វ៉ាស៊ីនតោន: បញ្ហាប្រឈមប្រទេសហៃទី កំពុងតែជួប ក្រោយប្រធានាធិបតីរបស់ខ្លួនត្រូវបានគេធ្វើឃាត ធ្វើឱ្យ K Streetក្នុងក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនជាកន្លែងប្រមូលផ្ដុំគូប្រជែងនយោបាយហៃទី មេដឹកនាំធុរកិច្ចនានា ងាកទៅរកក្រុមអ្នកបញ្ចុះបញ្ចូល និងអ្នកតស៊ូមតិ ឱ្យធ្វើជាអ្នកតំណាងសម្រាប់ឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក កាន់តែមានភាពមមាញឹកជាងមុន។
ឯកសារបទសម្ភាស និងការប្រាស្រ័យទាក់ទងក្នុងចំណោមអ្នកនយោបាយ និងមន្រ្តីហៃទី បង្ហាញពីវិសាលភាពនៃផលប្រយោជន៍ហៃទី ដើម្បីជួលអ្នកបញ្ចុះបញ្ចូល និងអ្នកពិគ្រោះយោបល់នៅវ៉ាស៊ីនតោន ឱ្យជួយខ្លួនយកឈ្នះការគាំទ្រអាមេរិកនៅក្នុងភាពច្របូកច្របល់ដណ្ដើមគ្នាធ្វើជាអ្នកដឹកនាំនៅហៃទី។
យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែតញូវយ៉កថែមស៍មានកិច្ចសន្ទនាជាក្រុមប៉ុន្មានថ្ងៃ បន្ទាប់ពីឃាតកម្មលោកប្រធានាធិបតី JovenelMoïse ដែលរួមមានមន្រ្តីហៃទីឥស្សរជននយោបាយ និងក្រុមអ្នករកមតិគាំទ្រអាមេរិកផងបានបង្ហាញពីយុទ្ធសាស្រ្តអំពីការប្រឆាំងនឹងការរិះគន់របស់អាមេរិក រួមទាំងគូប្រជែងពោរពេញដោយសក្តានុពលសម្រាប់តំណែងប្រធានាធិបតី និងស្វែងរកមធ្យោបាយដើម្បីបន្ទោសឃាតករ។
ការសន្ទនាបានចាប់ផ្តើមមុនពេលការធ្វើឃាតនិងដើមឡើយក៏មានទាំងលោក Moïse ដែរ ទោះបីវាហាក់ដូចជាស្តាប់ទៅគួរឱ្យអស់សំណើចជាង មុនបន្ទាប់ពីលោកត្រូវបានគេបាញ់សម្លាប់នៅក្នុងគេហដ្ឋានរបស់ខ្លួននៅខែកក្កដានេះ។
អត្ថបទ និងឯកសារផ្សេងទៀតពីក្រុមហ៊ុននានារួមទាំងក្រុមហ៊ុន Mercury Public Affairs កំពុងធ្វើការជាមួយអ្នកនយោបាយសម្ព័ន្ធមិត្តដើម្បីចាត់តាំងអ្នកស្នងតំណែងបន្ទាប់ពីឃាតកម្ម។ ក្រុមហ៊ុននេះហើយ ដែលរដ្ឋាភិបាលហៃទីបានផ្តល់លុយយ៉ាងតិច ២៨៥ ០០០ ដុល្លារ កាលពីពាក់កណ្តាលនៃចុងឆ្នាំមុន។
បន្ថែមពីលើនេះ ឯកសារបង្ហាញថា រដ្ឋាភិបាលហៃទីកំពុងចំណាយសរុប ៦៧ ០០០ ដុល្លារ ក្នុង ១ ខែ ដល់អ្នកឡប់ប៊ី (Lobby) ៣ នាក់ផ្សេងទៀតឬក្រុមហ៊ុនរបស់ពួកគេ ហើយអ្នកខ្លះបានរក្សាអ្នកបញ្ចុះបញ្ចូលបន្ថែមក្រោមកិច្ចសន្យាបន្ត។
ជាមួយគ្នានេះក្រុមនយោបាយដែលកំពុងប្រកួតប្រជែងកំពុងស្វែងរកមធ្យោបាយដើម្បីរកការគាំទ្រពីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនសម្រាប់បេក្ខជនរបស់ខ្លួន។ អតីតសមាជិកសភាហៃទីម្នាក់ បានពិភាក្សាគ្នាជាច្រើនអំពីការជួលអ្នកឡប់ប៊ី (Lobby) ដើម្បីជំរុញឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកទទួលស្គាល់ប្រធានាធិបតីព្រឹទ្ធសភារបស់ហៃទី ក្នុងនាមជាមេដឹកនាំបណ្តោះអាសន្នរបស់ប្រទេស។ ក្រុមអ្នកនយោបាយ និងក្រុមអ្នកមានផលប្រយោជន៍ដទៃទៀតនៅហៃទី ក៏បានទៅរកអ្នកឡប់ប៊ី (Lobby) និងអ្នកប្រឹក្សានយោបាយ ដែលស៊ីថ្លៃខ្ពស់រហូតដល់ ១០ លានដុល្លារ ឬច្រើនជាងនេះសម្រាប់ជំនួយរបស់ពួកគេ។
លោក Christopher Harvin អតីតមន្រ្តីរដ្ឋបាលលោក Bush ដែលធ្វើការជាអ្នកឡប់ប៊ី (Lobby) និងជាអ្នកពិគ្រោះយោបល់ផ្នែកនយោបាយសម្រាប់អតិថិជននៅជុំវិញពិភពលោកបាននិយាយថា៖ «បុគ្គលិកលក្ខណៈផ្សេងៗគ្នាកំពុងលេងដើម្បីតំណែងក្នុងក្តីសង្ឃឹមថា សហរដ្ឋអាមេរិកអាចបង្កើនជំហររបស់អ្នកនយោបាយទាំងនោះតាមមធ្យោបាយណាមួយ»។
គេមិនទាន់ច្បាស់នៅឡើយទេថា តើយុទ្ធនាការនេះនឹងអាចមានឥទ្ធិពលយ៉ាងណា។ ប៉ុន្តែការជំរុញការបញ្ចុះបញ្ចូល គឺជាឧទាហរណ៍ចុងក្រោយពីទំហំ និងការឈោងចាប់ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនរួមទាំងតួនាទីរបស់រដ្ឋាភិបាលនេះ ក្នុងការស្វែងរកការផ្លាស់ប្តូរគោលនយោបាយការបរទេស។
រដ្ឋាភិបាលហៃទីបានបង្កើនការចំណាយរបស់ខ្លួនទៅលើការបញ្ចុះបញ្ចូលទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែមុនឃាតកម្មលោក Moïse ខណៈអតីតប្រធានាធិបតីរូបនេះ បានប្រឈមនឹងការរិះគន់ជាច្រើនជុំវិញកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់លោកសរសេររដ្ឋធម្មនុញ្ញជាថ្មីនិងរៀបចំការបោះឆ្នោត ស្របពេលមានបាតុកម្មទាមទារឱ្យលោកចុះចេញពីតំណែងទូទាំងប្រទេស។
មកទល់ពេលនេះ ភាពវឹកវរដណ្ដើមអំណាចគ្នា បានត្រឹមតែជំរុញឱ្យមានការគាំទ្រពីរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកប៉ុណ្ណេះ។ដំបូងឡើយសហរដ្ឋអាមេរិកបានទទួលស្គាល់ថា ជាមេដឹកនាំបណ្តោះអាសន្នរបស់ប្រទេសហៃទីគឺលោក Claude Joseph ដែលជានាយករដ្ឋមន្រ្តីរបស់លោក Moïse។ ការគាំទ្ររបស់អាមេរិកចំពោះអ្នកនយោបាយជាន់ខ្ពស់រូបនេះ បានមកពីការពពាយនាយរបស់ស្ថានទូតហៃទីប្រចាំក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និង Mercury ដែលជាក្រុមហ៊ុនបញ្ចុះបញ្ចូលនាំមុខគេរបស់ខ្លួន។
ទោះយ៉ាងនេះក្ដី សមាជិកព្រឹទ្ធសភា ១០ រូប ដែលនៅសេសសល់ក្នុងប្រទេសហៃទី បានជំទាស់នឹងភាពស្របច្បាប់របស់លោក Joseph ស្ទើរតែភ្លាមៗដោយនិយាយថា ពួកគេចង់បង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយហើយបាននិយាយថា លោកJoseph Lambert ប្រធានព្រឹទ្ធសភាគួរតែក្លាយជាប្រធានាធិបតី។
កាលពីចុងសប្តាហ៍មុនសហរដ្ឋអាមេរិកបានប្តូរការគាំទ្ររបស់ខ្លួនពីលោក Joseph ដែលបានលាឈប់ពីតំណែងជានាយករដ្ឋមន្រ្តីកាលពីថ្ងៃចន្ទ ហើយថា នឹងធ្វើជារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសវិញ ទៅលោក Ariel Henry អ្នកនយោបាយដែលមានជំនាញខាងផ្នែកសរសៃប្រសាទ។ ការផ្លាស់ប្តូរនេះ បានទទួលការកោតសរសើរពីក្រសួងការបរទេស ប៉ុន្តែបង្កជាការរិះគន់ពីលោក Lambert។
លោក Harvin បាននិយាយថា អ្នកនយោបាយហៃទីទាំង ៣ នាក់ បានទាក់ទងទៅលោក ចាប់តាំងពីមានការធ្វើឃាតប៉ុន្តែលោកមិនបានចុះហត្ថលេខាលើនរណាម្នាក់ទេ។ លោកបាននិយាយថា អាថ៌កំបាំងជុំវិញឃាតកម្មលោក Moïseដែលមិនទាន់ត្រូវបានដោះស្រាយ អាចធ្វើឱ្យមានហានិភ័យខ្ពស់សម្រាប់ក្រុមអ្នកឡប់ប៊ី (Lobby) ឬក្រុមប្រឹក្សារយោបល់។
យ៉ាងណាមិញ ខណៈដែលភាពស្រពេចស្រពិលនៃនយោបាយ និងការស៊ើបអង្កេតរឿងក្ដីឃាតកម្មនៅតែបន្ត ហៃទីកាលពីថ្ងៃពុធ បានតែងតាំងលោក Henry ជំនួសលោក Joseph ដែលបានលាឈប់។
នាយករដ្ឋមន្រ្តីថ្មី ដែលធ្លាប់ត្រូវបានតែងតាំងតែប៉ុន្មានថ្ងៃមុន លោក Moïse ត្រូវបានគេសម្លាប់រូបនេះ បាននិយាយថា គោលបំណងធំបំផុត គឺការរៀបចំការបោះឆ្នោត ដោយប្ដូរក្រុមប្រឹក្សាបោះឆ្នោតថ្មី ព្រោះថា ក្រុមនេះ ត្រូវបានលោក Moïse បង្កើតមិនស្របតាមច្បាប់ ហើយប្រជាជនក៏មិនជឿទុកចិត្ត៕
ហួន ឌីណា