.jpg)
លោក មេធាវី យុង ផានិត នាពេលកន្លងមក។ សហការី
ការរស់នៅក្នុងសហគមន៍របស់ពលរដ្ឋតែងតែជួបប្រទះនូវទំនាស់ឬរឿងរ៉ាវផ្សេងៗហើយដែលទំនាស់ខ្លះបានបង្កជា បញ្ហាហិង្សាឬឃាតកម្មកើតឡើង ប៉ុន្តែពលរដ្ឋខ្លះមិនបានគិតអំពីផលវិបាកនៃទង្វើដែលបានប្រព្រឹត្តនោះឡើយ។
ពោលគឺមានពលរដ្ឋខ្លះមានទាំងប្រើរូបភាពផ្សេងៗប៉ុនប៉ងប្រព្រឹត្តឃាតកម្មលើគូទំនាស់ក៏មាន ដោយមិនបានគិតពីច្បាប់ឬយល់ដឹងពីច្បាប់ឡើយ។
ក្នុងទំព័រច្បាប់ពេលនេះ កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍សូមលើកយកជ្រុងមួយនៃបទល្មើសប៉ុនប៉ងឃាតកម្មមួយតាមរយៈកិច្ចសម្ភាសន៍ជាមួយលោកមេធាវី យុង ផានិត អនុប្រធាននាយកដ្ឋានការពារក្តីជនក្រីក្រនៃគណៈមេធាវីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដែលមានខ្លឹមសារដូចតទៅ ៖
ឧបមាថាមានអ្នកបើករថយន្តម្នាក់បានបើករថយន្តដេញបុកអ្នកបើកម៉ូតូ ហើយអ្នកបើកម៉ូតូនោះភ័យបើកទៅបុកបង្គោលភ្លើងស្លាប់។ បញ្ហានេះតើអ្នកបើករថយន្តនោះត្រូវមានទោសដែរទេ?
ករណីនេះក្នុងទ្រឹស្តីបទល្មើសយើងមើលធាតុផ្សំដែលទី១ យើងមើលពីចេតនាអ្នកបើករថយន្តនោះដេញបុកជនរងគ្រោះក្នុងគោលបំណងអី តើគាត់មានចេតនាចង់សម្លាប់គេឬក៏យ៉ាងម៉េច?
អ៊ីចឹងជាបឋមតុលាការនឹងពិនិត្យមើលបទចោទ ដូច្នេះតុលាការនឹងត្រូវចោទបទធំមុន។ បទធំមានន័យថា ជននោះដេញបំបុកគេបែបនេះគឺជននោះមានចេតនាទុចរិតចង់ឲ្យគេស្លាប់ហើយដែលជននោះបានគិតទុកជាមុនក្នុងអំពើសម្លាប់មនុស្ស។
ខ្ញុំឧទាហរណ៍ថា ឲ្យតែឃើញជននោះជិះម៉ូតូធ្វើដំណើរតាមផ្លូវគឺដេញបុកឲ្យស្លាប់តែម្តង។ អាហ្នឹងគេហៅថា បទមនុស្សឃាតគិតទុកជាមុនហើយ ហើយបើជននោះមិនគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតទេគឺជាប់ពាក់ព័ន្ធពីបទប៉ុនប៉ងមនុស្សឃាតគិតទុកជាមុន។
ករណីនេះទី ១ គេត្រូវពិនិត្យមើលធាតុផ្សំនៃបទល្មើសដែលវាទាក់ទងទៅនឹងចេតនាហើយបន្ទាប់មកគេពិនិត្យទៅលើអំពើព្រោះថាចេតនាវានៅក្នុងចិត្តរបស់មនុស្សទេ បន្ទាប់មកគេពិចារណាទៅលើអំពើរបស់ជនបង្ក ព្រោះបើជននោះមិនដេញបុកជនរងគ្រោះទេគឺជនរងគ្រោះក៏មិនបើកម៉ូតូគេចដែរ អ៊ីចឹងជនបង្កមានចេតនាមនុស្សឃាតហើយ។
ពាក់ព័ន្ធនឹងទង្វើរបស់ជនបង្កវិញ ប្រសិនបើគាត់មានចេតនាបើករថយន្តដេញបំបុកជនរងគ្រោះឲ្យស្លាប់ បើក្នុងច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌគឺចាត់ចូលក្នុងមាត្រាណា?
ករណីនេះបើជនណាម្នាក់មានចេតនាធ្វើឲ្យមនុស្សម្នាក់ទៀតស្លាប់គឺចាត់ចូលក្នុងមាត្រា ២០០ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌតាមបញ្ញត្តិមាត្រានេះថា ឃាតកម្មគិតទុកជាមុនគឺអំពើសម្លាប់មនុស្សដោយគិតទុកជាមុនគឺជាគម្រោងដែលបង្កើតឡើងមុនអំពើរូបបុគ្គលនៃជនរងគ្រោះ។
ការពួនស្ទាក់គឺជាអំពើឃ្លាំចាំបុគ្គលណាម្នាក់ក្នុងរយៈពេលមួយរយៈដើម្បីប្រព្រឹត្តអំពើបៀតបៀនទៅលើរូបបុគ្គលនៃជនរងគ្រោះ។
ឃាតកម្មគិតទុកជាមុនត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត។ ចំណែកឯអំពើណាមួយដែលបង្កឡើងដោយបុគ្គលណាម្នាក់តែដោយអចេតនាគឺចាត់ចូលក្នុងមាត្រា ២០៧ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌដែលបើតាមមាត្រានេះថា បទមនុស្សឃាតដោយអចេតនាគឺជាអំពើបណ្តាលឲ្យអ្នកដទៃដោយ ៖
១-ការធ្វេសប្រហែសការមិនប្រុងប្រយ័ត្ន ឬការខ្ជីខ្ជា។
២-ការបំពានលើកាតព្វកិច្ចសន្តិសុខឬកាតព្វកិច្ចប្រុងប្រយ័ត្នដែលច្បាប់តម្រូវ។
បទមនុស្សឃាតដោយអចេតនាត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ ១ (មួយ) ឆ្នាំទៅ ២ (ពីរ)ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី ២ ០០០ ០០០ (ពីរលាន) រៀលទៅ ៦ (ប្រាំមួយលាន) រៀល៕
