ភ្នំពេញៈ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានលើកឡើងថាវិបត្តិជំងឺកូវីដ ១៩ បានបង្អាក់ដំណើរការសេរីភាវូបនីយកម្ម ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់វិស័យដឹកជញ្ជូន និងឡូជីស្ទិកយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ព្រមទាំងទាញសកម្មភាពពាណិជ្ជកម្មសកលឱ្យធ្លាក់ចុះផងដែរ កាលពីឆ្នាំ ២០២០ ប៉ុន្តែសម្រាប់កម្ពុជា គឺមិនបានធ្លាក់ចុះនោះទេ។
លោកស្រី ចម និម្មល រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានលើកឡើងក្នុងកម្មវិធីបើកវគ្គបណ្តុះបណ្តាលស្តីពីមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃភ័ស្តុភារកម្ម និងការគ្រប់គ្រងខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់កាលពីថ្ងៃទី ១៣ ខែកក្កដា តាមប្រព័ន្ធអនឡាញថា វិបត្តិជំងឺកូវីដ ១៩ បានបង្អាក់ដំណើរការសេរីភាវូបនីយកម្ម ដោយសារតែការបិទព្រំដែន ការរឹតត្បិតការធ្វើដំណើរ និងវិធានការពាណិជ្ជកម្មផ្សេងៗទៀត។ ជាក់ស្តែងឆ្នាំ ២០២០ សមាជិកអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក (WTO) ចំនួន ៣៨ ប្រទេសបានធ្វើកំណត់សម្គាល់វិធានការ (Technical Barriers to Trade-TBT) ចំនួន ១០៦ និងអនាម័យ និងភូតគាមអនាម័យ (SPS) ចំនួន ៦៥ ទៅ WTO។
លោកស្រីថ្លែងថា៖ «វិធានការទាំងនេះបានប៉ះពាល់ខ្លាំងទៅលើវិស័យដឹកជញ្ជូនទំនិញទាំងផ្លូវទឹក ផ្លូវគោក និងផ្លូវអាកាសធ្វើឱ្យខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់សកលមានភាពរអាក់រអួលយឺតយ៉ាវដែលជាបច្ច័យអាក្រក់រួមចំណែកទាញពាណិជ្ជកម្មសកលលោកនៅឆ្នាំ ២០២០ ឱ្យធ្លាក់ចុះដក ៥,៣ ភាគរយ»។
ទោះយ៉ាងណាលោកស្រីលើកឡើងថា វិស័យភ័ស្តុភារកម្ម និងការគ្រប់គ្រងខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ គឺជាផ្នែកមួយដែលធានាឱ្យមានចរន្តនៃការដោះដូរទំនិញដោយសេរី ទាន់ពេលវេលា និងជំរុញសកម្មភាពពាណិជ្ជកម្មឱ្យកាន់តែរស់រវើកដែលអាស្រ័យការចំណាយថ្លៃដឹកជញ្ជូន និងការចំណាយថ្លៃធ្វើដំណើរ គឺជាផ្នែកមួយនៃចំណាយពាណិជ្ជកម្ម ដែលបានរួមចំណែក ១៥ ភាគរយ ចំពោះទំនិញកសិកម្ម និង ៣១ ភាគរយចំពោះទំនិញឧស្សាហកម្ម។
លោកស្រីបញ្ជាក់ថា៖ «នេះបង្ហាញថា វិស័យភ័ស្តុភារកម្ម និងការគ្រប់គ្រងខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់មានផលប៉ះពាល់ធំធេងទៅលើភាពប្រកួតប្រជែង និងការចូលរួមទៅក្នុងខ្សែចង្វាក់តម្លៃក្នុងពិភពលោក»។
ទោះជាមានការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ ១៩ ក៏កម្ពុជានៅតែអាចរក្សាបាននូវខ្សែចង្វាក់ផលិតកម្ម និងជំរុញការនាំចេញ តាមរយៈកិច្ចប្រឹងប្រែង ព្រមទាំងការដាក់ចេញនូវវិធានការដ៏មុតស្រួចជាបន្តបន្ទាប់របស់រាជរដ្ឋាភិបាលតាមរយៈការពិភាក្សាផ្លាស់ប្តូរយោបល់ក្នុងក្របខ័ណ្ឌវេទិការដ្ឋ និងវិស័យឯកជន ការពង្រឹង កិច្ចសហប្រត្តិការក្នុងក្របខ័ណ្ឌអាស៊ានជាមួយប្រទេសសមាជិក និងប្រទេសដៃគូ ដើម្បីរក្សាដំណើរការខ្សែចង្វាក់ផលិតកម្ម ធុរកិច្ច និងលំហូរពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ។ នេះបើយោងតាមលោកស្រី និម្មល។
លោកស្រីបន្ថែមថា៖ «ការដាក់ចេញនូវវិធានការដ៏មានប្រសិទ្ធភាពទាំងនេះបានធ្វើឱ្យការនាំចេញទំនិញរបស់កម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ ២០២០ រក្សាកំណើន ១៦,៧ ភាគរយ ដោយសារតែកម្ពុជាពុំបានដាក់ការរឹតត្បិត ឬហាមឃាត់ការនាំចេញនោះទេ»។
ប្រធានសមាគមភ័ស្តុភារកម្មកម្ពុជា លោក ស៊ិន ចន្ធី បាន ប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា វិស័យដឹកជញ្ជូន និងភ័ស្តុភារកម្មបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ទំនិញលើទីផ្សារ។
លោកប្រាប់ថា៖ «បើគ្មានការដឹកជញ្ជូន និងឡូជីស្ទិក គឺគ្មានពាណិជ្ជកម្ម។ បើពាណិជ្ជកម្មមានកំណើន ការដឹកជញ្ជូន និងឡូជីស្ទិកត្រូវតែកើនដែរ ព្រោះនេះជាការដោះដូរទំនិញ ឬវត្ថុធាតុដើមពីអ្នកផលិតទៅដល់អ្នកប្រើប្រាស់»។
ការនាំចេញរបស់កម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ ២០២០ ដោយសម្រេចបាន ១៧ ២១៥,៣៧ លានដុល្លារ កើន ១៦,៧២ ភាគរយធៀបនឹងឆ្នាំ ២០១៩ ដែលមាន ១៤ ៧៤៨,៧៤ លានដុល្លារ។ នេះបើតាមទិន្នន័យរបស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម៕ LA