទោះបី​ជា​​មាន​ការ​រីក​ចម្រើន​យ៉ាង​ឆាប់​រហ័ស​ក៏​ដោយ ក៏​កងទ័ព​រំដោះ​ប្រជាជន​មិន​ត្រៀម​ខ្លួន​សម្រាប់​សង្គ្រាម​ក្នុង​ករណី​តៃវ៉ាន់​នេះ​ឡើយ​ជា​ពិសេស​ប្រសិន​បើ​មាន​​​ភាគី​ទី៣​ មក​អន្តរាគមន៍»។

យ៉ាង​ណាមិញ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ពុធ ​ប្រទេស​ចិន ​បាន​និយាយ​ថា​ ខ្លួន​នឹង​ធ្វើ​ការ​ឆ្លើយ​តប​ចាំបាច់​ណា​មួយ​ចំពោះ​កិច្ច​ពិភាក្សា​យោធា​ដែល​បាន​គ្រោង​ទុក​រវាង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ​និង​កោះ​តៃវ៉ាន់។ ​កន្លង​មក​ចិន​មាន​ការ​ខឹង​សម្បា​យ៉ាង​ខ្លាំង​ចំពោះ​ការ​បង្កើន​ការ​គាំទ្រ​យោធា​ពី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ ពោល​គឺ​រដ្ឋបាល ​Trump ដែល​រួម​មាន​ទាំង​ការ​លក់​អាវុធ​ថ្មី និង​ការ​ធ្វើ​ទស្សនកិច្ច​នៅ Taipei ​ដោយ​មន្រ្តី​ជាន់​ខ្ពស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ដែល​កាន់​តែ​ធ្វើ​ឱ្យស្ថាន​ភាព​ទំនាក់ទំនង​ក្រុង​ប៉េកាំង​ និង​វ៉ាស៊ីនតោន​កាន់​តែ​តឹងតែង​ឡើង។

គួរ​បញ្ជាក់​ផង​ដែរ​ថា​ ថ្មីៗ​នេះ ​ប្រទេស​ចិន ​កំពុង​បង្កើន​ចំនួន​យោធា​ដែន​អាកាស ដើម្បី​ឈ្លាន​ពាន​កោះ​តៃវ៉ាន់​ផង​ដែរ។​ យោង​តាម​ការ​ប្រមូល​ទិន្នន័យ​ពី​ VOA ដែល​ដកស្រង់​ចេញ​ពី​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​ផ្លូវ​ការ​របស់​ក្រសួង​ការពារជាតិ​តៃវ៉ាន់​យន្តហោះ​ចម្បាំង​របស់​ចិន​បាន​ហោះហើរ​ចំនួន ​១៣៨​ ដង ​ចាប់​តាំង​ពី​ពាក់​កណ្តាល​ខែ​កញ្ញា ​មក​ដល់​ថ្ងៃ​ចប់​ឆ្នាំ ​២០២០ ​និង​ត្រឹមតែ ​៤ ​ថ្ងៃ ​នៃ​ឆ្នាំ ២០២១​ យន្តហោះ​ចម្បាំង​ចិន​ចំនួន ៦ គ្រឿង បាន​ហោះចូល​​តំបន់​ដែល​កំណត់​អត្តសញ្ញាណ​ការពារ​អាកាស (ADIZ) របស់​កោះ​នេះ​ទៅ​ហើយ។​ នេះ​គឺ​ជា​ទិន្នន័យ​ខ្ពស់​បំផុត​ គិត​ពី​ឆ្នាំ ១៩៩៦ ​មក​ ហើយ​អ្នក​ជំនាញ​និយាយ​ថា ការ​ធ្វើ​ដូចនេះ​គឺ​កំពុង​តែ​ធ្វើ​ឱ្យ​ហានិភ័យ​នៃ​ជម្លោះ​កាន់​តែ​អាក្រក់​ទៅៗ​៕