.jpg)
របៀបធ្វើឧបរកណ៍តន្រ្តីបុរាណខ្មែរ «អង្កួចឫស្សី» នៅខេត្តសៀមរាប។ រូបថត CLA
ក្រុងសៀមរាប៖ ដោយសារតែមើលឃើញថា ឧបករណ៍តន្រ្តីបុរាណរបស់ខ្មែរដ៏កម្រឈ្មោះថា «អង្កួច» មិនសូវមានអ្នកស្គាល់ និងជិតបាត់បង់ធនធានអ្នកចេះលេង និងផលិតនោះ ទើបមជ្ឈមណ្ឌលបេតិកភណ្ឌនៃអង្គការសិល្បៈខ្មែរអមតៈ បង្កើតនូវគម្រោងស្រាវជ្រាវលើឧបករណ៍តន្ត្រីមត៌កវប្បធម៌ខ្មែរមួយនេះ ក្នុងគោលបំណងអភិរក្ស និងផ្សព្វផ្សាយបន្ត។
លោក សុង សេង នាយកមជ្ឈមណ្ឌលបេតិកភណ្ឌ បង្ហើបឲ្យដឹងពីដំណើរការស្រាវជ្រាវឧបករណ៍តន្ត្រីខ្មែរបុរាណនេះថា៖ «យើងស្រាវជ្រាវឃើញថា អង្កួចមាន ២ ប្រភេទ គឺអង្កួចដែក និងអង្កួចឫស្សី។ សម្រាប់អង្កួចដែក គឺជួបលោកតា ប៊ុន សុងមានវ័យ ៧៩ ឆ្នាំ គាត់រស់នៅក្នុងភូមិព្រះគោថ្មី ឃុំស្វាយចេក ស្រុកអង្គរធំ ខេត្តសៀមរាប ដែលគាត់ចេះធ្វើឧបករណ៍នេះ។ ចំណែកអង្កួចឫស្សីវិញ ឃើញនៅភូមិស្រះស្រង់ខាងជើង សង្កាត់នគរធំ ក្រុង និងខេត្តសៀមរាប ដោយមានលោកតា ក្រាក់ ជី មានវ័យ ៦៩ ឆ្នាំ គាត់គឺជាប្រធានភូមិ ហើយក៏មានកូនប្រុសឈ្មោះ ជី មុនីវង្ស ចេះធ្វើ និងចេះផ្ទាត់ (ឧបករណ៍អង្កួចនេះ គេប្រើភាសាថា ផ្ទាត់មិនមែនផ្លុំនោះឡើយ ព្រោះតែគេប្រើអណ្តាត និងអញ្ចាញផ្ទាត់)»។
លោក សុង សេង បន្តឲ្យដឹងត្រួសៗពីការប្រគំតន្រ្តីនេះដែរថា៖ «បើតាមលោកតា ប៊ិន សុង នោះ អង្កួចដែកគេអាចផ្ទាត់ជាបទភ្លេងនានាបាន ហើយវាមានដើមកំណើតពីជនជាតិភាគតិចគួយ ដោយនិយមលេងក្នុងបរិយាកាសនៃការសាសង់រវាងគូស្នេហ៍កំលោះក្រមុំ។ តែអង្កួចឫស្សីវិញ បើតាមលោកតា ក្រាក់ ជី និងលោក ជី មុនីវង្ស ថា គេក៏មិនដឹងថា វាផ្ទាត់ចេញជាទំនុកបទភ្លេងនានាបានឡើយ ដោយគ្រាន់តែដឹងថាអាចផ្ទាត់ជាសូរសំឡេងតែប៉ុណ្ណោះ»។
លោកតា ប៊ិន សុង ដែលចេះធ្វើឧបករណ៍ «អង្កួចដែក» និងលោក ជី មុនីវង្ស ដែលចេះផ្ទាត់ឧបរកណ៍ «អង្កួចឫស្សី»។ រូបថត CLA
ក្រោយពីគម្រោងនេះ បានស្រាវជ្រាវ និងជួបលោក ជី មុនីវង្ស អ្នកធ្វើអង្កួចឫស្សី និងតា ប៊ិន សុង បានបង្ហាញប្រាប់អំពីរបៀបធ្វើអង្កួច និងដំណាក់កាលនីមួយៗ ក៏ដូចជា បានផ្ទាត់ឲ្យស្តាប់នូវសូរសៀងឧបករណ៍តន្រ្តីអង្កួច យ៉ាងពីរោះផងដែរ។
លោក សុង សេង បង្ហើបពីគោលបំណងនៃការស្រាវជ្រាវ និងមានដៃគូសហការដែរថា៖ «គម្រោងស្រាវជ្រាវលើឧបករណ៍តន្ត្រីបុរាណខ្មែរឈ្មោះថា «អង្កួច» នេះ បានចាប់ផ្តើមហើយ ដែលអនុវត្តឡើងក្រោមកិច្ចសហការរវាងក្រុមការងារមជ្ឈមណ្ឌលបេតិកភណ្ឌ និងលោកស្រីបណ្ឌិតខាធ ធ្រីហ្រ្កាន ជាអ្នកស្រាវជ្រាវមកពីសាកលវិទ្យាល័យ្រហ្គីហ្វហ្វីដ នៃប្រទេស អូស្រ្តាលី និងមានលោក ប៉ាទ្រីក ឃើសាឡេ ជាជាតិពិន្ទុតូរ្យតន្ត្រីវិទូមកពីប្រទេស បារាំង ហើយក៏មានការគាំទ្រដោយកម្មវិធីចំណេះដឹងអំពីសម្ភារដែលជិតបាត់បង់នៃសារមន្ទីរចក្រភពអង់គ្លេសទៀតផងដែរ»។
លោក សុង សេង បានបន្ថែមឲ្យដឹងទៀតថា៖ «គោលបំណងយើងចង់អភិរក្សនូវឧបករណ៍តន្រ្តី ដែលជិតបាត់បង់នេះ និងផ្សព្វផ្សាយវាបន្តឲ្យមហាជនបានស្គាល់ទាំងក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេស។ សម្រាប់ការស្រាវជ្រាវនេះ យើងក៏នឹងថតជាវីដេអូសកម្មភាពនៃការផ្ទាត់ឧបករណ៍អង្កួចទាំង ២ ប្រភេទមានរយៈ ២០ នាទី មួយវីដេអូ និងមួយវីដេអូទៀត ដែលមានលក្ខណៈលម្អិតពីឧបករណ៍អង្កួចនេះដែរ ប្រហែលជាមានរយៈពេល ១ ម៉ោង ដើម្បីរក្សាទុកជាឯកសារទុកខ្លួនឯងផង និងដើម្បីជូនទៅរក្សាទុកនៅឯសារមន្ទីរចក្រភពអង់គ្លេស ក៏ដូចជានឹងមានការបោះពុម្ពសៀវភៅខ្នាតតូចស្តីពីវាផ្សាយផងដែរ»៕
