.jpg)
លោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន ថ្លែងអំពីរបាយការណ៍ការងារខែឧសភាកាលពីថ្ងៃទី ៤ មិថុនា។ AFP
ទ្រឹស្តីដែលថា ជំងឺកូវីដ ១៩ មានប្រភពមកពីមន្ទីរពិសោធន៍នៅចិន កំពុងទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍អ្នកជំនាញ និងសាធារណជនជាខ្លាំងនាពេលថ្មីៗនេះ សូម្បីតែប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក Joe Biden ក៏ស្នើឱ្យសហគមន៍ស៊ើបការណ៍សម្ងាត់ជាតិឱ្យខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការស៊ើបអង្កេតឱ្យម៉ត់ចត់លើករណីនេះដែរ។
ការពិភាក្សាជាសាធារណៈភាគច្រើន បានផ្តោតលើភស្តុតាងធម្មតា ស្ដីអំពីជំងឺអាថ៌កំបាំងមួយ ដែលផ្ទុះឡើងនៅចុងឆ្នាំ ២០១៩ នៅក្នុងមន្ទីរពិសោធន៍ Wuhan ក្រោយក្រុមការងារនៅមន្ទីរពិសោធន៍នេះ បានធ្វើការបញ្ចូលវីរុសដោយចេតនា ដើម្បីសម្លាប់វីរុសផ្សេងទៀត (ដែលគេហៅថា «បង្កើនមុខងារ និងប្រសិទ្ធភាពនៃការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងភាពស៊ាំនៃវីរុស) ។
គណបក្សកុម្មុយនីស្តចិន មានការស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការបញ្ចេញព័ត៌មានទាក់ទិននឹងករណី របាយការណ៍ផ្អែកលើការស៊ើបការណ៍សម្ងាត់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក បានស្នើឱ្យមន្ទីរពិសោធន៍សហការឱ្យផ្ដល់ព័ត៌មានពីករណីនេះបន្ថែមផងដែរ។
ប៉ុន្តែ ហេតុផលគួរឱ្យទាក់ទាញអារម្មណ៍បំផុត ដើម្បីអនុគ្រោះសម្មតិកម្មស្ដីអំពីការបែកធ្លាយវីរុសចេញពី មន្ទីរពិសោធន៍នោះ គឺហេតុផលវិទ្យាសាស្ត្រ។ ជាពិសេស បើគេពិចារណាលើស្នាមមេដៃនៃ CoV-2, បង្ហាញឱ្យឃើញថាមេរោគកូរ៉ូណា គឺជាហេតុផលសំខាន់ ដែលបង្កឱ្យមានជំងឺ Covid-19។
នៅក្នុងការស្រាវជ្រាវ ដើម្បី«ទទួលបានមុខងារខ្លាំង» អ្នកជំនាញមីក្រូជីវសាស្រ្ត អាចបង្កើនសមត្ថភាពនៃ វីរុសហ្ស៊ែន តាមរយៈការបញ្ចូលលំដាប់ពិសេសទៅក្នុងហ្សែនរបស់វានៅទីតាំងសំខាន់។ បើគិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩២ មក គេឃើញមានការពិសោធយ៉ាងតិច ១១ ដង ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា ដែលលទ្ធផលចុងក្រោយ សុទ្ធតែបន្សល់ដោយការបង្កើនសមត្ថភាពវីរុសខ្លាំងជ្រុល។
យ៉ាងណាមិញ របាយការណ៍ចេញពីការស៊ើបអង្កេតស្ដីពីករណីនេះ កាលពីខែកុម្ភៈ បាននិយាយថា ជំងឺកូវីដ ១៩ «អាចកើតឡើង»តាមរយៈអភូត្តហេតុធម្មជាតិ ឬ ឆ្លងពីសត្វទៅមនុស្ស និងធ្វើការសន្និដ្ឋានទ្រឹស្តី ដែលវាបានលេចចេញ ដោយចៃដន្យពីមន្ទីរពិសោធន៍នៅ Wuhan គឺជាហេតុផលមិនទំនងទេ។ ម៉្យាងទៀត ប្រទេសចិន ក៏បានបដិសេធម្តងហើយម្តងទៀតថា ទាក់ទិននឹងទ្រឹស្ដីដែលថាជំងឺកូវីដ ១៩ លេចចេញពីមន្ទីរពិសោធន៍នេះ។
ដោយឡែក ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រសិក្សាពីវីរុស និងអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រក្នុងវិស័យពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត ក៏បានទទួលស្គាល់ពីភាពដែលអាចទៅរួច ដែលវីរុសនេះ អាចលេចចេញពីមន្ទីរពិសោធន៍ ១ នៅទីក្រុង Wuhan និងគាំទ្រឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតពេញលេញ ដើម្បីពិចារណាអំពីសេណារីយោ ដែលលើកឡើងដោយតម្លាភាព។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាសាធារណៈដ៏កម្រមួយ ចេញកាលពីសប្ដាហ៍មុន ដែលនិយាយអំពីសហគមន៍ស៊ើបការណ៍សម្ងាត់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ក្រោយមានការអំពាវនាវឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតដិតដល់ពីសំណាក់ប្រទេសអាមេរិក បានឱ្យដឹងថា ភ័ស្ដុតាង និងព័ត៌មាន ដើម្បីគាំទ្រលើសេណារីយោទាំង២ នៅមានកម្រិតនៅឡើយ ប៉ុន្តែវាបានបញ្ជាក់ថា សេណារីយោទាំង ២ មានការពាក់ព័ន្ធគ្នា តែក៏មានបង្ហាញថា សេណារីយោមួយណាត្រូវជាងឡើយ។
ទោះយ៉ាងណាក្ដី នៅថ្ងៃទី ៣០ ខែឧសភា កាសែត Sunday Times បានរាយការណ៍ថា មន្រ្តីស៊ើបការណ៍សម្ងាត់របស់ចក្រភពអង់គ្លេសបានផ្លាស់ប្តូរទស្សនៈរបស់ពួកគេ ចំពោះការលេចធ្លាយវីរុសចេញពី Wuhan ដោយចៃដន្យគឺជារឿង ដែល«អាចទៅរួច»។
លោក Richard Ebright សាស្រ្តាចារ្យផ្នែកគីមីវិទ្យា និងជីវវិទ្យា នៅឯសាកលវិទ្យាល័យ Rutgers បាននិយាយថា៖ «ភ័ស្តុតាងវិទ្យាសាស្ត្រ មានការផ្លាស់ប្តូរបន្តិចបន្តួច ចាប់តាំងពីមានការផ្លាស់ប្ដូរហ្សែននៃវីរុស ដែលត្រូវបានគេរកឃើញជាលើកដំបូងនៅខែមករា ឆ្នាំ២០២០»។
លោកបាននិយាយថា៖ «គ្មានទ្រីស្ដីមូលដ្ឋានណាមួយ ដែលបញ្ជាក់ថាតើជំងឺនេះ លេចចេញពីមន្ទីរ ពិសោធន៍មែន ឬ គ្រាន់តែជាអភូតហេតុធម្មជាតិឡើយ»។
យ៉ាងណាមិញ សមាគម Ebright ដែលជាសមាគមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអន្តរជាតិមានសមាជិក ២១នាក់ ដែលបានធ្វើការស៊ើបអង្កេតនៅទីក្រុងវូហាន បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍កាលពីខែមីនា ថា៖ «ប្រភពដើមនៃវីរុសត្រូវតែធ្វើឡើងតាមរយៈការស៊ើបអង្កេតខាងកោសល្យវិច័យ មិនមែនជាការស្មានបែបវិទ្យាសាស្ត្រទេ»៕
