ម៉ែក្រឡាភ្លើងនៅក្នុងភាពយន្តខ្មែររឿង«ម៉ែក្រឡាភ្លើង»។ សហការី
ភ្នំពេញ: នៅក្នុងយុទ្ធនាការផ្សព្វផ្សាយភាពយន្ដបែបរន្ធត់របស់កម្ពុជា ម៉ូដែលម៉ែក្រឡាភ្លើងឡាវ បានបីកូនតូចក្នុងដៃក្នុងទឹកមុខស្រពាប់ស្រពោន។ រូបរាងដ៏គួរឱ្យខ្លាចនេះ បានផុសឡើងនៅមុខរោងភាពយន្ដប្រទេសឡាវ ដែលទាក់ទាញអ្នកនិយមភាពយន្ដបែបរន្ធត់ និងកម្សត់ស្រក់ទឹកភ្នែក។ គ្រងសម្លៀកបំពាក់បុរាណខ្មែរ អ្នកម្ដាយខ្មោចរូបនេះ បានធ្វើឱ្យមហាជនឡាវមានចិត្ដអន្ទះសាចង់ឃើញ ចង់ដឹងអំពីដំណើររឿងភាពយន្ដខ្មែរមួយនេះ។
ម៉ែក្រឡាភ្លើងបង្ហាញពីគ្រួសារដ៏តូចមួយក្នុងសម័យអតីតកាលនៃប្រទេសកម្ពុជា។ តួអង្គនួន បានពពោះកូនបន្ទាប់អស់ជាច្រើនខែ និងបារម្ភថា កូនរបស់ខ្លួនអាចមិនរួចជីវិត អំឡុងពេលអវត្តមានប្តី។ ក្រោយ មកនួនបានស្លាប់ក្លាយជាខ្មោច អ្នកភូមិ ក៏ដូចជាកុមារក្នុងភូមិភ័យខ្លាច និងមិនលេងជាមួយកូនរបស់នាងទេ។
ពួកគេបានរើសអើងកូនរបស់នួន ដូចនេះហើយ ទោះជានួន ក្លាយជាខ្មោចយ៉ាងណា ក៏នាងខិតខំការពារកូនរបស់ខ្លួន។ ការលងបន្លាចបន្ទាប់ពីអ្នកភូមិចាប់ផ្ដើមមើលងាយដល់កូនរបស់នាង។ មនោសញ្ចេតនានៃសាច់រឿងបានបង្ហាញថា មិនថាមនុស្ស ឬខ្មោចទេ ត្រូវតែមានវត្តមាន ដើម្បីមើលថែកូនរបស់ខ្លួនជានិច្ច ក្នុងនាមជាម្ដាយ។ រឿង «ម៉ែក្រឡាភ្លើង» គឺជាភាពយន្ដខ្មែរមួយក្នុងចំណោម ៣ រឿងទៀត ដែលត្រូវបាននាំយកទៅដាក់បញ្ចាំងនៅក្រៅប្រទេសនាដើមឆ្នាំនេះ។
លោក ប៉ុក បូរក្ស ប្រធាននាយកដ្ឋានសិល្បៈភាពយន្ត និងផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌ នៃក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈបានឱ្យដឹងថា សម្រាប់ដើមឆ្នាំ ២០២៤ នេះ កម្ពុជាមានភាពយន្ដចំនួន ៣ រឿង ដែលត្រូវបាននាំយកទៅបញ្ចាំងនៅបរទេស ដូចជា រឿង «ម៉ែក្រឡាភ្លើង» រឿង «កំណើតអរូប» និងរឿង «Rent Boy» ហើយអាចនឹងមានរឿងជាបន្ដបន្ទាប់ទៀត។ លោកទទួលស្គាល់ថា ផលិតករភាពយន្ដមានការខិតខំសម្រិតសម្រាំងខ្លាំងក្នុងការលើកកម្ពស់ភាពយន្ដរបស់ពួកគេ ដែលសំដៅលើបច្ចេកទេស រូបភាព ពន្លឺ សំឡេង ការកាត់ត និងសម្ដែងជាដើម។
បោះជំហានទៅកាន់ឆាកអន្ដរជាតិ Sastra Film បាននាំចេញភាពយន្ដមួយចំនួនទៅបញ្ចាំងនៅក្រៅប្រទេស ដូចជា រឿង «ហាមបិទភ្នែក» ជាភាពយន្ដដំបូងត្រូវបានយកទៅបញ្ចាំងនៅប្រទេសឡាវ វៀតណាម និងតៃវ៉ាន់។
ម៉ែក្រឡាភ្លើងឬ (Dark Mother) បានទៅដល់រោងកុននៅប្រទេសហ្វីលីពីន ឥណ្ឌូនេស៊ី ម៉ាឡេស៊ី ថៃ ឡាវ និង ៥-៦ ប្រទេសទៀតដែលស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលចរចា។
កញ្ញា ហុង ចាន់សុវល័ក្ខ ជាតួអង្គសំខាន់ម្នាក់ បានសរសេរនៅលើបណ្ដាញសង្គមថា៖«នាងខ្ញុំពិតជាត្រេកអរនិងមានមោទនភាពខ្លាំងណាស់ចំពោះសមិទ្ធផលដែលខ្ញុំទទួលបាននិងរឿងដែលជារបស់ខ្មែរបានចាក់នៅជុំវិញ Asian និងអរគុណទៅដល់ ផលិតកម្ម Sastra Film ដែលបានផ្តល់ឱកាសមួយនេះដល់ខ្ញុំ»។
លើសពីនេះប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី បានធ្វើកិច្ចសន្យាពីរជាមួយផលិតកម្មខ្មែរដោយស្នើសុំសិទ្ធិដាក់បញ្ចាំងនៅតាមរោងកុន និងមួយទៀត ជាការសុំសិទ្ធិថតរឿងម៉ែក្រឡាភ្លើងនេះឡើងវិញទៅជាប្រភេទភាពយន្ដរបស់ឥណ្ឌូនេស៊ី។
អ្នកស្រី ចាន់ និមល ស្ថាបនិកផលិតកម្ម Sastra Film ដែលផលិតរឿង ម៉ែក្រឡាភ្លើង និយាយថា៖ «វាជារឿងគួរឱ្យរីករាយ និងមោទនមួយដែលឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញថា វាជាសញ្ញាបូកនៃវិស័យភាពយន្ដកម្ពុជាដែលមានគេទិញសិទ្ធិពីយើងយកទៅផលិត។ នោះមានន័យថា គេផ្ដល់តម្លៃលើអត្ថបទនិពន្ធ និងស្នាដៃភាពយន្ដរបស់យើង»។
ដោយមិនលើកឡើងពីភាពយន្ដរបស់ផលិតកម្មដទៃ អ្នកស្រី ចាន់និមលបាននិយាយពីផលិតផលរបស់អ្នកស្រីថា ពេលភាពយន្ដរបស់អ្នកស្រីត្រូវបានយកទៅដាក់បញ្ចាំងនៅប្រទេស ពួកគេមិនវាយតម្លៃទាបលើភាពយន្ដខ្មែរ។ អ្នកស្រីបន្ដថា យោងតាមសម័យឌីជីថលនេះ ប្រសិនបើភាពយន្ដខ្មែរណាមានគុណភាពការផ្សព្វ ផ្សាយព័ត៌មានបានល្អ បរទេសប្រាកដជាត្រូវការភាពយន្ដខ្មែរយកទៅដាក់បញ្ចាំង។
រឿង «កំណើតអរូប» អាចធ្វើឱ្យមហាជនយល់ថា វាជាភាពយន្ដបែបបស្ចិមប្រទេសដែលបង្ហាញពីឈុតឆាករន្ធត់ព្រឺព្រួច។ ប៉ុន្ដែបើក្រឡេកមើលពីតថភាពសាច់រឿង និងតួអង្គមួយចំនួន វាជាភាពយន្ដខ្មែរបែបថ្មីមួយឆ្លុះបញ្ចាំងពីខ្លឹមសារ វប្បធម៌ អត្ដសញ្ញាណ ជំនឿអរូបី រួមទាំងទេសចរណ៍នៅកម្ពុជា។
លោក សែម វិសាល អ្នកនិពន្ធ និងដឹកនាំរឿងបានឱ្យដឹងថា កំណើតអរូបបានបង្កប់នូវអត្ថប្រយោជន៍ច្រើនក្នុងភាពយន្ត គោលបំណងផ្ដល់ទាំងការកម្សាន្ត និងជាឯកសារកត់ត្រាយ៉ាងសំខាន់តាមយុគសម័យកាល។
លោក បូរក្ស និយាយថា៖ «ក្នុងចំណោមនេះ រឿង «កំណើតអរូប» មិនត្រឹមតែចាក់បញ្ចាំងនៅប្រទេសថៃប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្ដែថែមទាំងបញ្ចាំងបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួននៅអឺរ៉ុប មជ្ឈឹមបូព៌ា និងឥណ្ឌាក៏ដូចជានៅវៀតណាម»។ ភាពចម្រូងចម្រាសនៅថៃយ៉ាងណាមិញ អ្នកស្រី ចាន់និមលទទួលស្គាល់ថា ក្នុងចំណោមបណ្ដាប្រទេសជាច្រើនដែលទិញសិទ្ធិដាក់បញ្ចាំងភាពយន្ដរឿង ម៉ែក្រឡាភ្លើង ការបញ្ជូនភាពយន្ដខ្មែរទៅកាន់ប្រទេសថៃជួបការលំបាកខ្លាំង។
អ្នកស្រីបានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «ក្នុងចំណោមប្រទេសដែលខ្ញុំផ្ដល់សិទ្ធិចែកចាយរឿង ប្រទេសថៃជាប្រទេសប្រឈមបញ្ហាច្រើនជាងគេ។ ប្រទេសផ្សេងៗ ដូចជា ម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូនេស៊ី និងឡាវ មានការស្វាគមន៍យើងខ្លាំង រួមទាំង មហាជន និងក្រុមហ៊ុនចែកចាយ។ ប៉ុន្ដែនៅប្រទេសថៃ ធ្វើឱ្យខ្ញុំមានសម្ពាធខ្លាំង ទោះបីជាអ្នកចែកចាយជាជនជាតិថៃក៏រងសម្ពាធដូចគ្នា»។
ស្ដ្រីដែលស្រឡាញ់វិស័យភាពយន្ដតាំងពីកុមាររូបនេះ បានបង្ហាញពីការយល់ឃើញថា អ្នកស្រីមានអារម្មណ៍ថា ប្រជាជនថៃហាក់មិនសូវឱ្យតម្លៃស្នាដៃភាពយន្ដរបស់ខ្មែរ។ អ្នកស្រីបានពន្យល់ថា អ្នកស្រីបាននាំយកភាពយន្ដទៅដាក់បញ្ចាំងនៅបរទេសជាច្រើនប្រទេស។ ដូច្នេះ អ្នកស្រី មិនចង់រំលងថៃឡើយ ដោយសារជាប្រទេសជិតខាងគ្នា។ បើមិនមានចំណងទំនាក់ទំនង soft power និងភាពយន្ដ វាក៏មិនសូវជាល្អប៉ុន្មានដែរ។
អំឡុងពេលប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ចុងក្រោយ កម្ពុជាមិនសូវផលិតភាពយន្ដបែបជំនឿ ខណៈថៃបន្ដបញ្ចេញភាពយន្ដគ្រប់ប្រភេទជាហូរហែ ដែលធ្វើឱ្យពួកគេដឹតដាមនឹងភាពយន្ដទាំងនោះ។
អ្នកស្រី ចាន់ និមល និយាយថា នៅពេលកម្ពុជាផលិតរឿងបែបជំនឿឡើងមក ប្រជាជនថៃមួយចំនួនយល់ថា កម្ពុជាចម្លងរឿងពីខ្លួន ដោយសារប្រជាជនប្រទេសទាំងពីរមានជំនឿ និងប្រពៃណីស្រដៀងគ្នា។
ផលិតករភាពយន្ត អ្នកស្រី ចាន់ និមល បានធ្វើការបកស្រាយចំពោះប្រតិកម្មពីសំណាក់ប្រជាជនថៃមួយចំនួន នៅពេលរឿងម៉ែក្រឡាភ្លើង ដាក់បញ្ចាំងជាផ្លូវការនៅប្រទេសថៃមិនទទួលបានលទ្ធផលល្អថា វាជាបរាជ័យមួយហៅថា «ចាញ់មុនឡើងសង្វៀនប្រកួត»។
យ៉ាងណាមិញអ្នកស្រី អះអាងថា បញ្ញវន្តមួយចំនួននៅប្រទេសថៃ បានថ្លែងស្វាគមន៍ចំពោះការចាក់បញ្ចាំងភាពយន្ដខ្មែរដែលមានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នានឹងភាពយន្ដរបស់គេ ដោយមិនមានការរើសអើងគ្នាទៅវិញទៅមកឡើយ។
អ្នកស្រីឱ្យដឹងថា៖ «ខណៈពេលនៅលើបណ្ដាញសង្គមមួយចំនួនបញ្ចេញមតិអគតិជាមួយយើង អ្នកចេះដឹងបែរជាវិជ្ជមាន និងហ៊ានចេញមុខការពារយើងជាសាធារណៈ រហូតដល់មានតួសម្ដែងថៃហ៊ានបង្ហោះរឿងរបស់យើងនៅលើបណ្ដាញសង្គមរបស់ពួកគេថែមទៀត»។
លោកបូរក្សប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «ចំពោះភាពយន្តចម្រូងចម្រាស យើងបានដឹងហើយថា វាមានការយល់ច្រឡំ ដោយសារប្រទេសពីរជិតគ្នាមានវប្បធម៌ អរិយធម៌ស្រដៀងគ្នាពីប្រវត្ដិសាស្ដ្រមក។ ដូច្នេះ វាចៀសមិនផុតទេ»។
ផ្ដោតលើគុណភាពម្ចាស់ផលិតកម្មក្នុងស្រុក អ្នកស្រី ចាន់ និមល បានព្រលយប្រាប់ថា នៅចន្លោះខែកក្កដានិងសីហា អ្នកស្រី នឹងបង្ហាញភាពយន្ដខ្នាតធំបំផុតមួយ ដែលមិនធ្លាប់ផលិតពីមុនមក។ ជាប្រភេទសាច់រឿងថ្មីបែបអន្ដរជាតិជាមួយតួសម្ដែងប្រហែល ២០០ នាក់ អ្នកស្រីបានឱ្យដឹងថា៖ «ភាពយន្ដថ្មីនេះអាចចាក់បញ្ចាំងច្រើនប្រទេសទៀត ក្រៅពីតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍វាជាទៅដល់ប៉ែកអឺរ៉ុប»។
រឿងថ្មីនេះជាការលាយបញ្ចូលគ្នារវាងកាយវិកាសម្ដែងនិងសាច់រឿងបែបខ្មែរ និងអន្ដរជាតិប្រកបដោយភាពទំនើបខ្លាំងដោយសារមានគោលបំណងទាក់ទាញមហាជនទូទាំងពិភពលោក។
អ្នកស្រី ចាន់ និមល បានឱ្យដឹងថា ភាពយន្ដថ្មីនេះ ដែលយកលំនាំតាមភាពយន្ដអាមេរិក និងបន្ដទៅកូរ៉េខាងត្បូង នឹងធ្វើឱ្យមហាជនក្នុងស្រុកមានការភ្ញាក់ផ្អើលចំពោះសមត្ថភាពផលិតរបស់កម្ពុជា។
អ្នកស្រីក៏ព្យាយាមរំលេចនូវអត្ដសញ្ញាណខ្មែរនៅក្នុងភាពយន្ដលក្ខណៈអន្ដរជាតិនេះផងដែរ។ អ្នកស្រីបានប្រាប់ថា៖ «បើភាពយន្ដយើងមានការទទួលស្គាល់ច្រើន វិស័យទេសចរណ៍យើងក៏មានការឈានឡើងផងដែរ ជាក់ស្ដែង ពេលយើងមើលរឿងកូរ៉េ យើងចង់ទៅលេងកូរ៉េ មើលរឿងចិន ចង់ទៅលេងចិន។ យើងចង់ចូលរួមចំណែកឱ្យភាពយន្ដខ្មែរយើងស្ថិតក្នុងទម្រង់បែបនេះ»។
លោក វិសាល រំពឹងថា ភាពយន្ត «កំណើតអរូប» របស់លោកជាភាពយន្តមួយដែលអាចផ្លាស់ប្ដូរទស្សនៈរបស់ទស្សនិកជនឱ្យងាកមកគាំទ្រខ្មែរវិញដោយសារទាំងផលិតករនិងអ្នកដឹកនាំរឿងក្នុងស្រុកបាននិងកំពុងព្យាយាមផលិតរឿងប្រកបដោយគុណភាព។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «យើងរួមគ្នាគាំទ្រវិស័យភាពយន្តខ្មែរយើងឱ្យដូចវិស័យផ្សេងៗដើម្បីយើងឆាប់ដល់គោលដៅដូចបណ្ដាប្រទេសជិតខាង។ យើងខ្ញុំនឹងខំប្រឹងប្រែងបន្តឱ្យអស់ពីលទ្ធភាពសម្រាប់គុណភាព មិនឱ្យអាប់ឱនមុខមាត់ជនជាតិយើងឡើយ»។
លោក បូរក្ស លើកឡើងថា កុំថាឡើយការនាំចេញភាពយន្ដទៅក្រៅប្រទេស ទស្សនិកជនក្នុងស្រុក ក៏ពួកគេចេះវិភាគ និងស្គាល់ពីគុណភាពនៃភាពយន្ដ។ ការពង្រឹងគុណភាព និងមាតិកានៃរឿងពិតជាមានសារៈសំខាន់ក្នុងការទាក់ទាញទស្សនិកជនទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស៕
