.jpg)
លោក ប៉ែន សុវិជាតិ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្ពុជាក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននៅទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី។ ហេង ជីវ័ន
ភ្នំពេញៈ ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងទៅថ្មីៗនេះផលិតផលចំនួន ៥ មុខ ដែលរួមមានវិស័យកាត់ដេរ, ស្បែកជើង, អង្ករ, ដំឡូងមី និងទេសចរណ៍ មានទំហំ ៨០ ភាគរយនៃទំហំនាំចេញសរុបរបស់កម្ពុជា ប៉ុន្តែនៅក្នុងនោះមានទីផ្សារធំតែ ២ ប៉ុណ្ណោះ គឺសហភាពអឺរ៉ុប និង សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលស្រូបយក ៦៩ ភាគរយនៃបរិមាណទំនិញនាំចេញទាំងនោះ។ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោកដែលទើបបានចេញផ្សាយកាលពីចុងខែមករាថ្មីៗនេះ។
ធនាគារពិភពលោកបានផ្តល់អនុសាសន៍ថា កម្ពុជាមានជម្រើសច្រើនសម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហាខ្វះពិពិធកម្មក្នុងសេដ្ឋកិច្ច និងសម្រាប់កសាងឡើងវិញឱ្យកាន់តែប្រសើរជាងមុន។ ការបង្កើនការរួមចំណែករបស់ខ្លួនទៅក្នុងខ្សែចង្វាក់តម្លៃសកល, ការបង្កើតតម្លៃបន្ថែមក្នុងវិស័យកសិកម្ម, និងការពង្រីកភាពប្រកួតប្រជែងក្នុងវិស័យសេវាកម្ម ក៏នឹងអាចជួយធ្វើឱ្យការនាំចេញកាន់តែមានភាពសម្បូរបែបផងដែរ។
លោក ប៉ែន សុវិជាតិ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានផ្តល់បទសម្ភាសពិសេសមួយជាមួយលោក ម៉ៃ គុណមករា ការីនិពន្ធសេដ្ឋកិច្ចរបស់កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍អំពីការលើកឡើងរបស់ធនាគារពិភពលោក និងថាក្រសួងបានធ្វើអ្វីខ្លះក្នុងការកែលម្អទីផ្សារនាំចេញ និងការធ្វើពិពិធកម្មទីផ្សារសម្រាប់ផលិតផលកម្ពុជា។
តើលោកនឹងធ្វើអត្ថាធិប្បាយយ៉ាងដូចម្តេចចំពោះការលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោក?
ការពិតនៅរាល់ប្រទេសដែលកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ឬអភិវឌ្ឍតិចតួច ការប្រកួតប្រជែងតែងតែមានកម្រិតមួយចំនួនដែលយើងសង្កេតឃើញថា ទី ១ វាអាចបណ្តាលមកពីកត្តាខាងក្រៅ ដូចយើងសង្កេតឃើញថា ជាផលអវិជ្ជមានពីការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ ១៩; ទី ២ ដោយសារតែដំណើរការនៃភាពពាក់ព័ន្ធគ្នារវាងទីផ្សារ និងផលិតកម្ម បើនិយាយអំពីប្រទេសកម្ពុជាគឺយើងនិយាយពីទីផ្សារទាំងឡាយដែលយើងធ្លាប់នាំចេញទៅ; ទី ៣ ក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ឬ អភិវឌ្ឍតិចតួចដូចយើង គឺយើងនៅមានសមត្ថភាពបច្ចេកទេស និងសមត្ថភាពជំនាញរបស់កម្មករ នៅមានកម្រិតនៅឡើយ ទាំងសមត្ថភាពផលិតកម្ម និងគុណភាពផលិតផល ប៉ុន្តែមិនមែនមានន័យថា របាយការណ៍នេះត្រឹមត្រូវទាំងស្រុងទេ របាយការណ៍នេះគ្រាន់តែឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញអំពីផលអវិជ្ជមានដែលកើតឡើង ប៉ុន្តែមិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលគឺក្រសួងពាណិជ្ជកម្មក្នុងការជំរុញឱ្យមានភាពប្រកួតប្រជែងនៅក្នុងករណីការធ្វើពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិក៏ដូចជាការធ្វើពាណិជ្ជកម្មក្នុងស្រុកទាំងការប្រឹងប្រែងទាក់ទងនឹងការពង្រីកទីផ្សារក៏ដូចជាការខិតខំប្រឹងប្រែងការធ្វើពិពិធកម្មទំនិញដែលយើងហៅថា «ការធ្វើឱ្យទំនិញមានភាពសម្បូរបែប និងការលើកកម្ពស់ទាំងគុណភាព និងបរិមាណ» ក៏ដូចជានិរន្តរភាពនៃការផ្គត់ផ្គង់ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលក៏ដូចជាក្រសួងពាណិជ្ជកម្មប្រឹងប្រែងសព្វថ្ងៃនេះ។
បច្ចុប្បន្ននេះយើងមិនមែនមានតែទីផ្សារ ២ [អាមេរិក និងអឺរ៉ុប] ធំនោះទេ ប៉ុន្តែយើងក៏មានទីផ្សារផ្សេងទៀតដែរ ដូចជាទីផ្សារចិន ដែលយើងកត់សម្គាល់ឃើញថាមកដល់ពេលនេះទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងចិនកម្ពុជាឈានទៅដល់ជាង ១១ ពាន់លានដុល្លារទៅហើយ ដែលលើសពីការរំពឹងទុករបស់យើងដែលបានកំណត់ ១០ ពាន់លាននៅឆ្នាំ ២០២៣ នោះ តាមពិតត្រឹមឆ្នាំ ២០២១ យើងសម្រេចបានទៅហើយ។
ដូច្នេះបច្ចុប្បន្ននេះយើងមានទីផ្សារ មួយចំនួនទៀតដូចជាទីផ្សារចិន ជប៉ុន កូរ៉េ និងទីផ្សារនៅក្នុងតំបន់ផ្សេងៗទៀត ជាពិសេសអ្វីដែលយើងរំពឹងនោះគឺការនាំចេញ ហើយអ្វីដែលយើងធ្លាប់គិតនោះគឺទីផ្សារនៅក្នុងតំបន់ក៏ដូចជាទីផ្សារផ្សេងទៀតដូចជា កាណាដាជាដើម។ ទីផ្សារទាំងអស់នេះបញ្ជាក់ឱ្យឃើញថា យើងនៅមានលទ្ធភាពក្នុងការធ្វើពិពិធកម្ម ទំនិញ និងទីផ្សារដើម្បីនាំចេញទំនិញរបស់យើង។
ធនាគារពិភពលោកបានលើកឡើងថា កម្ពុជាមានជម្រើសច្រើនក្នុងការធ្វើពិពិធកម្មទីផ្សារ។ តើក្រសួងបានកំពុងធ្វើការលើបញ្ហានេះយ៉ាងដូចម្តេច?
ក្នុងការធ្វើពិពិធកម្មទំនិញក៏ដូចជាធ្វើពិពិធកម្មទីផ្សារ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានធ្វើច្រើនតាមរយៈការធ្វើពាណិជ្ជកម្មសេរីទាំងទ្វេភាគី និងពហុភាគី។ យើងឃើញថា យើងបានទទួលនូវការចុះហត្ថលេខា និងការចូលជាធរមាននៃការធ្វើពាណិជ្ជកម្មសេរីទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា-ចិន ក៏ដូចជាកិច្ចព្រមព្រៀងពហុភាគីថ្នាក់តំបន់ គឺកិច្ចព្រមព្រៀង ពាណិជ្ជកម្មសេរីគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ហៅកាត់ថា RCEP ដែលកិច្ចព្រមព្រៀងទាំង ២ នេះនឹងបើកឱកាសឱ្យយើងមានទីផ្សារកាន់តែធំបន្ថែមទៀត។ ឆាប់ៗនេះកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-កូរ៉េ ក៏នឹងចូលជាធរមានដែរ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មនឹងធ្វើការប្រឹងប្រែងដើម្បីបើកច្រកទីផ្សារបន្ថែមទៀតតាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីដូចជាទីផ្សារឥណ្ឌា ទីផ្សារជប៉ុន។ល។ ដូច្នេះលទ្ធភាពនៃការធ្វើពិពិធកម្មទីផ្សារ គឺយើងមានច្រើន និងមានសក្តានុពល។ ការធ្វើពិពិធកម្មទំនិញ ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ យើងសង្កេតឃើញថាយើង នៅមានទំនិញកសិផលដែលក្រសួងជំរុញថា យើងធ្វើយ៉ាងណាលើកស្ទួយឱ្យមានការកែច្នៃទំនិញកសិផលរបស់យើងឱ្យទៅជាទំនិញសក្តានុពលសម្រាប់ការនាំចេញតាមរយៈការកែច្នៃទៅជាម្ហូបអាហារទៅជាទំនិញឧស្សាហកម្ម ។ល។ ការណ៍នេះគឺជាលទ្ធភាពដែលយើងអាចធ្វើបានដោយសារតែយើងមានទំនិញច្រើនមុខ និងមានផ្ទៃដីដាំដុះមានជីវជាតិនៅទូលំទូលាយនៅឡើយ ដូច្នេះយើងមានលទ្ធភាពអាចដាំដុះបានច្រើន ហើយស្របតាមការណែនាំរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីយើងនឹងប្រឹងប្រែងជំរុញឱ្យប្រទេសកម្ពុជាយើងក្លាយទៅជាប្រភពនៃការផ្គត់ផ្គង់ស្បៀងមួយប្រចាំតំបន់ក៏ដូចជាពិភពលោកតាមរយៈការនាំចេញ។
តើកម្ពុជាបានចូលរួមក្នុងខ្សែចង្វាក់តម្លៃសកលបានកម្រិតណាដែរ?
ការដែរយើងចូលរួមទៅក្នុងខ្សែចង្វាក់តម្លៃ គឺជាការពិតយើងនៅមានកម្រិតមែន ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះអ្នកវិនិយោគក្រោមបរិយាកាសនៃច្បាប់វិនិយោគថ្មី ទំនុកចិត្តនៃអ្នកធ្វើវិនិយោគក៏មានការកើនឡើង។ លើសពីនោះទៅទៀត ច្បាប់វិនិយោគថ្មីក៏ផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តសំដៅទៅដល់បច្ចេកវិទ្យា ការធ្វើនវានុវត្តន៍ និងការបង្កើនសមត្ថភាពដល់កម្មករ ពលករ ដែលទាំងនេះជាកត្តាសំខាន់មួយដែលអាចបង្កើនសមត្ថភាព និងបង្កើនផលិតភាពផលិតកម្មរបស់កម្ពុជាយើងនៅក្នុងស្រុក។ ជាក់ស្តែងកន្លងមកថ្មីៗនេះ យើងឃើញមានរោងចក្រផលិតកង់រថយន្ត និងរោងចក្រថ្មីៗទៀតនៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស និងក្រៅតំបន់សេដ្ឋកិច្ចចាប់ផ្តើមចូលមកកម្ពុជា។
លទ្ធភាពនៃការស្រូបទាញទាំងអស់នេះនឹងមានតទៅទៀត ដោយសារយើងមានទីផ្សារពាណិជ្ជកម្មសេរីដែលអ្នកវិនិយោគសម្លឹងថា គេអាចនឹងមកធ្វើការបណ្តាក់ទុន និងនាំចេញទៅវិញក្រោមលក្ខខណ្ឌនៃកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីទាំងអស់ដែលយើងមាន។ នេះជាកត្តាមួយដែលយើងកត់សម្គាល់ថាយើងនៅមានសក្តានុពលច្រើនសម្រាប់ការចូលរួមនៅក្នុងខ្សែចង្វាក់តម្លៃសកល។ ជាក់ស្តែង នៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចមួយចំនួនរោងចក្រដែលផលិត គ្រឿងបន្លាស់ គ្រឿងបង្គុំរថយន្ត គ្រឿងបន្លាស់អេឡិចត្រូនិកក្តីបានដំណើរការយ៉ាងរលូន។
តើក្រសួងបានតាក់តែងច្បាប់នានាពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មមានអ្វីខ្លះដើម្បីផ្តល់ទំនុកចិត្តដល់ធុរជន?
សម្រាប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ទាំងរឹង និងទន់ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានរៀបចំនូវច្បាប់ និងបទប្បញ្ញត្តិជាច្រើន ដើម្បីធានានូវទំនុកចិត្តរបស់អ្នកធ្វើវិនិយោគក៏ដូចជាធុរជន ដោយយើងមានធ្វើច្បាប់ការពារអ្នកប្រើប្រាស់ ច្បាប់ប្រកួតប្រជែង ច្បាប់ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិក និងច្បាប់ផ្សេងៗទៀតជាពិសេសច្បាប់កម្មសិទ្ធិបញ្ញាដែលធានានូវទំនុកចិត្តរបស់ធុរជនធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាយើងអាចមានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធខាងផ្នែកច្បាប់គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មទាំងក្នុង ស្រុក និងអន្តរជាតិ។
ទន្ទឹមនឹងនេះការរៀបចំឱ្យមានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរឹងដូចជាផ្លូវថ្នល់ល្បឿនលឿន កំពង់ផែទឹកជ្រៅក្រុងព្រះសីហនុ ផែរណបផ្សេងៗរបស់ផែស្វយ័តក្រុង ភ្នំពេញនានា ក៏សុទ្ធតែបង្កនូវលក្ខណៈងាយស្រួលសម្រាប់បម្រើឱ្យការនាំចេញ និងការនាំចូលផងដែរ។ នេះជាលទ្ធភាពដែលយើងអាចឈានទៅមុខបាន ហើយជាកត្តាសំខាន់ដែលយើងត្រូវទទួលស្គាល់ថាប្រទេសកម្ពុជាមានលទ្ធភាព និងមានកត្តាវិជ្ជមានជាច្រើនសម្រាប់ការចូលរួមចំណែកធ្វើខ្លួនឱ្យប្រទេសកម្ពុជាក្លាយជាប្រភពផ្គត់ផ្គង់មួយនៃប្រភពផ្គត់ផ្គង់សកលដែលជាផ្នែកមួយនៃខ្សែចង្វាក់តម្លៃសកល។
សាធារណជនតែងតែលើកឡើងថា ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មរបស់យើងនៅតែមានតម្លៃខ្ពស់។ តើលោកបកស្រាយយ៉ាងណាដែរ?
ខ្ញុំតែងជម្រាបជារឿយៗទៅបងប្អូនធុរជនយើងអំពីការចុះបញ្ជីក្តី ការស្នើសុំវិញ្ញាបនបត្រប្រភពដើមទំនិញ និង ការស្នើសុំសេវាផ្សេងៗនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ដែលសេវាទាំងអស់នោះមានទាំងសេវាការផ្តល់លិខិតបញ្ជាក់ប្រភពដើម ទំនិញ ការចុះបញ្ជីក្រុមហ៊ុន និងការផ្តល់វិញ្ញាបនបត្រចុះបញ្ជីម៉ាកជាដើមសុទ្ធតែធ្វើតាមអនឡាញដែលអ្នកស្នើសុំអាចធ្វើឡើងដោយខ្លួនឯង។ ខ្ញុំសង្កេតឃើញថាមានបញ្ហា ២ នៅត្រង់នេះ ទី ១ គឺបងប្អូនយើងស្នើសុំចុះបញ្ជី ក្រុមហ៊ុន មិនចង់ធ្វើកិច្ចការនេះដោយខ្លួនឯង លោកតែងតែពឹងពាក់មេធាវី ក្រុមហ៊ុនឯកជន ឬអ្នករត់ការផ្សេងៗដើម្បីរត់ការជំនួសអ៊ីចឹងហើយបានជាមានកម្រៃបន្ថែមលើសពីតម្លៃដែល រដ្ឋាភិបាលកំណត់ ប្រសិនបើយើងចុះបញ្ជីដោយខ្លួនឯងគឺយើងមិនចំណាយច្រើននោះទេ ដោយសារប្រព័ន្ធចុះបញ្ជី CAMDX គឺជាថ្នាលចុះបញ្ជីអេឡិចត្រូនិកដែលធុរជនអាចចុះបញ្ជីដោយខ្លួនឯងមិនអស់ចំណាយផ្សេងៗឡើយ៕
