.jpg)
លោកប្រធានាធិបតីអុីរ៉ង់ អុីប្រាហ៊ីម រៃស៊ី ថ្លែងសុន្ទរកថានៅក្នុងអំឡុងកិច្ចប្រជុំសភាក្នុងទីក្រុងតេអេរ៉ង់កាលពីថ្ងៃទី ១ ធ្នូ ឆ្នាំ ២០២១។ រូបថត AFP
ការចរចាជុំទី៧ ដើម្បីស្ដារកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ត្រូវពន្យារកាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី ៣ វិច្ឆិកា ដោយអឺរ៉ុបព្រមានថា អ៊ីរ៉ង់បានដើរថយក្រោយរាល់វឌ្ឍនភាពការទូតពីមុនទាំងអស់ ហើយបានបង្កើនល្បឿនកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួន ធ្វើឱ្យអ្នកវិភាគមួយចំនួនព្រួយបារម្ភថា ការចរចាអាចបរាជ័យនៅសប្ដាហ៍ក្រោយ និងអាចជំរុញឱ្យអ៊ីស្រាអែលធ្វើការវាយប្រហារបន្ថែមទៀតក្នុងអ៊ីរ៉ង់ ប្រសិនបើមិនកែប្រែការទាមទាររបស់ខ្លួន។
កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍សប្ដាហ៍មុន អ៊ីរ៉ង់បានចែកចាយឯកសារចំនួន ២ ក្នុងការចរចា ដែលក្នុងនោះពួកគេបានបង្ហាញការទាមទាររបស់ពួកគេអំពីការដកទណ្ឌកម្ម និងការដាក់កំណត់លើកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែររបស់ពួកគេ។
មហាអំណាចអឺរ៉ុបចំនួន ៣ គឺអាល្លឺម៉ង់ បារាំង និងអង់គ្លេស បានបង្ហាញភាពការមិនពេញចិត្តចំពោះឯកសារអ៊ីរ៉ង់ ដោយពួកគេនិយាយថា នេះគឺជំហរជ្រុលនិយមរបស់អ៊ីរ៉ង់ ហើយជាការដើរថយក្រោយទៅលើបញ្ហាជាច្រើន ដែលត្រូវបានយល់ព្រមដោយរដ្ឋបាលរបស់អតីតប្រធានាធិបតី ហាស្សាន រ៉ូហានី នៅក្នុងអត្ថបទដែលព្រាងដោយកិច្ចចរចាលើកទី៦ នៅក្នុងខែមិថុនា។
ប្រធានាធិបតីថ្មីរបស់អ៊ីរ៉ង់លោក អ៊ីប្រាហ៊ីម រៃស៊ី និងជាអ្នកនយោបាយអភិរក្សនិយម បានពន្លឿនកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែររបស់អ៊ីរ៉ង់យ៉ាងខ្លាំងហើយបានបង្ហាញសញ្ញាថា លោកនឹងប្រកាន់ជំហរតឹងរ៉ឹងក្នុងការចរចា។
ប្រទេសមហាអំណាចអឺរ៉ុបទាំង ៣ ខាងលើបានរៀបរាប់ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយថា៖ «ជាង ៥ ខែមុន អ៊ីរ៉ង់បានរំខានការចរចា។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក អ៊ីរ៉ង់បានបញ្ជូនបន្តយ៉ាងឆាប់រហ័សកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួន។ នៅសប្ដាហ៍នេះ ពួកគេបានដើរថយក្រោយ លើវឌ្ឍនភាពការទូតដែលបានធ្វើឡើង»។
ពួកគេនិយាយថា ការពន្យារពេលនេះដើម្បី «អនុញ្ញាតឱ្យគណៈប្រតិភូត្រឡប់ទៅរដ្ឋធានី ដើម្បីវាយតម្លៃស្ថានភាព និងស្វែងរកការណែនាំ» មុនពេលប្រជុំឡើងវិញនៅសប្ដាហ៍ក្រោយ «ដើម្បីមើលថា តើចន្លោះប្រហោងអាចត្រូវបានបិទឬអត់?»។
រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិកលោក អានតូនី ប្ល៊ីនកែន និយាយថា៖ «ហាក់ដូចជាមិនបានតាំងចិត្តក្នុងការធ្វើអ្វីដែលចាំបាច់» ដើម្បីស្ដារកិច្ចព្រមព្រៀង ហើយបានប្ដេជ្ញាថានឹងមិនឱ្យអ៊ីរ៉ង់ធ្វើការពន្យារការចរចា ខណៈពេលដែលពួកគេពន្លឿនកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរ។
ជាការឆ្លើយតបនឹងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់អំណាចអឺរ៉ុប អ្នកចរចារបស់រុស្ស៊ី មីខាអែល អ៊ូលីយ៉ានូវ បាននិយាយថា «ការស្រងាកចិត្តហាក់ដូចជាឆាប់ពេក» ដោយសារការកែប្រែអាចនៅធ្វើបាន។
អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអ៊ីរ៉ង់ និងអ្នកដឹកនាំគណៈប្រតិភូលោក អាលី បាហ្គារី កានីបាននិយាយថា អឺរ៉ុបពិតជាមិនសប្បាយចិត្តនឹងសំណើអ៊ីរ៉ង់មែន។ លោកនិយាយថា៖ «ពួកគេបានប្រាប់យើងថា សំណើទាំងនេះមិនសមស្របនឹងទស្សនៈរបស់ពួកគេទេ ហើយខ្ញុំបានប្រាប់ពួកគេថា វាជារឿងធម្មតា។ យើងនឹងមិនផ្តល់សំណើដែលស្របតាមទស្សនៈរបស់អ្នកទេ យើងនិយាយរឿងស្របតាមទស្សនៈ និងផលប្រយោជន៍របស់យើងផ្ទាល់»។
លោក បាហ្គារី បាននិយាយថា «រឿងសំខាន់គឺថា សំណើទាំងនេះ គឺផ្អែកលើគោលការណ៍ដែលត្រូវបានទទួលយកដោយភាគីផ្សេងទៀតផងដែរ» ហើយបន្ថែមទៀតថា ភាគីផ្សេងទៀតមិនបានចោទសួរពីភាពស្របច្បាប់ ឬភាពពាក់ព័ន្ធនៃសំណើរបស់អ៊ីរ៉ង់ទេ។
ខណៈពេលដែលការចរចានៅក្រុងវីយែន កំពុងប្រព្រឹត្តទៅទីភ្នាក់ងារថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ (IAEA) ដែលភ្នាក់ងារឃ្លាំមើលនុយក្លេអ៊ែររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ បានរាយការណ៍ថា អ៊ីរ៉ង់បានចាប់ផ្ដើមដំណើរការបន្សុទ្ធសារធាតុអ៊ុយរ៉ានីញ៉ូមរហូតដល់ ២០ ភាគរយនៅរោងចក្រ ១ កន្លែងទៀត។ ការបន្សុទ្ធដល់កម្រិតនេះ គឺជាជំហានដ៏សំខាន់មួយក្នុងការផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ហើយការប៉ាន់ស្មានរយៈពេលដែលអ៊ីរ៉ង់ត្រូវការ ដើម្បីផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរបានធ្លាក់ពី ១ ឆ្នាំមកសល់ត្រឹមតែ ១ ខែប៉ុណ្ណោះ។ អ៊ីរ៉ង់បានច្រានចោលថា ខ្លួនគ្មានបំណងផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរទេ។
ភាគីលោកខាងលិចទំនងជានឹងត្រឡប់ទៅកិច្ចចរចាវិញនៅថ្ងៃពុធសប្ដាហ៍ក្រោយ ប៉ុន្តែប្រសិនបើការចរចាបរាជ័យ ពួកគេមានជម្រើសក្នុងការបញ្ជូនអ៊ីរ៉ង់ទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់ការរំលោភលើកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួនក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងឆ្នាំ ២០១៥។ វាអាចទៅរួចដែលថា អ៊ីរ៉ង់នឹងឆ្លើយតបទៅនឹងការលើកឡើងបែបនេះ ដោយដកខ្លួនចេញពីសន្ធិសញ្ញាហាមឃាត់ការបង្កើតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ហើយបដិសេធមិនចូលរួមម្តងទៀត លុះត្រាតែអ៊ីស្រាអែលត្រូវគេតម្រូវឱ្យចូលរួម៕
