សិក្ខាសាលាបញ្ចេញរបាយការណ៍លទ្ធផលគន្លឹះប្រចាំឆ្នាំ២០២៤ របស់ផែនទីជំនួយអាស៊ីអាគ្នេយ៍ នៅថ្ងៃទី ១៣ ខែមិថុនា។ រូបថត ហុង រស្មី
ភ្នំពេញ៖ របាយការណ៍ថ្មីពីវិទ្យាស្ថាន Lowy Institute បង្ហាញថា ដៃគូអន្តរជាតិបានកាត់បន្ថយជំនួយដល់កម្ពុជាយ៉ាងខ្លាំង ទោះបីជាសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសនេះនៅតែផុយស្រួយ និងទាបជាងកម្រិតមុនជំងឺរាតត្បាតកូវីដ១៩ក៏ដោយ។
របាយការណ៍លទ្ធផលគន្លឹះប្រចាំឆ្នាំ ២០២៤ របស់ផែនទីជំនួយអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (Southeast Asia Aid Map) បានបង្ហាញថា ហិរញ្ញប្បទានអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវការសរុបដល់កម្ពុជាបានធ្លាក់ចុះ ៣០ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០២២ ធ្លាក់ចុះមកត្រឹម ២,៣ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ស្របតាមនិន្នាការតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
ការកាត់បន្ថយជំនួយដល់កម្ពុជាគឺជាផ្នែកមួយនៃផលប៉ះពាល់យ៉ាងធំដល់តំបន់។ ប្រទេសចិនដែលបានផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានអភិវឌ្ឍន៍ច្រើនជាងមួយភាគបីរបស់កម្ពុជាពីឆ្នាំ ២០១៥ ដល់ឆ្នាំ២០២២ បានបន្ថយជំនួយដល់ចំណុចទាបបំផុតក្នុងឆ្នាំ២០២២ ដោយមានសញ្ញាតិចតួចនៃការងើបឡើងវិញ។
ការធ្លាក់ចុះនេះគឺបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា ប្រទេសចិនធ្លាប់ជាដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ដ៏សំខាន់សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ដោយផ្តល់មូលនិធិចម្រុះនៃជំនួយឥតសំណង និងកម្ចីមិនមែនសម្បទាន ផ្តោតជាចម្បងលើវិស័យដឹកជញ្ជូន និងភស្តុភារកម្ម ក៏ដូចជាសុខភាព។
លោក Alexandre Dayant អ្នកដឹកនាំគម្រោងផែនទីជំនួយអាស៊ីអាគ្នេយ៍នៅវិទ្យាស្ថាន Lowy Institute បាននិយាយក្នុងសិក្ខាសាលាបញ្ចេញរបាយការណ៍លទ្ធផលគន្លឹះប្រចាំឆ្នាំ២០២៤ របស់ផែនទីជំនួយអាស៊ីអាគ្នេយ៍ នៅថ្ងៃទី ១៣ ខែមិថុនានេះថា៖ «ការធ្លាក់ចុះនៃហិរញ្ញប្បទានអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវការចំពោះប្រទេសកម្ពុជាគឺជាក្ដីកង្វល់»។
លោកបានបន្ដថា៖ «ផែនទីជំនួយអាស៊ីអាគ្នេយ៍បង្ហាញពីសារៈសំខាន់នៃហិរញ្ញប្បទានអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវការចំពោះប្រទេសកម្ពុជា និងតំបន់ ជាពិសេសតួនាទីរបស់ខ្លួនក្នុងការផ្តល់មូលនិធិ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ សុខភាព ការអប់រំ និងគំនិតផ្តួចផ្តើមកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ»។
ផ្ទុយទៅនឹងការថយចុះតួនាទីរបស់ចិន មហាអំណាចក្នុងតំបន់ ដូចជា ឥណ្ឌា ជប៉ុន និងកូរ៉េ បានបង្កើនការគាំទ្ររបស់ពួកគេ ដោយស្នើឱ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរក្នុងភាពជាដៃគូអភិវឌ្ឍន៍របស់កម្ពុជា។
ខណៈពេលដែលកម្ពុជាប្រហែលជាមិនងាកទៅរកម្ចាស់ជំនួយបែបប្រពៃណីរបស់លោកខាងលិចនោះ កម្ពុជាអាចពង្រីកភាពជាដៃគូរបស់ខ្លួនជាបណ្ដាប្រទេសដទៃ ដែលនាំឱ្យកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកាន់តែសម្បូរបែប និងមានភាពធន់។
របាយការណ៍ចុងក្រោយថ្មីនៃផែនទីជំនួយអាស៊ីអាគ្នេយ៍បានចងក្រងទិន្នន័យរាប់លានពីឆ្នាំ២០១៥ ដល់ឆ្នាំ២០២២។
ផែនទីនេះគ្របដណ្តប់ជាង ១២ម៉ឺនគម្រោង ជាមួយដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ចំនួន ១០៧ ដែលមានទឹកប្រាក់សរុបចំនួន ២៥៥ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក នៅទូទាំង ១១ ប្រទេស៖ ប្រ៊ុយណេ កម្ពុជា ឥណ្ឌូនេស៊ី ឡាវ ម៉ាឡេស៊ី មីយ៉ាន់ម៉ា ហ្វីលីពីន សិង្ហបុរី ថៃ ទីម័រខាងកើត និងវៀតណាម។
យោងតាមរបាយការណ៍បានឱ្យដឹងថា៖ «ទោះបីជាមានការផ្លាស់ប្តូរទាំងនេះក៏ដោយ ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍បែបប្រពៃណីនៅតែបន្តគ្របដណ្តប់លើការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានសរុប ដែលស្មើនឹងជាង ៨០ភាគរយនៃការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវការសរុបទៅកាន់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ក្នុងឆ្នាំ២០២២»។
យ៉ាងណាមិញ តួនាទីនៃហិរញ្ញប្បទានអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងតំបន់ និងជំនួយរវាងរដ្ឋសមាជិកអាស៊ានកំពុងរីកចម្រើន ទោះបីជាមកពីមូលដ្ឋានទាបក៏ដោយ។ ប្រទេសថៃនាំមុខក្នុងរឿងនេះ បន្ទាប់មកគឺវៀតណាម។
សេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាដែលបានក្លាយជាប្រទេសមានចំណូលមធ្យមកម្រិតទាបក្នុងឆ្នាំ២០១៥ នៅតែទាបជាងកម្រិតមុនការរាតត្បាតជាមួយនឹងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ចំនួន ១៧៦០ដុល្លារ ជាកម្រិតទាបបំផុតទីពីរនៅក្នុងតំបន់បន្ទាប់ពីប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។
ប្រទេសនេះបានកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចលឿនបំផុតមួយចំនួននៅក្នុងពិភពលោក ចាប់តាំងពីការបញ្ចប់ជាផ្លូវការនៃជម្លោះស៊ីវិលក្នុងឆ្នាំ ១៩៩១។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ របាយការណ៍នេះបាននិយាយថា បញ្ហាប្រឈមនៃការអភិវឌ្ឍន៍សំខាន់ៗនៅតែមាន ដោយអភិបាលកិច្ចបានលើកឡើងថាជាឧបសគ្គចម្បងសម្រាប់កំណើន និងការអភិវឌ្ឍន៍។
យោងតាមរបាយការណ៍ ដែលអាចរកបានតាមអនឡាញចាប់ថ្ងៃទី ១៦ ខែមិថុនា បានឱ្យដឹងថា៖ «ក្នុងអំឡុងពេល ២០១៥-២០២២ គម្រោងជាង ១៩៥០០ ត្រូវបានអនុវត្តដោយដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ចំនួន ៦៣ នៅកម្ពុជា សរុបជាទឹកប្រាក់ជាង ១៧,៧ ពាន់លានដុល្លារ»។
គួរកត់សម្គាល់ថា រយៈពេលមានការប្រែប្រួលនៃហិរញ្ញវត្ថុអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវការ ត្រូវបានមើលឃើញមានការកើនឡើងដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងជំងឺរាតត្បាតកូវីដ ១៩ ហើយបន្ទាប់មកបានធ្លាក់ចុះមកវិញនៅឆ្នាំ ២០២២។ ភាពប្រែប្រួលនេះភាគច្រើនកើតឡើងពីការផ្លាស់ប្តូរហិរញ្ញប្បទានអភិវឌ្ឍន៍របស់ចិន។
របាយការណ៍នេះបានបន្តថា៖ «ការចំណាយលើការអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសចិននៅកម្ពុជាបានកើនឡើងជិតពីរដងពីឆ្នាំ ២០១៥ ដល់ឆ្នាំ ២០២១ តែបានធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងមកនៅត្រឹម ៣៨៦ លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ ២០២២»។
គម្រោងភាគច្រើនត្រូវបានផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដោយធនាគារអភិវឌ្ឍន៍ចិន និងធនាគារនាំចេញ-នាំចូលនៃប្រទេសចិន ដែលត្រូវបានអនុវត្តដោយក្រុមហ៊ុនចិនចម្រុះ ដូចជា China Road and Bridge Corporation, Shanghai Construction Group និង Shanghai Baoye Group ។
លោក Dayant បាននិយាយថា៖ «ការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានរបស់ចិនបានធ្លាក់ចុះដល់កម្រិតទាបបំផុតក្នុងកំណត់ត្រានៅក្នុងប្រទេស ដែលស្របតាមនិន្នាការនៃជំនួយអភិវឌ្ឍន៍របស់ចិននៅក្នុងតំបន់។ ធ្លាប់ជាដៃគូអភិវឌ្ឍន៍សំខាន់នៅពាក់កណ្តាលនៃបណ្តាប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ទីក្រុងប៉េកាំងឥឡូវនេះផ្ដោតតែលើប្រទេសម៉ាឡេស៊ី និងឡាវប៉ុណ្ណោះ»។
ផ្ទុយទៅវិញ ការគាំទ្រផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍របស់ប្រទេសជប៉ុន នៅតែរក្សាបានដូចមុនកើតជំងឺរាតត្បាតជា និងបានបង្កើនខ្ពស់យ៉ាងខ្លាំងក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០២០-២០២២។
នេះរាប់បញ្ចូលទាំងគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសំខាន់ៗ ដូចជា កម្ចីជំនួយសង្គ្រោះបន្ទាន់ក្នុងការឆ្លើយតបនឹងវិបត្តិកូវីដ ១៩ ក្នុងខែមករា ឆ្នាំ២០២១ ជាការផ្តល់ជំនួយដ៏ច្រើនបំផុតរបស់ជប៉ុនដល់កម្ពុជា។
ការថយចុះនៃការគាំទ្រការអភិវឌ្ឍន៍គឺទាក់ទងនឹងវិស័យសំខាន់ៗដែលវាប៉ះពាល់។ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ សុខភាព និងការអប់រំត្រូវបានពឹងផ្អែកយ៉ាងខ្លាំងលើជំនួយអន្តរជាតិ។
ផែនទីជំនួយអាស៊ីអាគ្នេយ៍ បង្ហាញឱ្យឃើញថា គម្រោងក្នុងវិស័យទាំងនេះមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍របស់ប្រទេសកម្ពុជា ជួយក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺ ដូចជា មេរោគអេដស៍ និងជំងឺរបេង និងការកែលម្អធនធានទឹក និងអនាម័យ។
ភាពងាយរងគ្រោះនៃអាកាសធាតុគឺជាកង្វល់ដ៏សំខាន់មួយទៀតសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា។ ទោះបីជាហិរញ្ញប្បទានអាកាសធាតុបានកើនឡើងពីឆ្នាំ២០១៥ ដល់ឆ្នាំ២០២២ ក៏ដោយ វានៅតែជាផ្នែកតូចមួយនៃហិរញ្ញប្បទានអភិវឌ្ឍន៍រួម។
គម្រោង ដូចជា ការសាងសង់ និងពង្រីករោងចក្រផលិតទឹកស្អាតបាក់ខែង ដោយទីភ្នាក់ងារអភិវឌ្ឍន៍បារាំង បង្ហាញពីតម្រូវការបន្តសម្រាប់ការវិនិយោគលើភាពធន់នឹងអាកាសធាតុ។
ផែនទីជំនួយអាស៊ីអាគ្នេយ៍ក៏បានកត់សម្គាល់អំពីការកើនឡើងនៃហិរញ្ញប្បទានសម្រាប់សមភាពយេនឌ័រនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលជំរុញដោយគម្រោងដែលមាន «សារៈសំខាន់» ផ្តោតលើយេនឌ័រ ជាជាងគំនិតផ្តួចផ្តើមតែមួយ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការផ្តល់មូលនិធិតាមរយៈអាស៊ានសម្រាប់សមភាពយេនឌ័របានធ្លាក់ចុះក្រោមកម្រិតមុនជំងឺរាតត្បាត ដែលបង្ហាញពីតម្រូវការសម្រាប់ការផ្តោតអារម្មណ៍ជាថ្មីនៅក្នុងតំបន់នេះ។
កញ្ញា Grace Stanhope សហការីស្រាវជ្រាវនៅមជ្ឈមណ្ឌលអភិវឌ្ឍឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកនៃវិទ្យាស្ថាន Lowy Institute បាននិយាយថា៖ «ផែនទីជំនួយអាស៊ីអាគ្នេយ៍បង្ហាញពីការកើនឡើងចំនួន ៥ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកនៃការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានសមភាពយេនឌ័រនៅក្នុងតំបន់ពីឆ្នាំ២០១៥ ដល់ឆ្នាំ២០២២។ ប៉ុន្តែការចំណាយលើគម្រោងដែលសមភាពយេនឌ័រជាចំណុចសំខាន់បានធ្លាក់ចុះក្នុងរយៈពេលដូចគ្នា»៕
