ចាប់តាំងពីមានការរាតត្បាតជំងឺកូវីដ ១៩ មកវីរុស SARS-CoV-2 បានបំប្លែងខ្លួនជាច្រើនដង និងកាន់តែបង្កើនសមត្ថភាពខ្លួនកាន់តែខ្លាំងឡើង។
បច្ចុប្បន្នអង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) បានចាត់ថ្នាក់វ៉ារ៉្យង់បំប្លែងខ្លួនទាំងនេះជាវ៉ារ៉្យង់គួរឱ្យបារម្ភ ដែលមាន ៤ ថ្នាក់ពោលគឺ ថ្នាក់អាល់ហ្វា (Alpha) បេតា (Beta) ហ្គាម៉ា (Gamma) និងដែលតា (Delta)។ បន្ថែមពីនេះ ក៏មានវ៉ារ៉្យង់ ៤ ផ្សេងទៀតរួមមាន អេតា (Eta) អាយតា (Iota) កាប៉ា (Kappa) ហើយនិងឡាំដា (Lambda) ដែលត្រូវបានគេកំណត់ថា ជាវ៉ារ្យ៉ង់គួរយកចិត្តទុកដាក់។
ទោះជាយ៉ាងណាក្ដីក្នុងប៉ុន្មានសប្តាហ៍ថ្មីៗនេះ គេសង្កេតឃើញមានការរីករាលដាលយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃវ៉ារ៉្យង់ឡាំដា ដែលត្រូវបានរកឃើញដំបូងនៅក្នុងប្រទេសប៉េរូ និងបានទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍អ្នកជំនាញជាច្រើន។
បច្ចុប្បន្ននេះ វ៉ារ៉្យង់នេះកំពុងលេចធ្លោជាងគេនៅក្នុងតំបន់ភ្នំ Andean នៃប្រទេសអាមេរិកខាងត្បូង ដែលបង្កឱ្យមានអត្រាមរណភាព ខ្ពស់ជាងគេបំផុតនៅលើពិភពលោក ខណៈពេលវ៉ារ៉្យង់នេះ បានរីករាលដាលដល់ប្រទេសយ៉ាងហោច ២៨ ប្រទេសផ្សេងទៀត រួមមាន អាហ្សង់ទីនប្រេស៊ីល កូឡុំប៊ី អេក្វាទ័រចក្រភពអង់គ្លេស អេស្បាញហូល្លង់ បែលហ្សិក បារាំង ព័រទុយហ្គាល់ និងសហរដ្ឋអាមេរិកជាដើម។ ហើយក្នុងរយៈពេល ៣ ខែចុងក្រោយនេះ វ៉ារ៉្យង់នេះ បានកើនឡើងដល់ ៨០ ភាគរយនៃករណីទាំងអស់នៅក្នុងប្រទេសប៉េរូ។ នេះបើយោងតាមវិទ្យាស្ថានសុខភាពជាតិរបស់ប្រទេស។
វេជ្ជបណ្ឌិតលោក Pablo Tsukayama ឯកទេសផ្នែកមីក្រូជីវសាស្ត្រម៉ូលេគុលនៅសាកលវិទ្យាល័យ Cayetano Heredia University បានប្រាប់សារព័ត៌មាន Al Jazeera ថា៖ «នៅពេល ដែលយើងរកវាឃើញដំបូង វានៅមិនទាន់មានការចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងនោះទេ។ប៉ុន្តែយើងនៅតែបន្តដំណើរការសិក្សាគំរូហើយបើគិតត្រឹមខែមីនា វ៉ារ៉្យង់នេះមានចំនួន ៥០ ភាគរយនៃសំណាកនៅលីម៉ាទៅហើយ។ ហើយត្រឹមខែ មេសាវាឈានដល់ ៨០ ភាគរយនៃសំណាកនៅក្នុងប្រទេសប៉េរូ ដែលការលោតឡើងនេះ គឺជាសូចនាករដំបូងវ៉ារ៉្យង់ ដែលមានសមត្ថភាពចម្លងលឿន»។
បើយោងតាមប្រភពដដែលនេះ វ៉ារ៉្យងឡាំដា មិនទាន់បង្កឱ្យមានការភ្ញាក់ផ្អើលនោះទេដោយសារតែសែ ស្រឡាយវាច្រើនតែកើតមាននៅកន្លែងដែលមានអត្រាឆ្លងខ្ពស់។
លោកបានបន្តថា៖ «ប្រហែលត្រឹមខែឧសភា ប្រទេសស៊ីលី និងប៉េរូបានស្នើសុំឱ្យអង្គការ (WHO) ពិចារណាលើការដាក់វ៉ារ្យ៉ង់នេះទៅក្នុងបញ្ជីវ៉ារ្យ៉ងគួរចាប់អារម្មណ៍ផ្សេងៗគ្នា។ ហើយនៅពាក់កណ្តាលខែ មិថុនា ស្ថាប័ននេះបានយល់ព្រមដាក់វ៉ារ៉្យង់ចូលក្នុងបញ្ជីហើយដាក់ឈ្មោះវាថា«ឡាំដា»។
ការស្រាវជ្រាវថ្មីៗស្ដីពីវ៉ារ៉្យង់នេះបានឱ្យដឹងថា វ៉ារ៉្យង់នេះបានបំប្លែង ខ្លួននៅក្នុងប្រូតេអ៊ីន ដែលជាផ្នែកវីរុសមានទំនាក់ទំនងជាមួយកោសិកាមនុស្សច្រើនជាងគេ ដោយធ្វើការចងភ្ជាប់ខ្លួនវាជាមួយនឹងកោសិកានោះ ហើយចម្លងលើកោសិកាតែម្ដង។
បើយោងតាមការស្រាវជ្រាវដែលបានចេញផ្សាយនៅខែកក្កដាដោយក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតមកពីសាលាវេជ្ជសាស្ត្រGrossmanនៃសាកលវិទ្យាល័យញូវយ៉ក បានឱ្យដឹងថា ការបំប្លែង ខ្លួននេះ ត្រូវបានគេសង្កេតឃើញនៅក្នុងប្រូតេអ៊ីន គឺដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាពឆ្លងរបស់វា ដែលអាចកាត់បន្ថយប្រសិទ្ធភាពការពាររបស់វ៉ាក់សាំងនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
យោងតាម វីរុសវិទូលោក Ricardo Soto-Rifo នៃវិទ្យាស្ថានវិទ្យាសាស្ត្រជីវសាស្រ្តនៃសាកលវិទ្យាល័យប្រទេសស៊ីលីបានឱ្យដឹងថាការផ្លាស់ប្តូរហ្ស៊ែន ១ ប្រភេទ ដែលមានឈ្មោះថា L452Q គឺស្រដៀងគ្នានឹងការផ្លាស់ប្តូរ ដែលគេឃើញនៅក្នុងដំណើរការបំលែងខ្លួននៃវ៉ារ៉្យង់ដែលតា ហើយគេជឿជាក់ថា បំផ្លាស់ប្ដូរនេះនឹងរួមចំណែកដល់អត្រាឆ្លងខ្ពស់។ ប៉ុន្តែលោក Soto-Rifo បានបញ្ជាក់ថាឥទ្ធិពលពិតប្រាកដនៃការផ្លាស់ប្តូរមុយតាស្យុងនៅតែមិនទាន់ច្បាស់នៅឡើយ។
លោកSoto-Rifoនិងអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រដទៃទៀត កំពុងធ្វើការសិក្សាបឋមមួយស្ដីអំពី ផលប៉ះពាល់នៃវ៉ាក់សាំងចិន CoronaVac លើវ៉ារ្យ៉ង់នេះ ប៉ុន្តែការសិក្សានេះនៅមិនទាន់ពិនិត្យមើលឡើងវិញ និងវាយតម្លៃនៅឡើយទេ។ ទោះយ៉ាងណាលទ្ធផលបានបង្ហាញថា វ៉ារ៉្យង់ឡាំដា អាចបន្សាបអង្គបដិបក្ខប្រាណ ដែលបង្កើតដោយវ៉ាក់សាំងបាន។
ប៉ុន្តែសំណួរសួរថា តើយើងគួរព្រួយបារម្ភពីវ៉ារ៉្យង់នេះឬទេ? វេជ្ជបណ្ឌិត Roselyn Lemus-Martin ដែលមានសញ្ញាបត្របណ្ឌិតផ្នែកជីវវិទ្យា និងជីវវិទ្យាកោសិកាពីសាកលវិទ្យាល័យ Oxford និងមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានឆ្លើយថានៅមិនទាន់ទេ។
លោក Lemus-Martin បានប្រាប់សារព័ត៌មាន Al Jazeera ថា៖ «កាលពីដើមឡើយ យើងមានការព្រួយបារម្ភខ្លាំងណាស់…យើងគិតថាដោយសារយើងគិតថាវ៉ារ៉្យង់នេះ អាចនឹងឆ្លងខ្លាំងជាងវ៉ារ៉្យង់ដែលតា។ ប៉ុន្តែ ឥឡូវនេះនៅសហរដ្ឋអាមេរិកជាឧទាហរណ៍យើងបានឃើញថា វ៉ារ៉្យង់ដែលតា នៅតែឆ្លងខ្លាំងជាងគេដដែល ខណៈវ៉ារ៉្យង់ឡាំដានៅមិនទាន់ឆ្លងលឿនខ្លាំងទៅតំបន់ផ្សេងនៅឡើយទេ»៕