ភ្នំពេញៈ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម វិស័យឯកជន មជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្មអាស៊ាន និងអ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចបានលើកឡើងថា ការកំណត់ច្បាស់លាស់អំពីវិធានប្រភពដើមទំនិញ (Rules of Origin) នឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ច្រើនសម្រាប់ការចូលជាធរមាននៃកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយតំបន់ (RCEP)។
កិច្ចពិភាក្សាអំពីវិធានប្រភពដើមទំនិញត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់តំបន់អាស៊ាន និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (Economic Research Institute for ASEAN and East Asia) តាមរយៈប្រព័ន្ធអនឡាញក្នុងថ្ងៃទី ១០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២២ ដោយបានលើកយកពីអត្ថប្រយោជន៍ដែលប្រទេសសមាជិករបស់ RCEP ត្រូវទទួលបាន តាមរយៈការអនុគ្រោះពន្ធ និងការពិភាក្សាពីវិធាននៃប្រភពដើមទំនិញ ដែលកំណត់ថា តើទំនិញមួយណាមានប្រភពពីប្រទេសសមាជិក RCEP ដើម្បីទទួលបានភាពអនុគ្រោះពន្ធពីកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។
រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្មលោក ស៊ីម សុខខេង បាននិយាយថា កិច្ចព្រមព្រៀងជាដៃគូគ្រប់ជ្រុងជ្រោយតំបន់បានចូលជាធរមានជាង ១ ខែមកហើយ ដោយក្រសួងសង្កេតឃើញថា មានសាធារណជនជាច្រើនដល់បានចាប់អារម្មណ៍លើកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។
លោកនិយាយថា៖ «កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ នឹងពង្រីកសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅនៅក្នុងតំបន់ ក៏ដូចជាការជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ដោយក្នុងនោះ កម្ពុជាអាចនឹងមានកំណើនប្រចាំឆ្នាំសម្រាប់ការនាំចេញចំនួន ៧,៣ ភាគរយ លំហូរវិនិយោគនឹងមានកំណើនប្រមាណ ២៣,៤ ភាគរយ និងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបក៏នឹងកើនឡើងប្រមាណ ២ ភាគរយ លើផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប ដែលមានបច្ចុប្បន្ន»។
លោកស្រី Deborah Elms នាយកជាន់ខ្ពស់នៃមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្មអាស៊ាន បានលើកឡើងថា កម្មវត្ថុនៃកិច្ចព្រមព្រៀង RCEP មិនគ្រាន់តែធ្វើឡើងដើម្បីការនាំចេញ-ចូលទំនិញប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាក៏គិតពីការវិនិយោគរវាងគ្នា និងគ្នាផងដែរ។
លោកស្រីថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំគិតថាការយល់ដឹងពីវិធានប្រភពដើមទំនិញឱ្យបានច្បាស់ពីសំណាក់វិស័យឯកជននៅកម្ពុជានឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់ក្រុមហ៊ុនដែលមានបំណងចង់នាំចេញទំនិញ។ វាក៏នឹងជួយសម្រួលដល់ពាណិជ្ជកម្មឆ្លងព្រំដែនទៅប្រទេសសមាជិក RCEP ដែលជាទីផ្សារដ៏ធំសម្រាប់កម្ពុជា និងប្រទេសសមាជិកដទៃទៀត»។
ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលោក សុខ ស៊ីផាន់ណា បានឱ្យដឹងថា មិនមែនជារឿងងាយស្រួលទេដែលវិស័យឯកជន អាចយល់ស៊ីជម្រៅចំពោះកិច្ចព្រមព្រៀង RCEP នេះ ខណៈខ្លួនលោកផ្ទាល់ក៏ត្រូវចំណាយពេល ៣ ខែក្នុងការអាន និងស្វែងយល់ពីកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ជាពិសេសការស្វែងយល់អំពីវិធានប្រភពដើមទំនិញ និងការអនុគ្រោះពន្ធផ្សេងៗជាដើម។
លោក ស៊ីផាន់ណា បានថ្លែងថា៖ «ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម និងសភាពាណិជ្ជកម្ម គួរជំរុញការផ្សព្វផ្សាយពន្យល់ឱ្យបានច្បាស់អំពីលក្ខខណ្ឌ ឬគោលការណ៍សំខាន់ៗនានាទៅដល់បណ្តាក្រុមហ៊ុនឯកជនទាំងក្នុងស្រុក និងក្រុមហ៊ុនបរទេស ដែលមកវិនិយោគនៅកម្ពុជាអំពីវិធានប្រភពដើមទំនិញ RCEP»។
សូមបញ្ជាក់ថាកិច្ចព្រមព្រៀង RCEP ជាគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់អាស៊ានដែលបានប្រកាសចាប់ផ្ដើមការចរចាក្នុងឆ្នាំ ២០១២ នៅរាជធានីភ្នំពេញ។ វាជាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីធំបំផុតលើពិភពលោក ដែលមានសមាជិក ១៥ ប្រទេស រួមមានប្រទេសអាស៊ានទាំង ១០ និងប្រទេសអូស្ត្រាលី កូរ៉េខាងត្បូង នូវែលសេឡង់ ចិន និងជប៉ុន។
RCEP គ្របដណ្តប់ប្រជាជនប្រមាណ ២,២ ពាន់លាននាក់ ឬ ៣០ ភាគរយនៃប្រជាជនពិភពលោក និងមានទំហំផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបប្រមាណ ២៦,២ ទ្រីលានដុល្លារ ឬ ៣០ ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់ពិភពលោក៕LA