.jpg)
បាតុករចូលរួមក្នុងការជួបជុំតវ៉ាប្រឆាំងការឡើងថ្លៃថាមពលនៅក្នុងទីក្រុងអាល់ម៉ាទី កាលពីថ្ងៃទី ៥ មករា។ AFP
ខណៈពេលដែលសាលាក្រុងអាលម៉ាទី ដែលជាទីក្រុងធំបំផុតរបស់ប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថាន កំពុងឆាបឆេះ បាតុករជាច្រើននាក់បានធ្វើការទាញរំលំរូបសំណាកនៃប្រធានាធិបតីទី១ របស់កាហ្សាក់ស្ថាន គឺលោកន័រស៊ុលតង់ ណាហ្សារ បាយ៉េវ។ ទិដ្ឋភាពបែបនេះ បានធ្វើឱ្យ ខូចខាតដល់រូបភាពនៃប្រទេសអតីតសហភាពសូវៀត ដែលជានិមិត្តសញ្ញានៃស្ថិរភាពក្នុងតំបន់ដែលមានភាពច្របូកច្របល់ខ្លាំង។
បាតុកម្ម គឺកម្រមានណាស់នៅក្នុងប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថាន ហើយពេលឆ្នាំថ្មី គឺជាពេលវេលាដែលរឹតតែមិនទំនងសម្រាប់បាតុកម្ម ដោយសារប្រជាជនឆ្លៀតឱកាសថ្ងៃបុណ្យសាធារណៈ ដើម្បីសម្រាក និងចំណាយពេលជាមួយគ្រួសារ ហើយបន្ថែមពីលើនេះសីតុណ្ហភាពពេលយប់អាចធ្លាក់ចុះដល់ក្រោមសូន្យ។
ប៉ុន្តែសម្រាប់ឆ្នាំនេះ ថ្ងៃទី ២ មករា បានក្លាយជាចំណុចបាតុកម្មធំបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រកាហ្សាក់ស្ថាន ចាប់តាំងពីទទួលបានឯករាជ្យពីសហភាពសូវៀតនៅឆ្នាំ ១៩៩១។ ដើមឡើយបាតុកម្មបានផ្ទុះឡើងនៅក្រុងអាលម៉ាទី ហើយបានរីករាលដាលទៅតំបន់ដទៃនៃខេត្តម៉ង់ជីស្តៅ បន្ទាប់ពីតម្លៃឧស្ម័នឥន្ធនៈ LPG បានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងនៅពេលឆ្លងចូលឆ្នាំថ្មី។
ប្រជាជនកាហ្សាក់ស្ថានជាច្រើន បានកែប្រែរថយន្តរបស់ពួកគេដើម្បីប្រើប្រាស់ LPG ដែលមានតម្លៃថោកជាងប្រេង សាំងយ៉ាងខ្លាំង ដោយសារគោលនយោបាយកំណត់តម្លៃរបស់រដ្ឋាភិបាល។ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលកាហ្សាក់ស្ថាន បានប្រកែកថា ការកំណត់តម្លៃទាបបែបនេះ គឺមិនអាចទ្រទ្រង់បានទេនៅពេលអនាគត ហើយបានសម្រេចចិត្តដកការកំណត់តម្លៃនៅថ្ងៃទី ១ ខែមករា។
បាតុកម្មនេះ បានប្រែទៅជាហិង្សាយ៉ាងឆាប់រហ័ស ដោយអគាររដ្ឋាភិបាលជាច្រើនត្រូវក្រុមបាតុករចូលកាន់កាប់ ឬត្រូវបានដុត។ ប៉ូលិស និងទាហានកងកម្លាំងឆ្មាំជាតិកាហ្សាក់ស្ថានចំនួន ៨ នាក់ បានស្លាប់ក្នុងការបង្ក្រាបបាតុកម្មនៅថ្ងៃអង្គារ និងថ្ងៃពុធ។ ទាហាន ២ នាក់បន្ថែមទៀត បានស្លាប់ក្នុងបេសកកម្មបណ្ដេញបាតុករចេញពីអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិក្រុងអាលម៉ាទី។
កាលពីព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ មានការរាយការណ៍ថា រថពាសដែក និងទាហានមួយចំនួនបានបើកចូលទីក្រុងអាលម៉ាទី ហើយខណៈពេលដែលទាហាន និងបាតុករកាន់ខិតជិតគ្នា គេអាចឮស្នូរនៃការបាញ់គ្រាប់កាំភ្លើង។
បើទោះបីជាលោកប្រធានាធិបតីកា ស៊ីមជូម៉ាត តូកាយ៉េវ បានប្រកាសកាត់បន្ថយតម្លៃ LPG ដល់កម្រិតទាបជាងមុនការកើនឡើង និងប្រកាសរំលាយគណៈរដ្ឋមន្ត្រីក៏ដោយ ក៏បាតុកម្មនៅបន្ត។
ការស្រែកថា «ស៊ែលខេត» ដែលបកប្រែមកថា «បុរសចំណាស់ត្រូវតែចាកចេញ» គឺត្រូវបានឮពីបបូរមាត់របស់បាតុករនៅទូទាំងប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថាន។ បុរសចំណាស់ នេះគឺសំដៅទៅលើអតីតប្រធានាធិបតី លោក ណាហ្សារ បាយ៉េវ ដែលមានអាយុ ៨១ ឆ្នាំទៅហើយ។ បើទោះបីជាលោកបានលាលែងពីតំណែងប្រធានាធិបតីចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៩ មកម្ល៉េះ លោក ណាហ្សារ បាយ៉េវ ត្រូវបានគេសង្កេតឃើញថា នៅមានអំណាច និងឥទ្ធិពលច្រើនជាងលោក តូកាយ៉េវ ជាពិសេស ក្នុងតំណែងជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខកាហ្សាក់ស្ថាន។
ចាប់តាំងពីទទួលបានឯករាជ្យមក ប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថាន គឺជារឿងជោគជ័យដ៏កម្រក្នុងការដួលរលំ និងបែកបាក់នៃសហភាពសូវៀត។ សម្បូរទៅដោយធនធានធម្មជាតិ រួមទាំងប្រេង ឧស្ម័ន ទង់ដែង ធ្យូងថ្ម និងអ៊ុយរ៉ានីញ៉ូម ប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថាន បានឆ្លងកាត់ការចម្រើនដោយមិនចាំបាច់រំពឹងលើជំនួយធំដុំណាមួយពីប្រទេសរុស្ស៊ី។
ក្រោមពាក្យស្លោក «សេដ្ឋកិច្ចជាអាទិភាព» លោក ណាហ្សារបាយ៉េវ បានអនុញ្ញាតឱ្យមានការអភិវឌ្ឍសហគ្រាសឯកជននៅក្នុងស្រុក ខណៈពេលដែលលោកពង្រឹងការគ្រប់គ្រងនយោបាយក្នុងសភាកាហ្សាក់ស្ថាន។
ប៉ុន្តែចុងក្រោយក្រុមគ្រួសាររបស់ ណាហ្សារបាយ៉េវ បានចូលកាន់កាប់ស្ទើរតែគ្រប់វិស័យទៅហើយ ធ្វើលោកមានអំណាចផ្ដាច់មុខទាំងនយោបាយ និងពាណិជ្ជកម្ម ធ្វើឱ្យប្រជាប្រិយភាពរបស់ធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង។
ខណៈពេលដែលកាហ្សាក់ស្ថានបានឃើញបាតុកម្មនាពេលកន្លងមក ដូចជានៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ និង ២០១៩ អ្នកវិភាគនិយាយថា បាតុកម្មបង្កដោយការកើនឡើងតម្លៃ LPG នេះហាក់ដូចជាមានសេចក្ដីប្ដេជ្ញាចិត្តក្នុងការទម្លាក់អ្វីដែលពួកគេមើលឃើញថា ជារបបរបស់លោកណាហ្សារបាយ៉េវ។
លោកប្រធានាធិបតី តូកាយ៉េវ បាននិយាយថា លោកណាហ្សារបាយ៉េវនឹងចុះចេញពីតំណែងជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ប៉ុន្តែមានមនុស្សតិចណាស់ដែលជឿថា នេះនឹងបំពេញចិត្តក្រុមបាតុករទេ។ ជំហររបស់រដ្ឋាភិបាលគឺនៅតឹងរ៉ឹងនៅឡើយ។
រដ្ឋាភិបាលកាហ្សាក់ស្ថានបានប្រកាសដាក់ទីក្រុងជាច្រើនក្រោមភាពអាសន្ន ហើយប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតត្រូវបានកាត់ផ្ដាច់ស្ទើរតែទូទាំងប្រទេស។
លោក តូកាយ៉េវ បានចោទប្រកាន់ «អ្នកសមគំនិតជំរុញដោយហេតុផលហិរញ្ញវត្ថុ» ថា ជាអ្នកបង្កឱ្យមានបាតុកម្មនេះ។
«កុំចុះចាញ់នឹងការញុះញង់ពីខាងក្នុង និងខាងក្រៅប្រទេស» លោក តូកាយ៉េវ បាននិយាយបែបនេះហើយបន្តទៀតថា៖ «ការញុះញង់ឱ្យវាយប្រហារអគារស៊ីវិល និងយោធា គឺជារឿងមិនស្របច្បាប់ជាដាច់ខាត។ នេះជាបទល្មើសដែលនឹងត្រូវផ្ដន្ទាទោស។ អាជ្ញាធរនឹងមិនដួលរលំទេ ហើយយើងមិនត្រូវការជម្លោះទេ ប៉ុន្តែត្រូវការទុកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក និងការសន្ទនា»។
កាលពីថ្ងៃពុធ បានសុំជំនួយពីអង្គការសន្ធិសញ្ញាសន្តិសុខសមូហភាព (CSTO) ដែលជាសម្ព័ន្ធភាពយោធារវាងរុស្ស៊ីអាមេនី បេឡារុស កាហ្សាក់ស្ថាន កៀហ្ស៊ីស៊ីស្ថាន និងតាហ្ស៊ីគីស្ថាន។ កាលពីថ្ងៃព្រហ្បតិ៍នាយករដ្ឋមន្ត្រី អាមេនី និងប្រធានវិលជុំនៃអង្គការ CSTO លោក នីកូល ផាស៊ីន យ៉ាន បាននិយាយថា CSTO នឹងបញ្ជូនកងកម្លាំងរក្សាសន្តិភាពទៅកាន់កាហ្សាក់ស្ថាន ដើម្បីស្ដារស្ថិរភាព៕
