ភ្នំពេញៈ ប្រទេស​កម្ពុជា-​ទីម័រ​ខាង​កើត បាន​រៀបចំ​វេទិកា​ធុរ​កិច្ច​រួម​គ្នា​ជា​លើក​ទី ១ ស្ដីពី​ទេស​ចរណ៍ និង​ពាណិជ្ជ​កម្ម ដើម្បី​សន្តិ​ភាព និង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រកប​ដោយ​ចីរ​ភាព បន្ទាប់​ពី​​ប្រទេស​ទាំង ២ បាន​​​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ចំនួន ២ ​​រួច​មក​​។

វេទិកា«ស្ដីពី​ទេស​ចរណ៍ និង​ពាណិជ្ជ​កម្ម ដើម្បី​សន្តិ​ភាព និង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រកប​ដោយ​ចីរ​ភាព​» ​បាន​ធ្វើ​ឡើង​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​ ២១ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​ ២០២២ នៅ​សណ្ឋាគារ​សូហ្វីតែល​ភ្នំពេញ ដោយ​មាន​ការ​ចូល​រួម​ពី​​លោក ថោង ខុន រដ្ឋ​មន្ត្រី​ក្រសួង​ទេសចរណ៍កម្ពុជា​ និងលោក Joseé Manuel Ramos-Horta ប្រធានា​ធិបតី​​​សាធារណ​រដ្ឋ​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​ទីម័រ​ខាង​កើត ដែល​​មក​ធ្វើ​ទស្សនកិច្ច​ផ្លូវ​រដ្ឋ​នៅ​កម្ពុជា​ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​ទី​ ១៩-​២២ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​ ២០២២ ។

លោក ថោង ខុន បាន​លើក​ឡើង​ថា លោក​ពិត​ជា​រីក​រាយចំពោះ​ភាព​រីក​​​​ចម្រើន​នៃ​កិច្ច​សហ​ប្រតិបត្តិ​ការ​របស់​កម្ពុជា-​ទីម័រ​ខាង​កើត ខណៈ​ដំណើរ​ទស្សន​កិច្ច​ផ្លូវ​រដ្ឋ​របស់​ប្រធានា​ធិបតី​ទីម័រ​ខាង​កើត គឺ​​​ពិត​ជា​​រួម​ចំណែក​យ៉ាង​សំខាន់​​ក្នុង​ការ​ជំរុញ​កិច្ច​សហ​ប្រតិបត្តិការ​រវាង​រដ្ឋាភិបាល និង​ប្រជាជន​ប្រទេស​ទាំង ២ ឱ្យ​​​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ថែម​​​ទៀត។

លោក​បាន​​ថ្លែង​ថា៖ ​«​វេទិកា​នេះ​មាន​ការ​ចូល​រួម​ពី​វិស័យ​ឯកជន និង​គ្រឹះ​ស្ថាន​សាធារណៈ ដែល​នឹង​ក្លាយ​ជា​ព្រឹត្តិការណ៍​ដ៏​លេច​ធ្លោ​មួយ​ផ្តោត​លើ​ការ​ស្វែង​យល់ និង​ផ្លាស់​ប្តូរ​ទស្សនៈ​សម្រាប់​ឱកាស​អាជីវ​កម្ម និង​ការ​វិនិយោគ​រវាង​ប្រទេស​ទាំង ​២ ។ វេទិកា​នេះ​ក៏​នឹង​បង្ហាញ​អំពី​វិស័យ​ជា​ច្រើន​ផ្សេង​ទៀត​នៃ​កិច្ច​សហ​ប្រតិបត្តិ​ការ និង​ការ​អភិវឌ្ឍ​គម្រោង​រួម​គ្នា​ក្នុង​ប្រធាន​បទ ទេសចរណ៍ និង​ពាណិជ្ជកម្ម ដើម្បី​សន្តិភាព និង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រកប​ដោយ​ចីរភាព»។

អ្នក​ស្រាវ​ជ្រាវ​សេដ្ឋកិច្ច​នៃ​រាជ​បណ្ឌិត្យ​សភាកម្ពុជា លោក ហុង វណ្ណៈ បាន​ប្រាប់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​ក្នុង​​​ថ្ងៃ​ទី ​២៣ ខែ​តុលា​ថា បើ​​ពិនិត្យ​ជា​រួម ​ប្រទេស​ទាំង ២​ នៅ​មិន​ទាន់​មានទំនាក់​ទំនង​សេដ្ឋកិច្ច និង​ទេសចរណ៍​​ជា​មួយ​គ្នា​ច្រើន​ទេ ទោះ​​​​នៅ​ក្នុង​តំបន់​តែ ​១ ​(អាស៊ាន) ក៏​ដោយ​ ប៉ុន្តែ​គេ​ត្រូវ​ដឹង​ថា គ្រប់​ការ​បង្កើន​​​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ គឺ​​​នឹង​ផ្តល់​ផល​វិជ្ជ​មាន​​សម្រាប់​ប្រទេស​​ជា​ដៃ​គូ ទាំង​ផ្នែក​​រដ្ឋាភិបាល និង​​​ឯកជន​។ ការ​បង្កើត​ឱ្យ​មាន​វេទិកា ឬ​កម្មវិធី​ផ្សេង​ៗ ​គឺ​សុទ្ធ​តែ​មាន​ចំណែក​​​ក្នុងការ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​ពី​សក្តានុពល​ដែល​ប្រទេស​ចូល​រួម​មាន ដើម្បី​ទាក់​ទាញ​ចំណាប់​អារម្មណ៍​អ្នក​វិនិយោគ​ឱ្យ​ចូល​មកបណ្តាក់​ទុន​។​

លោក​​​អះអាង​ថា៖​ «យើង​សង្ឃឹម​ថា ​កម្ពុជា និង​ទីម័រ​ខាង​កើត​នឹង​មាន​ទំនាក់​ទំនង​ជា​មួយគ្នា​លើ​គ្រប់​វិស័យ​កាន់​តែ​ខ្លាំង ហើយ​ការ​តភ្ជាប់​ជើងហោះហើរ​ត្រង់​នឹង​ឆាប់​ចេញ​ជា​រូប​រាង​ផង​ដែរ។ នៅ​ពេល​ការ​ធ្វើ​ដំណើរ​កាន់​តែ​ងាយ​ស្រួល ចរាចរណ៍​ទំនិញ និង​មនុស្ស​ក៏​មាន​កាន់​តែ​ច្រើន​​ដែរ​»។​

ក្នុង​ដំណើរ​ទស្សន​កិច្ច​ផ្លូវ​រដ្ឋ​របស់ លោក Joseé Manuel Ramos-Horta នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ រយៈពេល ៤​ ថ្ងៃកន្លង​មក​ តំណាង​រដ្ឋាភិបាល​នៃ​ប្រទេស​ទាំង ២ ​បាន​ចុះ​ហត្ថ​លេខា​លើ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​សំខាន់ៗ​ចំនួន ២ រួម​មាន ស្តីពី​សេវា​ដឹក​ជញ្ជូន​ផ្លូវ​អាកាស និង​អនុស្សរណៈ​យោគ​យល់​គ្នា​ស្តីពី​ការ​ធ្វើ​ពាណិជ្ជ​កម្ម​អង្ករ។

នៅ​ក្នុង​ជំនួប​ជា​មួយ​នឹង​លោកនាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី ២០ ខែ​តុលា លោក Joseé Manuel Ramos-Horta បាន​លើក​ឡើង​ថា លោក​មើល​ឃើញ​ប្រទេស​កម្ពុជា​មាន​ការ​រីក​ចម្រើន​យ៉ាង​ឆាប់​រហ័ស ហើយ​លោក​ពិត​ជា​ចង់​ឃើញ​ប្រទេស​ទាំង ២ បង្កើន​នូវ​កិច្ច​សហ​ប្រតិបត្តិ​ការ​ឱ្យ​បាន​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ក្លា​បន្ថែម​ទៀត តាម​រយៈ​ការ​បើក​ឱ្យ​មាន​ការ​ហោះហើរ​ត្រង់​ និង​លើក​កម្ពស់​លើ​វិស័យ​ពាណិជ្ជ​កម្ម។

រដ្ឋ​លេខាធិ​ការ​នៃ​រដ្ឋលេខាធិការ​ដ្ឋាន​អាកាស​ចរណ៍​ស៊ីវិល លោក ស៊ីន ចាន់​សិរីវុត្ថា បាន​ប្រាប់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​ថា ខ្លឹម​សារ​សំខាន់ៗ​នៃ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ស្តីពី​សេវាដឹក​ជញ្ជូន​តាម​ផ្លូវ​អាកាស មាន​ដូច​ជា ការ​បង្កើត​ទំនាក់​ទំនង​កាន់​តែ​ជិត​ស្និទ្ធ​លើ​វិស័យ​អាកាសចរណ៍​ស៊ីវិល, ការ​សហការ​ពង្រឹង​សន្តិ​សុខ និង​សុវត្ថិភាព​អ្នក​ដំណើរ​អន្តរ​ជាតិ​តាម​ផ្លូវ​អាកាស​,ការ​បង្កើត​ឱ្យ​មាន​ការ​តភ្ជាប់​ការ​ដឹក​ជញ្ជូន​តាម​ផ្លូវ​អាកាស ទាំង​អ្នក​ដំណើរ និង​ទំនិញ, ការ​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រសើរ​ឡើង​នូវ​រំហូរ​ចូល​នៃ​អ្នក​ដំណើរ តាម​រយៈ​ការ​ដឹក​ជញ្ជូន​តាម​ផ្លូវអាកាស ដើម្បី​អភិវឌ្ឍ​វិស័យ​ពាណិជ្ជ​កម្ម សេដ្ឋ​កិច្ច ទេសចរណ៍ វិនិយោគ និង​វិស័យ​ពាក់​ព័ន្ធ​ផ្សេងៗ​ទៀត រវាង​ប្រទេស​ទាំង ​២ និង​ការ​បង្កើត​លទ្ធ​ភាព​ជូន​ក្រុម​ហ៊ុន​អាកាសចរណ៍​នៃ​ប្រទេស​ទាំង ​២ សហការ​ជើង​ហោះហើរ ​(Code-sharingFlights) និង​លទ្ធ​ភាព​បើក​ជើង​ហោះហើរ​ដោយ​ផ្ទាល់ (Direct Flights) រវាង​ប្រទេស​ទាំង ២ ឬ​ការ​ហោះហើរ​ចុះចត​ប្រមូល​ភ្ញៀវ​ច្រើន​កន្លែង​តាម​រយៈ​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​សិទ្ធិ​ហោះហើរ​ទី ៥ (5th Freedom Traffic Rights) ជាដើម៕