.jpg)
លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនីការ៉ាហ្គា Denis Moncada ថ្លែងអំពីទំនាក់ទំនងជាមួយចិន។ AFP
កោះតៃវ៉ាន់ បានបាត់បង់ប្រទេសនីការ៉ាហ្គាជាសម្ព័ន្ធមិត្តការទូតដ៏សំខាន់មួយ បន្ទាប់ពីប្រទេសអាមេរិកកណ្ដាលនេះ ប្រកាសប្ដូរការទទួលស្គាល់ទៅសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនវិញ បន្ទាប់ពីខ្លួនចាត់កោះនេះថា ជាដែនដីរបស់ខ្លួន។
«មានចិនតែមួយទេ» រដ្ឋាភិបាលនីការ៉ាហ្គាថ្លែងបែបនេះក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ប្រកាសការផ្លាស់ប្ដូរនេះកាលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍សប្ដាហ៍មុន ហើយបន្តទៀតថា៖ «សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន គឺជារដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់តែ ១ គត់ ដែលតំណាងឱ្យប្រទេសចិន ទាំងអស់ហើយតៃវ៉ាន់ គឺជាចំណែកមួយដែលមិនអាចកាត់ផ្ដាច់បាននៃទឹកដីចិន»។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះបន្តថា៖ «គិតត្រឹមថ្ងៃនេះនីការ៉ាហ្គាបានផ្ដាច់ទំនាក់ទំនងការទូតរបស់ខ្លួនជាមួយតៃវ៉ាន់ ហើយឈប់មានការទាក់ទង ឬទំនាក់ទំនងផ្លូវការទៀតហើយ»។
ការផ្លាស់ប្ដូរនេះបានកាត់បន្ថយការចូលរួមរបស់កោះតៃវ៉ាន់នៅឆាកអន្តរជាតិ បើទោះបីជាកោះនេះ ព្យាយាមកសាងទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសដូចជាលីទុយអានី និងស្លូវ៉ាគីក៏ដោយដែលនៅមិនទាន់មានទំនាក់ទំនងផ្លូវការជាមួយតៃវ៉ាន់នៅឡើយ។ ឥឡូវនេះ តៃវ៉ាន់នៅសល់សម្ព័ន្ធមិត្តការទូតចំនួន ១៤ ប្រទេសប៉ុណ្ណោះ ដែលភាគច្រើនជាប្រទេសក្រីក្រនៅតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកខាងលិច ការាបៀន និងអាមេរិកឡាទីន ដោយករណីលើកលែងតែ ១ គត់ គឺបុរីវ៉ាទីកង់។
បើទោះបីជាប្រទេសទាំងនេះជាប្រទេសក្រីក្រក៏ដោយ ការបាត់បង់ទំនាក់ទំនងការទូតផ្លូវការ បានរឹតបន្តឹងសមត្ថភាពថ្នាក់ដឹកនាំតៃវ៉ាន់ក្នុងការធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋនៅបរទេស និងស្របតាមការពិពណ៌នារបស់ក្រុងប៉េកាំងថា តៃវ៉ាន់ កំពុងចាញ់សង្គ្រាមការទូតហើយនឹងត្រូវបង្ខំចិត្តទទួលយកលទ្ធផលនៃការរួបរួមនយោបាយដែលចៀសមិនរួចជាមួយសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន។
ក្រសួងការបរទេសតៃវ៉ាន់បានសម្ដែង «ការសោកសៅ និងសោកស្ដាយ» ចំពោះការផ្ដាច់ទំនាក់ទំនងនេះហើយបាននិយាយថា ខ្លួននឹងកោះហៅបុគ្គលិកការទូតរបស់ខ្លួនឱ្យត្រឡប់មកមាតុប្រទេសជាបន្ទាន់។
«លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់តៃវ៉ាន់កាន់តែជោគជ័យ និងការគាំទ្រអន្តរជាតិកាន់តែច្រើននោះសម្ពាធកាន់តែខ្លាំងពីជំរំផ្ដាច់ការ» ប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់អ្នកស្រី សៃ អ៊ីងវិន បាននិយាយបែបនេះក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងការប្រកាសរបស់នីការ៉ា ហ្គាហើយបន្តទៀតថា៖ «មិនថាវាជាសម្ពាធការទូត ឬការបំភិតបំភ័យផ្នែកយោធាទេ យើងនឹងមិនផ្លាស់ប្ដូរការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់យើងក្នុងការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសេរីភាព ដើម្បីឡើងលើឆាកអន្តរជាតិ និងចូលរួមនោះទេ»។
រដ្ឋាភិបាលនីការ៉ាហ្គាមិនបានផ្ដល់ហេតុផលចំពោះផ្លាស់ប្ដូរទំនាក់ទំនងការទូតទេ។ ប៉ុន្តែការផ្លាស់ប្ដូរនេះ គឺស្របតាមអ្វីដែលបានកើតនៅក្នុងប្រទេសជិតខាងដូចជាប៉ាណាម៉ា និងកូស្តារីកាដែលមើលឃើញផលប្រយោជន៍នៃទំនាក់ទំនងជាមួយចិនដីគោក ហើយបានផ្លាស់មកទទួលស្គាល់ក្រុងប៉េកាំងវិញ។ រួមជាមួយនឹងជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ ប្រាក់កម្ចីនិងការលើកទឹកចិត្តផ្សេងទៀត អ្នករិះគន់បានចោទប្រកាន់ទីក្រុងប៉េកាំងថា ប្រើប្រាស់វិធីសាស្ត្រទុច្ចរិតមួយចំនួនដូចជាការគំរាមកំហែង និងការសូកសំណូក ដើម្បីកម្ចាត់សម្ព័ន្ធមិត្តរបស់តៃវ៉ាន់ ប៉ុន្តែគេមិនទាន់ឃើញភ័ស្តុតាងនៃការធ្វើបែបនៅឡើយទេ។
បន្ថែមពីលើនេះទៅទៀតប្រធានាធិបតីនីការ៉ាហ្គាលោកដានីយ៉ែល អ័រតេហ្គា បានប្រឈមមុខនឹងការកើនឡើងសម្ពាធពីលោកខាងលិច ជាពិសេសនៅពេលថ្មីៗនេះអាមេរិក បាននិយាយថា ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីនីការ៉ាហ្គា កាលពីខែមុនថា ជា «ល្ខោនបោះឆ្នោត»។ សម្ពាធបែបនេះ អាចធ្វើឱ្យលោកអ័រតេហ្គាទទួលយកការផ្ដល់យករបស់ក្រុងប៉េកាំង ហើយផ្លាស់ប្ដូរទំនាក់ទំនង។
កាលពីថ្ងៃសុក្រ រដ្ឋាភិបាលនីការ៉ាហ្គាបានចុះហត្ថលេខាលើសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ផ្លូវការមួយនៅទីក្រុងធានជីន ដើម្បីបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតឡើងវិញជាមួយប្រទេសចិន។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិនលោក វ៉ាង វីនប៊ីន បាននិយាយកាលពីថ្ងៃសុក្រថា៖ «ការបន្តទំនាក់ទំនងការទូតរវាងចិន និងនីការ៉ាហ្គា គឺជាការសម្រេចចិត្តគោលនយោបាយ ហើយពិតជាមិនមែនជាការដោះដូរអ្វីទេ»។ លោកបដិសេធថាមិនមាន «លក្ខខណ្ឌសេដ្ឋកិច្ច» ណាមួយក្នុងការបង្កើតចំណងទាក់ទងនេះទេ។
ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ប្រទេសចិន បានដណ្ដើមសម្ព័ន្ធការទូតរបស់តៃវ៉ាន់ជាច្រើន ធ្វើឱ្យកាត់បន្ថយចំនួននៃប្រទេសដែលទទួលស្គាល់កោះនេះថា ជាប្រទេសមួយ។ កាលពីឆ្នាំ ២០១៩ ប្រជុំកោះសាឡូម៉ូនបានជ្រើសរើសទទួលស្គាល់ប្រទេសចិន ហើយបានកាត់ផ្ដាច់ទំនាក់ទំនងជាមួយតៃវ៉ាន់។
ប្រទេសចិន ក៏ជំទាស់ការចូលរួមរបស់តៃវ៉ាន់ក្នុងស្ថាប័នអន្តរជាតិផងដែរ។ ចិនបានចាប់ផ្ដើមដាក់សម្ពាធលើស្ថាប័នអន្តរជាតិចាប់តាំងពីការបណ្ដេញតៃវ៉ាន់ចេញពីអង្គការសហប្រជាជាតិនៅឆ្នាំ ១៩៧១ ហើយសម្ពាធនេះកាន់តែកើនឡើងបន្ទាប់ពីលោកស្រីសៃចូលកាន់អំណាច។ ក្នុងអំឡុងពេលនៃការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ ១៩ ឋានៈរបស់តៃវ៉ាន់ជាអ្នកសង្កេតការណ៍នៅមហាសន្និបាតសុខភាពពិភពលោកត្រូវបានដក៕
វីដេអូ៖
