.jpg)
កាលឆ្នាំ ២០១៥ មេដឹកនាំកំពូលអ៊ីរ៉ង់អាយ៉ាតូឡា អាលី ខាមេនី បានរង់ចាំដោយអត់ធ្មត់ មុនពេលលោកផ្ដល់ការយល់ព្រមរបស់លោកចំពោះការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរជាមួយមហាអំណាចពិភពលោក។
ខណៈពេលដែលអ្នកនយោបាយកណ្ដាលនិយមអ៊ីរ៉ង់ និងអ្នកគាំទ្ររបស់ពួកគេបានអបអរសាទរការសម្រេចកិច្ចព្រមព្រៀងថា នឹងនាំមកយុគសម័យសម្រាប់ប្រទេសនេះ លោក ខាមេនី នៅតែបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា លោកនៅតែមិនទុកចិត្តសហរដ្ឋអាមេរិក និងតួអង្គដទៃទៀតពីក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។
នៅក្នុងលិខិតចំហមួយដែលបានចេញផ្សាយមួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីមន្ត្រីអ៊ីរ៉ង់ អាមេរិក អឺរ៉ុប រុស្ស៊ី និងចិនបានធ្វើកិច្ចប្រជុំ «គណៈកម្មការចម្រុះ» លើកដំបូងរបស់ពួកគេ លោកខាមេនីបានព្យាករការបរាជ័យនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនៅពេលវាទើបតែមានកំណើត។ ដោយកាលនោះលោកបានសរសេរទៅកាន់ប្រធានាធិបតី ហាស្សាន រូហានី ដែលជាអ្នកគាំទ្រកិច្ចព្រមព្រៀងនេះថា ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនបានលាក់លៀម «អរិភាពគ្មានទីបញ្ចប់» ចំពោះប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ហើយបានចោទប្រកាន់រដ្ឋបាលលោក ប៉ារ៉ាក់ អូបាម៉ា ថា បានធ្វើការបោកបញ្ឆោត និង «ការទូតយាយី»។
៦ ឆ្នាំក្រោយមក កិច្ចព្រមព្រៀងដែលមានឈ្មោះថា «ផែនការសកម្មភាពរួម» ឬ JCPOA ហាក់បីដូចជាបានខូចខាតដល់កម្រិតមិនអាចជួសជុល។ ការមិនទុកចិត្តគ្នារវាងក្រុងតេអេរ៉ង់ និងក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន គឺកាន់តែជ្រៅជាងមុន ដោយភាគច្រើនជាលទ្ធផលបន្សល់ដោយអតីតប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ ដែលកាលពីឆ្នាំ ២០១៨ បានដកអាមេរិកចេញពី JCPOA ហើយសម្រេចចិត្តជាឯកតោ-ភាគីដាក់ទណ្ឌកម្មរាប់រយទៅអ៊ីរ៉ង់។ ក្រុងតេអេរ៉ង់ បានឆ្លើយតបវិញដោយពន្លឿនកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួន ដែលពី ១ ថ្ងៃ ទៅ ១ ថ្ងៃ កាន់តែឈានជិតដល់ការបង្កើតអាវុធ។
ឥឡូវនេះ កម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ បានដើរទៅមុខដល់កម្រិតមិនធ្លាប់មានពីមុនមក ហើយជំហរទាំងសងខាងមានលក្ខណៈតឹងរ៉ឹងជាងមុន ធ្វើឱ្យអ្នកជំនាញព្រួយបារម្ភថា កិច្ចព្រមព្រៀងបានបរាជ័យ ហើយវិបត្តិនុយក្លេអ៊ែរថ្មីមួយនឹងកើតមានក្នុងរយៈពេលត្រឹមតែប៉ុន្មានខែប៉ុណ្ណេះ។
អ្នកចរចាមកពីគ្រប់ភាគី បានចំណាយពេលភាគច្រើននៃខែធ្នូក្នុងកិច្ចចរចានៅទីក្រុងវីយែននៃទីស្នាក់ការកណ្ដាលអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំអឺរ៉ុប ក្នុងការព្យាយាមចុងក្រោយ ដើម្បីស្ដារកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ដែលអ្នកការទូតលោកខាងលិចចាត់ទុកថា ជាជម្រើសដ៏ល្អបំផុតក្នុងការទប់ស្កាត់ អ៊ីរ៉ង់មិនឱ្យបង្កើតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។ មកដល់ពេលនេះអ្នកចរចា បានធ្វើវិវឌ្ឍនភាពតិចតួចមុនពេលផ្អាកនៅពាក់កណ្តាលខែធ្នូ ប៉ុន្តែបានចាប់ផ្តើមឡើងវិញនៅថ្ងៃចន្ទសប្ដាហ៍នេះ។
ការចរចាចុងក្រោយនេះ បានកើតឡើងបន្ទាប់ពីការផ្អាករយៈពេល ៥ ខែ ក្រោយពីការចូលកាន់អំណាចរបស់ប្រធានាធិបតីអ៊ីរ៉ង់ថ្មី គឺលោក អ៊ីប្រាហ៊ីម រ៉ៃស៊ី ដែលជាកូនសិស្ស និងជំនិតរបស់លោក ខាមេនី។ ការបោះឆ្នោតនេះ បានសម្គាល់ការបញ្ចប់នៃយុគសម័យកណ្ដាលនិយមរបស់លោក រូហានី ហើយពង្រឹងការកាន់កាប់អំណាចរបស់ក្រុមអ្នកនយោបាយអភិរក្សនិយម។
ស្ទើរតែភ្លាមៗបន្ទាប់ពីការចរចាចាប់ផ្ដើម តំណាងលោកខាងលិចបានចោទប្រកាន់រដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ង់ថ្មីថា បានដើរថយក្រោយទៅលើចំណុចព្រមព្រៀងនៃការចរចាមុនៗនៅឆមាសទី១ នៃឆ្នាំ ២០២១ ហើយគ្រាន់តែពន្យារពេលការចរចាដើម្បីពន្លឿនកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរបន្ថែមទៀត។ រីឯអ៊ីរ៉ង់វិញបាននិយាយថា ពួកគេក៏ចង់ស្ដារកិច្ចព្រមព្រៀង ប៉ុន្តែលោកខាងលិចកំពុងរារាំងមិនឱ្យការចរចាទៅមុខ។
បើមើលពីទស្សនៈរបស់អ៊ីរ៉ង់ ការព្រួយបារម្ភនិងការមិនទុកចិត្តរបស់លោក ខាមេនី ចំពោះលោកខាងលិច គឺត្រូវបានបញ្ជាក់ថា ដោយសារការសម្រេចចិត្តរបស់លោក ត្រាំ ក្នុងការដកខ្លួនអាមេរិកចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀង ហើយចាប់ផ្ដើមដាក់ទណ្ឌកម្មឡើងវិញ។ អំពើបែបនេះ បានធ្វើឱ្យក្រុមអ្នកនយោបាយអភិរក្សនិយមរបស់លោក ខាមេនី កាន់តែមានប្រជាប្រិយភាព និងអំណាច ជាងក្រុមកណ្ដាលនិយមរបស់លោកប្រធានាធិបតី រូហានី ដែលជាអ្នកគាំទ្រការធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀង។
រីឯលោក ចូ បៃដិន វិញបានបង្ហាញថា លោកចង់ស្ដារកិច្ចព្រមព្រៀង ប៉ុន្តែមិនត្រូវបង្ហាញខ្លួនថាទន់ខ្សោយចំពោះប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ទេ។ កត្តាទាំងនេះបានធ្វើឱ្យជំហរទាំងសងខាងកាន់តឹងរ៉ឹង និងកាន់តែមិនសម្របសម្រួលគ្នា ហើយធ្វើឱ្យការស្ដារកិច្ចព្រមព្រៀងកាន់តែលំបាក។
ប្រសិនបើការចរចាបរាជ័យ សហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តពួកគេមានជម្រើសចាត់វិធានការមួយចំនួន។ ពួកគេអាចដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅកាន់កិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាភិបាលរបស់ទីភ្នាក់ងារថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ (IAEA) នៅខែមីនាថា អ៊ីរ៉ង់បានរំលោភដែនកំណត់នុយក្លេអ៊ែរ។ បន្ទាប់មកក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ នឹងសម្រេចថា ចាត់វិធានការមួយទៀត។
ជម្រើសមួយទៀត គឺសម្រាប់សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខណាមួយ ដែលជាភាគីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក ចក្រភពអង់គ្លេស បារាំង អាល្លឺម៉ង់ ចិន និងរុស្ស៊ី ដើម្បីចាប់ផ្ដើមទណ្ឌកម្មអន្តរជាតិ «ត្រឡប់ទៅវិញ» ដែលត្រូវបានដកចេញ បន្ទាប់ពីកិច្ចព្រមព្រៀងនេះដោយត្រឹមតែផ្ដល់ដំណឹងទៅឱ្យសមាជិកដទៃទៀតថា អ៊ីរ៉ង់បានរំលោភដែនកំណត់។ ការធ្វើបែបនេះអាចត្រូវបានរារាំងលុះត្រាតែសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាទាំងអស់បដិសេធ៕
