.jpg)
លោកស្រី Claire H. Hollweg សេដ្ឋវិទូជាន់ខ្ពស់ប្រចាំកម្ពុជា។ រូបថត សហការី
ភ្នំពេញៈ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ធនាគារពិភពលោក (WB) បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍មួយដែលមានឈ្មោះថា «ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយភាពធន់៖ យុទ្ធសាស្ត្រក្នុងការធ្វើពិពិធកម្មគំរូកំណើនរបស់កម្ពុជា» ដោយរបាយការណ៍នេះបានត្រួតពិនិត្យឡើងវិញនូវគំរូកំណើនរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដោយមានគោលបំណងកំណត់ឧបសគ្គ និងឱកាសសម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងជម្រើសគោលនយោបាយដែលស្នើឡើង ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនោះ។
លោកស្រី Claire H. Hollweg សេដ្ឋវិទូជាន់ខ្ពស់ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជាបានផ្តល់បទសម្ភាសផ្តាច់មុខជាមួយលោក ម៉ៃ គុណមករា ការីនិពន្ធព័ត៌មានសេដ្ឋកិច្ចរបស់កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ទាក់ទិនទៅនឹងដំណើរវិវឌ្ឍន៍នៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា និងអនុសាសន៍នានាក្នុងរបាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោកដែលបានផ្តល់ដល់រដ្ឋាភិបាលដើម្បីជំរុញកំណើននៃការស្តារសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញ។
របាយការណ៍ថ្មីៗរបស់ធនាគារលោកស្រីបង្ហាញថា ការធ្លាក់ចុះកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំ ២០២០ ដោយសារតែការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ ១៩ ដែលកម្ពុជាគឺជាប្រទេសមួយស្ថិតក្នុងចំណោមការកត់សម្គាល់ច្រើនបំផុតនៅតំបន់អាស៊ីបូព៌ា។ ហេតុអ្វីបានជាវាប៉ះពាល់ខ្លាំងបំផុតដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា?
របាយការណ៍នេះបង្ហាញថា ការធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាស្ថិតលើដំណើរការបង្កើតកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជាគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ប៉ុន្តែការធ្វើពិពិធកម្មមិនគ្រប់គ្រាន់លើផលិតផល ទីផ្សារ និងកត្តាធាតុចូល។ ផលិតផលចំនួន ៥ មុខ រួមមានសម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង អង្ករ ដំឡូងមី និងទេសចរណ៍ មានចំនួន ៨០ ភាគរយនៃការនាំចេញសរុប។ ទីផ្សារ ២ គឺសហភាពអឺរ៉ុប (EU) និងអាមេរិក ដែលមានចំណែកទីផ្សាររហូតដល់ ៦៩ ភាគរយនៃការនាំចេញទំនិញសរុបរបស់កម្ពុជា ចំណែកកត្តាមូលធនបរទេសតាមរយៈការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI) និងជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវការ មានចំណែក ៧២ ភាគរយនៃការបង្កើតមូលធនថេរសរុបកាលពីឆ្នាំ ២០១៨។ ច្បាស់ណាស់ នៅពេលដែលការរីករាលដាលជំងឺបានរំខានដល់រំហូរទំនិញ សេវាកម្ម និងមូលធនឆ្លងកាត់ព្រំដែនប្រទេសកម្ពុជាបានស្ថិតក្នុងទីតាំងមិនល្អ ដើម្បីស្រូបយកវិបត្តិនេះ។
លោកស្រីបាននិយាយអំពីភាពខ្វះចន្លោះក្នុងការធ្វើពិពិធកម្មលើការអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេស។ តើលោកស្រីអាចពន្យល់បន្ថែមបានទេ?
អសមត្ថភាពរបស់កម្ពុជាក្នុងការធ្វើពិពិធកម្មការអភិវឌ្ឍរបស់ខ្លួនតាមរយៈផលិតផលជំនួស ទីផ្សារ និងប្រភពហិរញ្ញប្បទាន កើតឡើងមុនពេលការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ ១៩ ហើយមានឫសគល់នៃផលិតភាពទាប និងការធ្លាក់ចុះគុណភាព និងការទំនាក់ទំនងការនាំចេញខ្សោយ និងកត្តា FDI ខ្ពស់ ប៉ុន្តែការវិនិយោគក្នុងស្រុកទាប។ វិបត្តិជំងឺកូវីដ ១៩ បានធ្វើឱ្យបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរថែមទៀត។
ផលិតភាពទាប និងធ្លាក់ចុះ៖ អសមត្ថភាពរបស់កម្ពុជាក្នុងការបង្កើនកញ្ចប់ផលិតផលត្រូវបានបង្ហាញតាមរយៈផលិតភាពការងារទាប ឬទិន្នផលក្នុងកម្មករម្នាក់ៗ មានកម្រិតទាបជាងបណ្តាប្រទេសភាគច្រើននៅទូទាំងពិភពលោក។ ផលិតភាពការងារទាបយ៉ាងហោចណាស់មួយផ្នែកឆ្លុះបញ្ចាំងពីមូលធនមនុស្សទាប។ ប៉ុន្តែកត្តារួមចំណែកនាំមុខគឺផលិតផលទាប និងកត្តាសរុបការធ្លាក់ចុះនៃផលិតភាព (TFP)។
ការវិភាគរបស់របាយការណ៍នេះបង្ហាញពីមូលហេតុចម្បង ២។ ទី ១ ការបែងចែកធនធានមិនត្រឹមត្រូវនៅក្នុងវិស័យជាច្រើន ដែលទំនងជាបណ្តាលមកពីកង្វះស្ថាប័នទីផ្សារ ដែលសញ្ញាទីផ្សារគ្រប់គ្រងលើការបែងចែកធនធានចាំបាច់ត្រូវបង្កើតនៅក្នុងទីផ្សារដែលមានការប្រកួតប្រជែងកាន់តែខ្លាំងឡើង និងគ្រប់គ្រងបានល្អ និងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងការវិនិយោគសាធារណៈដំបូង (PIM) ដែលមានតម្លៃកាន់តែច្រើនសម្រាប់ទឹកប្រាក់ខាងផ្នែកការវិនិយោគសាធារណៈក្នុងស្រុកគឺពិតជាចាំបាច់។ ទី ២ កំណើនផលិតភាពក្នុងក្រុមហ៊ុនទាបដែលបានបង្ហាញអំពីបរិយាកាសធុរកិច្ចដ៏លំបាក ដែលបង្កឧបសគ្គដ៏ធំ ចំពោះប្រតិបត្តិការរបស់ក្រុមហ៊ុន។ លទ្ធភាពទទួលបានហិរញ្ញវត្ថុទាប បទប្បញ្ញត្តិអាជីវកម្មគ្មានប្រសិទ្ធភាព ភាពមិនផ្លូវការទូទៅ និងអគ្គិសនីមិនគ្រប់គ្រាន់ ត្រូវបានរកឃើញថាជាឧបសគ្គចម្បងសម្រាប់ប្រតិបត្តិការផលិតភាពដ៏រឹងមាំនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
គុណភាពទាប និងការទំនាក់ទំនងការនាំចេញខ្សោយ៖ សមត្ថភាពប្រកួតប្រជែងទាប និងការធ្វើសមាហរណកម្មនៅមានកម្រិតនៅក្នុងខ្សែចង្វាក់តម្លៃសកល (GVCs) បាននាំឱ្យមានទីផ្សារ និងពាណិជ្ជកម្មប្រមូលផ្តុំ។ មូលហេតុចម្បងនៃការធ្វើពិពិធកម្មទាប និងអសមត្ថភាពក្នុងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងគឺគុណភាពរបស់ FDI ដែលក្រុមហ៊ុនវិនិយោគទាំងនោះមិនបង្កើតទំនាក់ទំនង ឬចែករំលែកចំណេះដឹងដែលនៅមានភាពស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការកម្រិតឱកាសសម្រាប់ការផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យា និងប្រសិទ្ធភាពនៃផលិតភាព។ ឧបសគ្គនៅក្នុងបរិយាកាសធុរកិច្ច និង របបវិនិយោគ និងការលើកទឹកចិត្តពន្ធនៅពេលបច្ចុប្បន្នមានឥទ្ធិពលលើគុណភាព FDI។ ឧបសគ្គផ្សេងទៀតក្នុងការធ្វើពិពិធកម្ម និងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនៃការធ្វើពាណិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជាគឺសមត្ថភាពរបស់ក្រុមហ៊ុន និងកម្មករមានកម្រិតទាប ខណៈឧបសគ្គបទប្បញ្ញត្តិដែលទាក់ទងនឹងពាណិជ្ជកម្មដែលមានតម្លៃខ្ពស់ (ជាពិសេសប៉ះពាល់ដល់ផលិតផលកសិកម្ម) កត្តានៃការធ្វើពាណិជ្ជកម្មហេដ្ឋាទាក់ទងនឹងរចនាសម្ព័ន្ធដែលមិនគ្រប់គ្រាន់ និងការប្រើប្រាស់កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មក្នុងតំបន់ដើម្បីគាំទ្រដល់លទ្ធភាពចូលទៅកាន់ទីផ្សារកាន់តែច្រើនសម្រាប់ក្រុមហ៊ុននាំចេញ។
FDI ខ្ពស់ ប៉ុន្តែការវិនិយោគក្នុងស្រុកទាប៖ អត្រាប្រាក់សន្សំឯកជនទាបរបស់ប្រទេសជាលទ្ធផលការវិនិយោគក្នុងស្រុកទាប បាននាំឱ្យមានការពឹងផ្អែកលើប្រភពហិរញ្ញប្បទានពីខាងក្រៅ។ ក្រៅពីថាតើចំនួនគ្រួសារប៉ុន្មានដែលសន្សំប្រាក់ តើគ្រួសារសន្សំប្រាក់បានប៉ុន្មាន ហើយសំខាន់ជាងនេះទៅទៀតរបៀបដែលគ្រួសារសន្សំប្រាក់ហាក់ដូចជាកត្តាសំខាន់ៗ ដែលរារាំងដល់ការវិនិយោគក្នុងស្រុកកាន់តែខ្លាំងឡើង។ ខណៈពេលដែលមនុស្សពេញវ័យ ៥១ ភាគរយ ត្រូវបានគេរាយការណ៍ថា បានសន្សំប្រាក់មួយចំនួននៅក្នុងឆ្នាំកន្លងមក មានតែ ២២ ភាគរយប៉ុណ្ណោះដែលមានការសន្សំប្រាក់នៅពេលនោះ ហើយមានតែ ៥ ភាគរយ ប៉ុណ្ណោះដែលបានចូលរួមក្នុងការសន្សំប្រាក់ជាផ្លូវការ ដែលអាចទទួលបានប្រាក់ចំណូលខ្ពស់ ការការពារកាន់តែប្រសើរ និងតាមទស្សនវិស័យប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ការធ្វើអន្តរការីចំពោះការប្រើប្រាស់ផលិតភាពច្រើនបំផុតដែលទាបជាងបណ្ដាប្រទេសផ្សេងទៀតនៅក្នុងកម្រិតនៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា។ មានចំណែកកាន់តែទាបនៃមនុស្សពេញវ័យដែលមានគណនីសន្សំប្រាក់នៅប្រទេសកម្ពុជា។ ការសន្សំប្រាក់ផ្លូវការទាបជាលក្ខណៈគ្រួសារបណ្ដាលមកពីភាពគ្មានប្រសិទ្ធភាពក្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុផ្លូវការដែលបង្កឱ្យមានឧបសគ្គច្រើន រួមមានគម្លាតបទប្បញ្ញត្តិក្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ ចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុទាប ការទទួលយកបច្ចេកវិទ្យាទាប ដូច្នេះលទ្ធភាពទទួលបានសេវាហិរញ្ញវត្ថុនៅមានកម្រិត និងឧបករណ៍ហិរញ្ញវត្ថុដែលអភិវឌ្ឍមិនគ្រប់គ្រាន់ ក្រៅពីធនាគារ និងគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ (MFIs) ដែលវានឹងគាំទ្រការសន្សំប្រាក់ជាមិនខាន។
តើអ្វីជាអនុសាសន៍របស់លោកស្រី ដើម្បីធ្វើពិពិធកម្មការអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសកម្ពុជា?
ភាពចាំបាច់គឺត្រូវមានវិធានការជាបន្ទាន់ ដើម្បីគាំទ្រដល់ការស្ទុះងើបឡើងវិញនៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាពីជំងឺកូវីដ-១៩ក្នុងមធ្យោបាយមួយ ដែលដោះស្រាយបញ្ហាពិពិធកម្ម ដើម្បីកសាងឡើងវិញឱ្យកាន់តែរឹងមាំថែមទៀត។ អ្នកបង្កើតគោលនយោបាយរបស់កម្ពុជាមានឱកាសក្នុងការបង្កើតផ្លូវរីកចម្រើនថ្មីមួយផ្សេងតាមរយៈការជំរុញឱ្យមានផលិតភាពរបស់ក្រុមហ៊ុន និងកម្មករ ការធ្វើពិពិធកម្មការនាំចេញ និងការគ្រប់គ្រងការវិនិយោគក្នុងស្រុក។ របៀបវារៈកំណែទម្រង់ប្រកបដោយមហិច្ឆតាគឺត្រូវការជាចាំបាច់ ការផ្តោតលើការបង្កើនសមត្ថភាព ការពង្រឹងបទប្បញ្ញត្តិ និងការវិនិយោគលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជាដើម។
តើលោកស្រីអាចពន្យល់អំពីដំណើរលើផ្លូវរីកចម្រើននីមួយៗបានទេ?
ការផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់លើក្រុមហ៊ុន និងកម្មករ គឺជាគន្លឹះក្នុងការបញ្ចេញផលិតភាព។ កំណែទម្រង់គោលនយោបាយក្នុងវិស័យគោលដៅអាចជួយកម្ពុជា សម្រេចបានសក្តានុពលរបស់ខ្លួនរួមមាន ការវិនិយោគលើធនធានមនុស្ស តាមរយៈវិស័យសុខាភិបាល និងការអប់រំ គាំទ្រដល់ការបែងចែកធនធានប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព តាមរយៈស្ថាប័នទីផ្សារដែលប្រសើរឡើង និងការគ្រប់គ្រងការវិនិយោគសាធារណៈ ការបន្ធូរបន្ថយបន្ទុកបទប្បញ្ញត្តិសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនដោយកាត់បន្ថយភាពមិនផ្លូវការ និងផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានរបស់វា និងការកែលម្អការអនុវត្តនៃធាតុចូលសេវាកម្មសំខាន់ៗ ដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងក្នុងស្រុក។
ការធ្វើពិពិធកម្មការនាំចេញអាចបន្តជំរុញកំណើនក្នុងអំឡុងពេលការស្ទុះងើបឡើងវិញពីជំងឺកូវីដ ១៩។ របៀបវារៈគោលនយោបាយ ការទំនាក់ទំនង និងរយៈពេលមធ្យមដើម្បីធ្វើពិពិធកម្មពាណិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជាត្រូវបានរៀបចំឡើងលើការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងខ្សែចង្វាក់តម្លៃសកល ការបង្កើតតម្លៃបន្ថែមក្នុងវិស័យកសិកម្ម និងការបង្កើនសមត្ថភាពប្រកួតប្រជែងក្នុងការនាំចេញសេវាកម្មទំនើបៗជាដើម។
ការគ្រប់គ្រងការវិនិយោគក្នុងស្រុកអាចជួយផ្តល់ហិរញ្ញប្បទាន នៅដំណាក់កាលបន្ទាប់នៃកំណើន។ គោលនយោបាយរួមមានការលើកកម្ពស់ FDI ទៅក្នុងវិស័យផលិតភាព និងការនាំចេញ។ ការលើកកម្ពស់អត្រាសន្សំប្រាក់ក្នុងស្រុកកាន់តែខ្ពស់ធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងបរិយាប័ន្នហិរញ្ញវត្ថុតាមរយៈលទ្ធភាពទទួលបានសេវាពីគ្រឹះស្ថានដែលទទួលសន្សំប្រាក់កាន់តែច្រើន គាំទ្រលទ្ធភាព ប្រើប្រាស់ឌីជីថលតាមរយៈបច្ចេកវិទ្យា ឌីជីថលការកាត់បន្ថយការចំណាយលើគណនីប្រាក់សន្សំ និងគាំទ្រដល់ស្ថិរភាព និងការអភិវឌ្ឍវិស័យហិរញ្ញវត្ថុកាន់តែទូលំទូលាយ៕LA
