.jpg)
អគ្គនាយក WHO លោក តេដ្រូស អាដហាណូម ហ្គីប្រីយេស៊ុស ពាក់ម៉ាស់ជាវិធានការការពារជំងឺកូវីដ ១៩។ AFP
សម្រាប់អ្នកគិតថា រយៈពេល ៦ ខែខាងមុខ ស្ថានភាពកូវីដ ១៩ នឹងមានពន្លឺឡើងវិញក្រោយពីបានព្យាករហើយនោះអ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានធ្វើការសន្និដ្ឋានជាបណ្ដោះអាសន្នថា ស្ថានភាពនឹងមិនងាយប្រសើរឡើងវិញក្នុងរយៈពេល ៦ ខែខាងមុខទេ។ នេះបើយោងតាមសារព័ត៌មាន Bloomberg។
វិបត្តិនេះបណ្ដាលឱ្យពិភពលោកព្រួយបារម្ភឥតឈប់ឈរហើយវានឹងកើតឡើងវិញគ្រប់ពេលប្រសិនបើមិនមានការប្រុងប្រយ័ត្ន។ អ្នកជំនាញស្ទើរតែគ្រប់គ្នា សុទ្ធតែយល់ស្របថា មនុស្សគ្រប់គ្នានឹងនៅតែអាចឆ្លងមេរោគ បើទោះជាចាក់វ៉ាក់សាំងហើយក្ដី។ ការរីករាលដាលជាបន្តបន្ទាប់បណ្ដាលឱ្យមេរោគនេះ បង្កើតជាវ៉ារ្យ៉ង់ថ្មីៗ ដែលកាន់តែបង្កគ្រោះថ្នាក់សាហាវជាងវ៉ារ្យ៉ង់មុនៗទៀត។
ទោះជាយ៉ាងណាក្ដីពិភពលោកកំពុងចែកចាយវ៉ាក់សាំងឱ្យបានគ្រប់ទីកន្លែង ដើម្បីប្រណាំងគ្នានឹងរលកថ្មី និងវ៉ារ្យ៉ង់ដែលបំប្លែងខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់។ ទោះយ៉ាងណា ការរីករាលដាលនេះ នឹងមិនងាយចប់ទេ ដរាបណាការចាក់វ៉ាក់សាំង មិនបានចែកចាយគ្រប់ផ្នែកទាំងអស់នៃពិភពលោក។
លោក Michael Osterholm នាយកមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ និងគោលនយោបាយជំងឺឆ្លងនៅ សាកលវិទ្យាល័យមីនីសូតា នៅទីក្រុងមីននៀប៉ូលិស និងជាទីប្រឹក្សារបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក Joe Biden បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំឃើញការកើនឡើងករណីទាំងនេះ បន្តកើតមាននៅទូទាំងពិភពលោក ប៉ុន្តែករណីទាំងនេះនឹងធ្លាក់ចុះនៅពេលណាមួយ ហើយអាចនឹងកើនឡើងវិញជាខ្លាំងនៅក្នុងរដូវស្លឹកឈើជ្រុះ និងរដូវរងាឆ្នាំនេះ»។
ខណៈពេលដែលមនុស្សរាប់ពាន់លាននាក់នៅជុំវិញពិភពលោកមិនទាន់ទទួលបានវ៉ាក់សាំង ការផ្ទុះឡើងករណីឆ្លងនៅតែបន្តនៅក្នុងសាលារៀន កន្លែងដឹកជញ្ជូនសាធារណៈ និងនៅកន្លែងធ្វើការក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែខាងមុខនេះ នៅពេលដែលប្រទេសនានាចាប់ផ្ដើមបើកសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញ។
ទោះបីជាអត្រានៃការចែកចាយវ៉ាក់សាំង កើនឡើងក៏ដោយ ក៏មនុស្សមួយចំនួន ត្រូវទទួលរងនឹងការឆ្លងមេរោគដែរ រួមមានដូចជា ទារកទើបនឹងកើតមនុស្សដែលមិនចាក់ ឬមិនអាចចាក់វ៉ាក់សាំងបាន ហើយអ្នកដែលទទួលវ៉ាក់សាំងហើយក៏នៅតែឆ្លង ដោយសារកម្រិតប្រសិទ្ធភាពនៃការការពាររបស់វ៉ាក់សាំងធ្លាក់ចុះក្នុងរយៈពេលវែង។
ដោយឡែកក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែខាងមុខនេះ ស្ថានភាពនឹងកាន់តែពិបាកគឺថា ប្រសិនបើវ៉ារ្យ៉ង់ដែលធន់នឹងវ៉ាក់សាំង នោះនឹងមានការវិវឌ្ឍនូវវ៉ារ្យ៉ង់ថ្មីជានិច្ច បើទោះជា ការវិវឌ្ឍនេះមិនមែនជាហានិភ័យតែ១គត់ ដែលយើងនឹងត្រូវជួបប្រទះនៅថ្ងៃខាងមុខក៏ដោយ។
លោក Osterholm បានបន្តថា៖ «យើងនឹងពន្លឺខ្លះៗ យ៉ាងហោចណាស់ក៏ ១ ឆ្នាំខាងមុខនេះ នៅពេលដែលពិភពលោកទទួលបានវ៉ាក់សាំងការពារកាន់តែច្រើន។ ប៉ុន្តែបញ្ហា គឺថា យើងមិនទាន់ដឹងថាពន្លឹទាំងនោះស្ថិតនៅចម្ងាយប៉ុនណាពីយើង។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំគ្រាន់តែអាចប្រាប់ថានេះ គឺជាភ្លើងឆេះព្រៃ កូរ៉ូណា ដែលនឹងមិនឈប់រហូតដល់វាបានឆ្លងគ្រប់គ្នា»។
យោងតាម លោកស្រី Lone Simonsen អ្នកជំនាញរោគរាតត្បាត និងជាសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រសុខភាពប្រជាជននៅសាកលវិទ្យាល័យ Roskilde នៅប្រទេសដាណឺម៉ាកបានបង្ហាញពីកំណត់ត្រានៃការរាតត្បាតនៃជំងឺគ្រុនផ្តាសាយទាំង ៥ ក្នុងរយៈពេល ១៣០ ឆ្នាំ ចុងក្រោយនេះ។
លោកស្រីបាននិយាយថា ការផ្ទុះឡើងនៃជំងឺផ្តាសាយជាសកលមានរយៈពេលយូរបំផុតនោះ គឺរយៈពេល ៥ ឆ្នាំ ដែលភាគច្រើន មានរលកនៃការឆ្លងពី ២ ទៅ ៤ ក្នុងរយៈពេលជាមធ្យម ២ ឬ ៣ ឆ្នាំ។
ទោះយ៉ាងណា វិបត្តិកូវីដកំពុងក្លាយទៅជាប្រភេទជំងឺរាតត្បាត ដែលមានលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរជាងមុនខណៈ ដែលឆ្នាំទី២ របស់វាបាននិងកំពុងជួបប្រទះនូវរលកទី៣ បន្តទៀតដែលជាសញ្ញាបង្ហាញថា ជំងឺនេះនឹងគ្មានទីបញ្ចប់ងាយៗនោះឡើយ។
បើយោងតាមប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលបានកត់ត្រាពីមុនៗមកមេរោគនឹងកាន់តែធូរស្រាលជាងមុនទៅដោយស្វ័យប្រវត្តិ។ បើទោះបីជាការវិវឌ្ឍរបស់វីរុស មិនមែនតែងតែធ្ងន់ធ្ងរជាងវីរុសជំនាន់មុនក៏ដោយជំងឺរាតត្បាតអាចបណ្តាលឱ្យស្លាប់កាន់តែច្រើនក្នុងអំឡុងពេលវារាតត្បាត ព្រោះវីរុសកំពុងសម្របខ្លួនទៅនឹងមជ្ឈដ្ឋានថ្មី។
អ្នកស្រាវជ្រាវខ្លះ បាននិយាយថា វីរុស SARS-CoV-2 បានស៊ាំជាមួយនឹងវ៉ាក់សាំងជំនាន់ទី១ រួចទៅហើយ។ ការសិក្សាមួយពីប្រទេសជប៉ុន ដែលមិនទាន់ត្រូវបានបោះពុម្ពផ្សាយ ឬត្រូវបានគេពិនិត្យមើលឡើងវិញហើយនោះ បានបង្ហាញថា ការវិវឌ្ឍនៃវីរុសដែលអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ជាងគេគឺ វ៉ារ្យ៉ង់ដែលតា ត្រូវបានគេប្រើធ្វើជាទិន្នន័យមូលដ្ឋានជាសកល ដើម្បីតាមដានការវិវឌ្ឍទាំងនេះ។ របាយការណ៍នៃការឆ្លងមេរោគបច្ចុប្បន្នបង្ហាញថា តាមរយៈការចាក់វ៉ាក់សាំង ឬការឆ្លងលើមនុស្សចាក់វ៉ាក់សាំងហើយ មិនមានបង្កឱ្យមានអត្រាស្លាប់ខ្ពស់មិនត្រូវបានត្រួតពិនិត្យយ៉ាងហ្មត់ចត់ទេរហូតមកដល់ពេលនេះ។
លោកស្រី Kanta Subbarao នាយិកាមជ្ឈមណ្ឌលសហការ និងស្រាវជ្រាវនៅអង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) ស្តីពីជំងឺគ្រុនផ្តាសាយនៅឯវិទ្យាស្ថាន Peter Doherty សម្រាប់ការឆ្លងមេរោគ និងអភ័យឯកសិទ្ធិនៅទីក្រុងមែលប៊ន បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ដរាបណានៅមានសត្វមានផ្ទុកមេរោគកូរ៉ូណាលទ្ធភាពដែលមេរោគកូរ៉ូណាប្រភេទថ្មី នៅតែអាចកើតឡើងនាពេលអនាគត។ តែហានិភ័យដែលយើងត្រូវប្រឈមមុខនៅពេលនេះ គឺថាយើងកំពុងមានបញ្ហាមួយដែលមិនទាន់ដោះស្រាយរួចផងហើយយើងត្រូវប្រឈមនឹងបញ្ហាកើតឡើងមួយទៀត»។
តែអ្វីដែលហាក់ដូចជាច្បាស់គឺថា ជំងឺរាតត្បាតនឹងមិនបញ្ចប់ក្នុងរយៈពេល ៦ ខែនេះទេ។ អ្នកជំនាញជាទូទៅយល់ស្របថា ការផ្ទុះឡើងនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះនឹងធ្វើឱ្យមនុស្សភាគច្រើនប្រហែលជា ៩០-៩៥ ភាគរយនៃប្រជាជនពិភពលោក មានភាពស៊ាំមួយកម្រិតនៃការឆ្លងដោយសារការទទួលបានវ៉ាក់សាំង ឬការឆ្លងពីមុនហើយ។ ប៉ុន្តែ អ្វីសំខាន់ដែលយើងត្រូវធ្វើនៅពេលបច្ចុប្បន្ននោះ គឺការចែកចាយវ៉ាក់សាំងឱ្យបានគ្រប់ទិសទីសិន៕
