​ក្រចេះៈ​ ការដាំ​ដំណាំ​កសិកម្ម​ផ្សេងៗ​របស់​ប្រជាកសិករ​នៅតាម​សហគមន៍​កន្លងមក ភាគ​ច្រើន​គាត់​គ្រាន់តែ​ដាំ​តាម​ទម្លាប់​ប៉ុណ្ណោះ ហើយក៏​មិនសូវ​ទទួល​បាន​ទិន្នផល​ល្អ​ដែរ ប៉ុន្តែ​វិធី​ដាំ​បែប​នោះ​ត្រូវបាន​កាត់បន្ថយ​ជា​បណ្តើរៗ​ដោយ​ប្តូ​រម​កដាំ​ដំណាំ​តាមបែប​បច្ចេកទេស​វិញ​ហើយ​បាន​ផល​ច្រើនជាង​មុន​។ ​ករណី​ដូចជា​គ្រួសារ​កសិករ​មួយ​នៅ​ស្រុក​ចិត្រ​បុរី ខេត្តក្រចេះ បាន​ប្ដូរ​របៀប​ដាំ​ដំណាំ​រហូត​អាច​រកចំណូលបាន​ច្រើនជាង​ទម្លាប់​ចាស់ និង​បាន​ក្លាយជា​កសិករ​គំរូ​ទៀតផង​។​

​ដោយមាន​សំនៀង​រដឺន​តាម​តំបន់ ដែល​យូរៗ​ម្តង​លាយ​នឹង​សំណើច​ផង​នោះ អ្នកស្រី សាន ទេវី អាយុ ​៣៩​ ឆ្នាំ បាន​រៀបរាប់​ប្រាប់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​ថា ស្វាមី​អ្នក​ស្រី​ឈ្មោះ ទក គ្រិន អាយុ​ ៤១ ​ឆ្នាំ និង​មាន​កូនស្រី ​២ ​នាក់​ដែល​កូនស្រី​ច្បង​អាយុ ​១៥​ ឆ្នាំ​។​

​អ្នកស្រី រស់នៅ​ភូមិ​កំ​ប៉ោ ឃុំ​គោ​លាប់ ស្រុក​ចិត្រ​បុរី ខេត្តក្រចេះ បាន​ដាំ​ដំណាំ​តាម​លក្ខណៈ​បច្ចេកទេស​កសិកម្ម​ដែល​អាច​រកចំណូលបាន​ប្រមាណ​ ២ ​លាន​ក្នុង​ ១ ​ខែ​រហូត​បាន​ ៥​ លាន​រៀល​ក្នុង​ ១ ​ខែ និង​ក្លាយជា​កសិករ​គំរូ​នៅក្នុង​ឃុំ​ទៀតផង​។​

​អ្នកស្រី ទេវី បន្តថា ជា​ទម្លាប់​របស់​ប្រជាកសិករ តួ​យ៉ាងដូច​គ្រួសារ​អ្នកស្រី​ជាដើម គឺថា​ក្រៅពី​ធ្វើស្រែ​តែងតែ​ឆ្លៀត​ប្រែ​​ក្លាយ​ធ្វើ​ដីស្រែ​នោះមក​ធ្វើ​ចម្ការ​បន្តទៀត​ដើម្បី​រក​ចំណូល​បន្ថែម​ពី​របរ​ធ្វើស្រែ​។​ដូចជា​ដាំ​ដំណាំ​ប៉េងប៉ោះ ននោង ត្រឡាច ឬ​បន្លែ​សម្រាប់​រដូវ​កាល​ខ្លី​។ ទោះ​​ជា​យ៉ាងណា ដោយសារ​អ្នកស្រី​ដាំ​តាម​ទម្លាប់​ចាស់ ដោយ​រែក​ទឹក​ស្រោច​ធ្វើឱ្យ​ទិន្នផល​ដែល​ទទួលបាន​មកវិញ​ពី​ផ្ទៃដី​ទំហំ​ ១០​ អា​ (​បណ្តោយ​ ៤០ ​ម៉ែត្រ​ទទឹង ​២៦​ ម៉ែត្រ​) ហាក់​មិន​គាប់​​ប្រសើរ​ឡើយ ពីព្រោះ​អ្នកស្រី​និង​ស្វាមី​មិនចេះ​បច្ចេកទេស​ដាំ​ដំណាំ​។

​អ្នកស្រី​ត្អូញត្អែរថា​៖ «​ខ្ញុំ​ដាំ​បន្លែ​តាម​ទម្លាប់ អត់​ចេះ​បច្ចេក​ទេស​អី​ទេ ខ្ញុំ​រែក​ទឹក​ស្រោច​ដែល​ផល​មិនសូវ​បាន ហើយ​ហត់​ទៀត​។ ភាគច្រើន​ខ្ញុំ​ដាំ​តែ​បន្លែ​យក​ផ្លែ​ទេ ហើយពី​មុន ដាំ​អត់​កើត​ទេ ព្រោះ​អាកាសធាតុ​ក្តៅ​តែ​ឥឡូវ​ដាំ​បាន​ធម្មតា​»​។​

​លុះដល់​ក្រោយមក ដោយ​​សារ​តែ​អ្នកស្រី​ទទួលបាន​ការ​បណ្តុះបណ្តាល​ផ្នែក​បច្ចេកទេស​កសិកម្ម​ពី​ខាង​គម្រោង​មួយចំនួន ពិសេស​ខាង​មន្ទីរ​កសិកម្ម​រុក្ខាប្រមាញ់ និង​នេសាទ​ខេត្ត​ក្រចេះ អ្នកស្រី​បាន​កែច្នៃ​ដី​ដាំ​ដំណាំ​ជា​លក្ខណៈ​ប្រព័ន្ធ​វិញ​ម្តង​។ អ្នកស្រី សាន ទេវី បាន​ប្រាប់ថា ការដាំ​លក្ខណៈ​ជា​ប្រព័ន្ធ​នេះ​គឺ​រៀបចំ​ដី​ជា​រង​ទាបៗ​ហើយ​យក​ផ្ទាំង​ក្រណាត់​កៅស៊ូ​ស្តើង​ដែល​ម្ខាង​មាន​ពណ៌​ខ្មៅ និង​ម្ខាង​ទៀត​ពណ៌​ទឹកប្រាក់​គ្របពីលើ​រង​នោះ​ដោយ​ដាក់​ពណ៌​ទឹក​ប្រាក់​ឡើងលើ​។​

​អ្នកស្រី​បាន​រៀបរាប់ថា ការដាក់​ពណ៌​ទឹកប្រាក់​ឡើងលើ​បែបនេះ ដើម្បីឱ្យ​ជះ​កម្តៅថ្ងៃ​ទៅវិញ​កុំឱ្យ​ដំណាំ​ស្រូប​កម្ដៅថ្ងៃ​ច្រើនពេក ហើយ​ម្យ៉ាង​សម្រាប់​ដេញ​សត្វល្អិត​ផង​។ រីឯ​ទឹក​សម្រាប់​ស្រោចស្រព​ដំណាំ​វិញ គឺ​អ្នក​ស្រី​រៀប​ទុយោ​ជា​ប្រព័ន្ធ​ដោយ​បើកទឹក​ឱ្យ​ស្រក់​ជា​តំណក់ៗ​ដែល​ក្នុង​ ១ ​ថ្ងៃ ឱ្យ​ស្រក់​តែ ​១​ ទៅ ២ ​ម៉ោង​ប៉ុណ្ណោះ​។ បច្ចុប្បន្ននេះ​អ្នកស្រី​ដាំ​ត្រសក់ និង​ម្ទេស ហើយក៏​មានការ​ប្តូរ​ទៅ​ដាំ​បន្លែ​ប្រភេទ​ផ្សេងៗ​គ្នា​ទៀត តែ​សុទ្ធតែជា​បន្លែ​សុវត្ថិ​ភាពមិន​ប្រើ​ជីគីមី ដោយ​អ្នកស្រី​មាន​ម៉ូ​យមក​ទិញ​ដល់ៗ​ផ្ទះ​តែម្តង​។​

​ចំពោះ​ប្រាក់ចំណូល​ដែល​បាន​ពី​ការលក់​ដំណាំ​កសិកម្ម​នេះ​មិនអាច​កំណត់ថា បាន​ថេរ​ក្នុង​ ១​ ថ្ងៃ​ប៉ុន្មាន​ទេ ព្រោះ​វា​អាស្រ័យ​ទៅតាម​ទីផ្សារ​បន្លែ បើ​ឡើងថ្លៃ​ក៏​ប្រាក់ចំណូល​កើន​ទៅតាម​ហ្នឹង​ដែរ តែ​ក្នុង​ ១ ​ខែៗ​អ្នកស្រី​អាច​រកប្រាក់​ចំណេញ​បាន​ ១​ លាន​ទៅ ២​ លាន​រៀល​ក្នុង​ទំហំ​ដី ​១០​ អានេះ​។​

​អ្នកស្រី​ ទេវី បាន​បញ្ជាក់ថា​៖ «​កាលពី​ខ្ញុំ និង​ប្តី​ខ្ញុំ​មិនទាន់​ទទួលបាន​ការបណ្តុះបណ្តាល​ពី​គម្រោង​ក្នុង​សហគមន៍ ខ្ញុំ​លក់​បន្លែ​ក្នុង ​១​ថ្ងៃ បាន​លុយ​ ២ ​ម៉ឺន​រៀល​ទេ ហើយ​ហត់នឿយ​ទៀត ប៉ុន្តែ​ឥឡូវ​យ៉ាងហោចណាស់​ក៏​ខ្ញុំ​ចំណេញ​បាន​ ១​ លាន​រៀល​ដែរ​ក្នុង​ ១​ ខែ​»​។​

​បើតាម​អ្នកស្រី ទេវី គម្រោង​ដែល​អ្នកស្រី​ទទួល​បានការ​បណ្តុះបណ្តាល​បច្ចេកទេស​កសិកម្ម​រួមមាន គម្រោង​រ៉ូ​លី​ប ណា​ប៉ា ឈេ​ន កម្មវិធី​អា​ស្ពាយ (Rullip,Napa,chain, aspire and pdaff)​ ដែល​គម្រោង​ខ្លះ​បង្ហាត់បង្រៀន​បច្ចេកទេស​ដាំ​ដុះ ឯ​គម្រោង​ខ្លះទៀត​ជួយ​ជា​សម្ភារ​សម្រាប់​ដាំ​ដុះ​ដូចជា​ទុយោ​ទឹក ក្រណាត់​កៅស៊ូ ឬក៏​សម្ភារ​ដាំ​ដុះ​ផ្សេងៗ​ទៀត​។​ចំពោះ​បច្ចេកទេស​មួយទៀត​គឺ​ដើម​ប៉េងប៉ោះ​កាត់​ផ្សាំ​ជា​មួយ​ដើម​ត្រប់ តែ​សម្រាប់​ខែ​នេះ​អ្នកស្រី​មិនទាន់​ដាំ​ទេ ព្រោះ​តម្លៃ​ចុះថោក តែ​អ្នកស្រី​នឹង​ដាំ​វិញ​ចាប់ពី​ខែឧសភា និង​ខែមិថុនា ពីព្រោះ​ខែ​ទាំងនោះ​បន្លែ​មានតម្លៃ​ខ្ពស់​។​

​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ភាព​រីកចម្រើន​របស់​ស្ត្រី​កសិករ​ខាងលើនេះ លោក ឈុំ ឆូ​យ មេឃុំ​គោ​លាប់ ស្រុក​ចិត្រ​បុរី បានឱ្យ​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​ដឹងថា នៅក្នុង​ឃុំ​គោ​លាប់ មាន​គម្រោង​មួយចំនួន​ដូចជា រ៉ូ​លី​ប ណា​ប៉ា ឈេ​ន កម្មវិធី​អា​ស្ពាយ​បាន​ជួយ​ដល់​ប្រជា​កសិករ​មាន​ជា​សម្ភារ​ស្រាលៗ​សម្រាប់​ដាំ​ដំណាំ​រួម​នឹង​គម្រោង​ផ្តល់​ជាការ​បណ្តុះបណ្តាល​បច្ចេក​ទេស​កសិកម្ម​ដល់​កសិក​រ​ជាច្រើន​គ្រួសារ ហើយ​ពួកគេ​បាន​ផ្លាស់ប្តូរ​ទម្លាប់​ពី​ការដាំដុះ​តាមបែប​ប្រពៃណី​មកជា​ការ​ដាំ​ដុះ​តាម​លក្ខណៈ​បច្ចេក​ទេស​វិញ​។​ក្រោយពី​កសិករ​ប្តូរ​មក​ដាំ​បន្លែ​តាម​បច្ចេកទេស​កសិកម្ម​មក​ក៏​ទទួលបាន​ទិន្នផល​ខ្ពស់​ហើយ​រកចំណូលបាន​កើនឡើង​ជាង​មុន​ផងដែរ​។​

​លោក​បាន​ថ្លែងថា​៖ «​ខ្ញុំ​ត្រេក​អរ​ណាស់​ដោយសារ​កសិក​រ​មានការ​រីកចម្រើន​ផ្នែក​បច្ចេក​ទេស​កសិកម្ម​ហ្នឹង ហើយ​ខ្ញុំ​ក្នុងនាម​អាជ្ញាធរ​ឃុំ គឺ​ខ្ញុំ​គាំទ្រ​គាត់​។ ឃុំ​ខ្ញុំ​នេះហើយ​ដែល​ក្រុម​កសិករ​ដូច​គាត់​បាន​លើក​ស្ទួយ​មុខមាត់​ឃុំ​។ ពីមុន​ស្ត្រី​ឈ្មោះ សាន ទេវី រូបនេះ គាត់​ដើរ​តែ​សួរ​គេ​ទេ តែ​ឥឡូវ​គាត់​ក្លាយជា​គ្រូ​គេ​វិញ​»​។​

​លោក​ លាង ពន្លឺ ជា​ប្រធាន​សម្របសម្រួល​កម្មវិធី​អា​ស្ពាយ ស្រុក​ចិត្រ​បុរី​នៃ​មន្ទីរ​កសិកម្ម​រុក្ខាប្រមាញ់ និង​នេសាទ ខេត្ត​ក្រចេះ ប្រាប់​ ភ្នំពេញ ​ប៉ុស្តិ៍​ថា នៅតាម​សហគមន៍​មួយចំនួន​នៅក្នុង​ស្រុក​ចិត្រ​បុរី​មាន​គម្រោង ​Rullip, Napa, chain, aspire and pdaff បាន​ជួយ​បណ្តុះបណ្តាល​ពី​បច្ចេកទេស​កសិកម្ម​ដល់​ប្រជាកសិករ​ដែលមាន​មន្ទីរ​កសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់​និង​នេសាទ​ខេត្ត ជា​អ្នក​បណ្តុះ​បណ្តាល​យ៉ាងសកម្ម​ដល់​ប្រជា​កសិករ​។

​ចំពោះ​នៅ​ឃុំ​គោ​លាប់​ក្នុងស្រុក​ចិត្រ​បុរី មាន​ប្រជា​កសិករ​ប្រមាណ​ ៦០ ​គ្រួសារ ដែល​បានទទួល​ការបណ្តុះ​បណ្តាល​ពី​គម្រោង​ Rullip, Napa, chain, aspire and pdaff ហើយ​ប្រជាកសិករ​ទាំងអស់នេះ គាត់​បាននាំគ្នា​ចងក្រង​គ្នា​ជា​ក្រុម ដើម្បី​បង្កើន​ការងារ​ដាំ​ដុះ​ទៅតាម​លក្ខណៈ​បច្ចេកទេស​។​

​លោក​បានឱ្យដឹងថា ចំពោះ​បន្លែ​ដែល​ប្រជាកសិករ​និយម​ដាំ​មានដូចជា ត្រប់ ប៉េងប៉ោះ ត្រសក់ ត្រឡាច និង​ម្រះ​ដែល​បន្លែ​ទាំងនេះ​មាន​តម្រូវការ​ខ្ពស់​សម្រាប់​ផ្គត់ផ្គង់​លើ​ទីផ្សារ​ក្នុងស្រុក​ចិត្រ​បុរី ក៏ដូចជា​នៅតាម​ស្រុក​នានា​នៅ​ជុំវិញ​តំបន់​ដាំ​ដុះ​នេះ បន្លែ​ខាងលើនេះ​ក៏​ប្រើ​ជី​ដែរ ប៉ុន្តែ​ជី​ដែល​ប្រើ​នោះ​សុទ្ធតែជា​ជីធម្មជាតិ ដែល​បន្លែ​ទាំងនេះ​មិន​ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់​ដល់​សុខភាព​របស់​អ្នកប្រើប្រាស់​ឡើយ​។ ចំពោះ​បន្លែ​ដែល​ប្រជាកសិករ​ដាំ​បាន​វិញ​គឺមាន​ឈ្មួញ​មក​ទិញ​ដល់ៗ​ផ្ទះ​ហើយ​មានតម្លៃ​លើសពី​តម្លៃ​បន្លែ​លើ​ទីផ្សារ​ដោយសារ​បន្លែ​ទាំងនោះ​ជា​បន្លែ​សុវត្ថិភាព​។​

​លោក ​លាង ពន្លឺ បានបញ្ជាក់​ប្រាប់​ដូច្នេះ​ថា​៖ «​ប្រជាពលរដ្ឋ​ឥឡូវ​គាត់​មានការ​យល់ដឹង​ច្រើន​ពី​ចំណីអាហារ​ហូបចុក​។​ដូច្នេះ​មុននឹង​គាត់​សម្រេចចិត្ត​ទិញ​អ្វីមួយ​គឺ​គាត់​មានការ​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន​ខ្លាំងណាស់ បែបនេះហើយ​ទើប​ធ្វើឱ្យ​បន្លែ​របស់គាត់​លក់បាន​ថ្លៃ​នៅពេលដែល​គាត់​បាន​អនុវត្ត​ដាំ​ទៅតាម​បច្ចេកទេស​កសិកម្ម​»៕